του Mohsen Makhmalbaf
samira.jpg

Στις αρχές του 1996, η Samira Makhmalbaf (Μαχμαλμπάφ) [σ.τ.μ. κόρη του Mohsen Makhmalbaf ] παράτησε το κανονικό σχολείο για να σπουδάσει κινηματογράφο. Το να μάθει σινεμά στα υπάρχοντα πανεπιστήμια θα ήταν η χειρότερη επιλογή. Σπανίως δίδασκαν κινηματογράφο, με επιτυχία, τα Ιρανικά Πανεπιστήμια, καθώς κανένας διάσημος και σημαντικός σκηνοθέτης δεν αποφοίτησε απ' αυτά.
Η Forough Farrokhazad που έκανε την ταινία Khaneh Siah Ast (Το Σπίτι είναι Μαύρο) -η ποιήτρια που έφυγε στην ηλικία των 30 και η οποία κατά την άποψη μου έκανε την καλύτερη ιρανική ταινία που έχει επηρεάσει το σύγχρονο ιρανικό σινεμά-, ποτέ δεν πήγε σε σχολή για να σπουδάσει σινεμά. Ο Amir Nader που έκανε τις σημαντικές ταινίες Devande (Ο Δρομέας, 1985) και Ab, bad, khak ( Νερό, Ανεμος, Γη, 1988) ποτέ δεν πήγε σε σχολή. Ξεκίνησε με την φωτογραφία και η σχολή την οποία παρακολούθησε ήταν "Οι Δυσκολίες της Ζωής". Ο Kiarostami σπούδασε Γραφικές Τέχνες. Ο Mehrjui σπούδασε Φιλοσοφία και ο Beyzayi ποτέ του δεν πήγε σε σχολή για να μάθει κάτι. Τις μέρες που άλλοι ήταν στις σχολές, εγώ τις πέρασα στην φυλακή, ως πολιτικός κρατούμενος. Κάποιες άλλες λοιπόν διαφορετικές σχολές χρειαζόταν για να εκπαιδεύσεις σκηνοθέτες  -και ήταν γι' αυτό που ιδρύσαμε την Κινηματογραφική Σχολή Makhmalbaf.
woman2.jpg
Με 14 ταινίες μεγάλου μήκους, 3 μικρού μήκους, 28 βιβλία και 22 μοντάζ, ήμουν ο πιο δραστήριος Ιρανός σκηνοθέτης μέχρι σήμερα. Το μυαλό μου ήταν πλήρες ιδεών και παλλόταν από τα ρίγη της δημιουργίας. Έχοντας μόλις τελειώσει το Nun Va Goldum (A Moment Of Innocence, 1996), την αγαπημένη μου ταινία, σταμάτησα να δουλεύω και πέρασα 4 χρόνια διδάσκοντας τις τέχνες του κινηματογράφου. Αντί να δημιουργώ ταινίες, θα δημιουργούσα σκηνοθέτες.
Ενημέρωσα το Ιρανό Υπουργό Πολιτισμού για τα σχέδια μου να δεχτώ 100 σπουδαστές, για τον κινηματογράφο, μέσα από εξετάσεις επιλογής, και να χρησιμοποιήσω νέες μεθόδου διδασκαλίας για να του εκπαιδεύσω για τέσσερα χρόνια. Όμως ο τότε Υπουργός Πολιτισμού δεν το δέχτηκε. Φοβήθηκαν μια γενιά νέων σκηνοθετών που θα έκανε ταινίες για την δημοκρατία, και έτσι ανακοίνωσαν επίσημα ότι ένας επικίνδυνος σκηνοθέτης, όπως εγώ, ήταν ήδη αρκετός για την χώρα και 100 άλλοι σκηνοθέτες σαν εμένα δεν ήταν απαραίτητοι. Ως παράδειγμα ανέφεραν ότι αν όλοι αυτοί που υπήρχαν στο Salam Cinema εκπαιδευόταν για να γίνουν σκηνοθέτες, δεν υπήρχε περίπτωση να διατηρηθεί ο έλεγχος στον Ιρανικό Κινηματογράφο.
Έτσι ιδρύσαμε την Κινηματογραφική Σχολή Makhmalbaf με οκτώ μαθητές, μέλη της οικογένειας μου και φίλους, και καθώς δεν είχαμε μέρος για να λειτουργήσει η σχολή, χρησιμοποιήσαμε το σπίτι μας σαν σχολή. Τα μαθήματα διαρκούσαν 8 ώρες την ημέρα, και ορισμένες φορές διαρκούσαν μέχρι και 16 ώρες. Ο μεγαλύτερος σε ηλικία σπουδαστής ήταν ένας από τους φίλους μου, που αργότερα κινηματογράφησε το Sib (Μήλο, 1988) και την Door (Πόρτα), ένα από τα επεισόδια της ταινίας Ghesse Haye Kish (1999). Η μικρότερη σε ηλικία ήταν η Hana, η οκτάχρονη μου κόρη. Το πρόγραμμα σπουδών δεν περιοριζόταν μόνο στον κινηματογράφο, αλλά περιελάμβανε και μέρη της ζωής και της τέχνης. Για παράδειγμα αθλήματα όπως ποδηλασία, κολύμπι, πατίνι. Ένας σκηνοθέτης πρέπει να είναι και σωματικά δυνατός. Από την καθημερινή ζωή διδάσκαμε οδήγηση, μοναχικό ταξίδι στην ύπαιθρο, περιήγηση στην πόλη, μαγειρική, χειρισμός Η/Υ, και ξένες γλώσσες, αφού ένας σκηνοθέτης χρειάζεται διάφορους τρόπους επικοινωνίας. Τα παρακάτω ήταν επίσης τα διδακτικά αντικείμενα: Ζωγραφική, Φωτογραφία, Ποίηση και Μουσική -και από τον κινηματογράφο: Οικονομικά του Κινηματογράφου, Προγραμματισμό Παραγωγής, Συγγραφή Σεναρίου, Υποκριτική, Κινηματογράφηση, Μοντάζ, Μίξη Ήχου, Ντεκουπάζ, Ιστορία του Κινηματογράφου, και Ανάλυση Ταινίας.
samira2.jpg
Η μέθοδος εκπαίδευσης συμπεριλάμβανε εστίαση σ' ένα εκπαιδευτικό αντικείμενο κάθε μήνα. Π.χ. κάναμε πατίνι και ποδήλατο για οκτώ ώρες την ημέρα και για ένα μήνα και στο τέλος του μήνα κάθε σπουδαστής μόνος του, ακόμα και η οκτάχρονη Hana, μπορούσε εύκολα να κάνει ποδηλασία για απόσταση 50 χιλιομέτρων. Αργότερα, θα περνούσαμε ένα μήνα ξεφυλλίζοντας βιβλία ζωγραφικής και παρουσιάζοντας στους σπουδαστές τα στυλ ζωγραφικής που υπήρχαν σ' όλο τον κόσμο. Θα αφιερώναμε ένα μήνα για την Ιρανική μουσική, εισάγοντας τους μαθητές στα βασικά μουσικά στυλ, διαφορετικών ιρανικών περιοχών. Τέσσερις μήνες πέρασαν στο τραπέζι του μοντάζ, μαθαίνοντας πώς να μοντάρουν ταινίες. Έτσι το ελάχιστο ένας μήνας, με τουλάχιστον 8 ώρες την ημέρα, αφιερώνονταν σε κάθε εκπαιδευτικό αντικείμενο. Σ' αυτήν την περίοδο των τεσσάρων χρόνων, πολλές ταινίες γυρίστηκαν ως πρακτική άσκηση. Η Mazireh, η γυναίκα μου, έκανε μια σπονδυλωτή ταινία τριών επεισοδίων με τίτλο Roozi Keh Zan Shodam (ε.τ. Τη Μέρα Που Έγινα Γυναίκα). Η Samira έκανε το Sib και το Takhteh Siah (2000). O Mezsam τέλειωσε Φωτογραφία και Μοντάζ, έκανε την φωτογραφία πλατό στα Sib, Takhteh Siah, Roozi Keh Zan Shodam ενώ έκανε μοντάζ σε δύο μικρού μήκους ταινίες: το Door και στο πρώτο επεισόδιο του Roozi Keh Zan Shodam και επίσης έκανε την παραγωγή ενός βίντεο σχετικά με τη και την σκηνοθεσία με τίτλο How Samira made Apple and The Blackboard. Η Hana χρησιμοποίησε την βίντεο κάμερα για να κάνει μια μικρού μήκους ταινία με τίτλο The Day My Aunt Was Sick. Επιπλέον όλοι είχαν την εμπειρία του βοηθού σκηνοθέτη στην ταινία Le Silence που σκηνοθέτησα.
Όλες αυτές οι ταινίες παρήχθησαν από ένα γραφείο που δεν ήταν άλλο από το σπίτι μας: ο Κινηματογραφικός Οίκος Makhmalbaf είναι ο παραγωγός αυτών των ταινιών. Στην πραγματικότητα ο Κινηματογραφικός Οίκος Makhmalbaf είναι το τμήμα παραγωγής της Κινηματογραφικής Σχολής Makhmalbaf. Σ' ένα Οίκο ιδρύσαμε ταυτόχρονα και μια σχολή και μια εταιρία παραγωγής.
Ομως η μοίρα  χτύπησε αυτόν τον Οίκο. Την ταινία Nun Va Gold σταμάτησε η κυβέρνηση. Αυτή ήταν η πρώτη ταινία που παρήγαγα και είχα πάρει δάνειο και είχα υποσχεθεί να πουλήσω το σπίτι μου για να ξεπληρώσω τα χρέη, αν την ταινία σταματούσε η κυβέρνηση. Και αυτό ακριβώς συνέβη. Το Υπουργείου Πολιτισμού μού ζήτησε να αφαιρέσω κάποιες σκηνές αν ήθελα η ταινία να προβληθεί. Γύρισα σπίτι και συζήτησα το ζήτημα με την οικογένεια μου, ρωτώντας τους αν προτιμούν να έχουν ένα σπίτι ή να διατηρήσουν τον δικό μας τρόπο σκέψης και την τέχνη. Η μια επιλογή που είχαμε ήταν να αφήσουμε την ταινία να κοπεί (και το ίδιο θα συνέβαινε με τον τρόπο σκέψης και την τέχνη), και να παραμείνουμε ιδιοκτήτες του σπιτιού. Η άλλη επιλογή που είχαμε ήταν τα πουλήσουμε το σπίτι και να επιστρέψουμε το δάνειο που πήραμε για την ταινία, να σταματήσουμε μόνιμα την ταινία όμως μην αφήνοντας την να κοπεί και να χάσει το νόημα της. Όλα τα μέλη της οικογένειας μου, συμπεριλαμβανομένης και της Hana που ήταν η μικρότερη σε ηλικία, είπαν ότι δεν ήθελαν το σπίτι και ότι αρκούσε η κατοχή του ονόματος. Και θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε το όνομα του Οίκου από αυτήν την στιγμή, για να τιτλοφορήσουμε όλες τις παραγωγές μας. Και έτσι πουλήσαμε το οίκο Makhmalbaf, προϊόν 15 χρόνων σκηνοθεσίας και συγγραφής και επιλέξαμε το όνομα του Κινηματογραφικού Οίκου Makhmalbaf, ως το μόνο περιουσιακό μας στοιχείο εκείνη την εποχή και ως το μόνιμο οικόσημό μας.

Υ.Γ. Από το προαναφερθέν σχολείο ένας σπουδαστής αποφοίτησε οπερατέρ, ένας άλλος υπεύθυνος ήχου, ένας ως σκηνογράφος, τρεις σκηνοθέτες, ένας φωτογράφος πλατό και ένας μοντέρ.

(δημοσιεύτηκε στην έκδοση της Settimana Della Critica του Φεστιβάλ Βενετίας 2000. Απόδοση Δημήτρης Μπάμπας)