του David Mamet

Μια παλιά κινηματογραφική ιστορία αναφέρεται σ' ένα συνεργείο που κινηματογραφεί ένα αυτοκίνητο στην κορυφή ενός βουνού. Είναι το πλάνο της "μαγικής ώρας", η οποία παρεπιπτώντος είναι το ηλιοβασίλεμα. Το πλάνο έχει στηθεί όταν ο υπεύθυνος για την επιλογή της τοποθεσίας λεει "Το σημείο είναι καλό αλλά 100 μέτρα πιο κάτω είναι υπέροχα".
Όλοι μετακινούνται, και εκεί σε μια προεξοχή υπάρχει η πιο μαγευτική θέα στον κόσμο: η κοιλάδα απλώνεται κάτω, όλα είναι τέλεια, εκτός από ένα πεύκο που καταλαμβάνει τον μοναδικό χώρο όπου μπορεί να τοποθετηθεί το προϊόν. Κόβουν το δένδρο, βάζουν εκεί το αυτοκίνητο, κάνουν την λήψη και πηγαίνουν στο τοπικό αεροδρόμιο.
Όλοι πίνουν το ποτό τους ποτό, περιμένοντας το αεροπλάνο όταν ο μπάρμαν λεει: "Παιδιά φαίνεσθε ευτυχισμένοι ".
"Ευτυχισμένοι;", απαντά ο σκηνοθέτης. "Φυσικά και είμαστε ευτυχισμένοι. Κάναμε γυρίσματα στην πιο όμορφη θέα που είδα ποτέ".
"Α", λεει ο μπάρμαν "θα πρέπει να ήσασταν στην Κορυφή του Μοναχικού Πεύκου".
Ανεκτίμητη κινηματογραφική εμπειρία. Αστείο του τροχόσπιτου.
Οι περισσότερες ταινίες γυρίζονται εκτός στούντιο, επί τόπου, και αυτό σημαίνει εκατοντάδες ώρες στο τροχόσπιτο. Στοιβαζόμαστε στο τροχόσπιτο για να βρούμε τοποθεσίες, για να επισκεφθούμε ξανά τις επιλεγμένες τοποθεσίες μαζί με το τμήμα των σκηνικών, να τις επισκεφθούμε ξανά με τον Διευθυντή φωτογραφίας και τον σχεδιαστή των προσχεδίων (storyboards), να τις επισκεφθούμε ξανά με τον υπεύθυνο των ειδικών εφέ, των κατασκαντέρ. Τέσσερις ώρες την ημέρα, πέντε ημέρες την εβδομάδα, για τις 10 εβδομάδες της προετοιμασίας των γυρισμάτων, 200 ώρες συνολικά στο τροχόσπιτο: μιλάμε σε κινητά, κουτσομπολεύουμε και ανταλλάσσουμε κινηματογραφικές ιστορίες. Το να κάνεις πλάκα είναι μία αποτελεσματική στρατηγική για να διώχνεις τον εκνευρισμό από το τροχόσπιτο.
Αυτές που εκτιμώνται περισσότερο είναι φυσικά οι νοσηρές ιστορίες: Ποιος έκανε εμετό εν ώρα γυρισμάτων; Ποιος πήρε λάθος αεροπλάνο και πήγε στη Ταϊλάνδη; Ποιος ξέχασε να βγάλει το μικρόφωνο του και πήγε στο καταυλισμό για να κάνει έρωτα μ' ένα μη εγκεκριμένο πρόσωπο (ενώ φυσικά ο υπεύθυνος του ήχου τον συνέδεσε στα μεγάφωνα).
Αυτή την εβδομάδα η αγαπημένη μου ιστορία είναι γι' ένα ζευγάρι που νοίκιασε το σπίτι τους για ένα γύρισμα. ("Θα το αφήσουμε καλύτερο απ' ότι το πήραμε" - μία φράση που από μόνη της προκαλεί καγχασμό στο τροχόσπιτο. ’λλα ψέματα τροχόσπιτου: "Εμφανίζεται σ' ένα πλάνο μόνο", "Βλέπω μια ακάλυπτη λάμπα", "Μην ανησυχείς"). Μια σκηνή αφορούσε το σπίτι του ζευγαριού να πιάσει φωτιά. Οι τεχνικοί έκτισαν μια ψεύτικη πρόσοψη στο σπίτι και την ημέρα των γυρισμάτων την έβαλαν φωτιά. Η σκηνή εξελίχθηκε στραβά και όλο το σπίτι τυλίχθηκε στις φλόγες. Οι ιδιοκτήτες που βρίσκονται στην πρασιά του γείτονα παρακολουθούν το μαγευτικά αληθινό εφέ και χειροκροτούν. "Χειροκρότησαν τρεις φορές", είπε ο αυτόπτης μάρτυρας.
Κάποια μέρα κάναμε γυρίσματα σ' ένα μεγάλο βικτοριανό σπίτι. Η ιδιοκτήτρια είχε μεγαλώσει εκεί. Ο παππούς της τό είχε κτίσει μετά τον εμφύλιο πόλεμο. "Μπορείτε να πειράξετε τα πάντα", είπε "εκτός από την ταπετσαρία με τις τοιχογραφίες". Ήταν η πρωτότυπη του σπιτιού, από μαλλί και πολύχρωμη, αναντικατάστατη, ιστορικής σημασίας και τα λοιπά. Και ήμασταν τόσο προσεκτικοί, έως το τελευταίο λεπτό της τελευταίας μέρας, ενός νυκτερινού γυρίσματος και ο ήλιος ανέβαινε και έπρεπε να τελειώνουμε και να φεύγουμε.
"Χρειάζομαι ένα σημείο για να κοιτάζω", είπε ο σταρ. Έτσι κάποιος πήρε δύο κομμάτια κολλητικής ταινίας και σταυρώντας τα σ' ένα Χ τά κόλλησε πίσω από την κάμερα, δηλαδή στην τοιχογραφία. Όταν έφευγα για το σπίτι το συνεργείο μάζευε τα πράγματα και ο ζωγράφος των σκηνικών ανεβασμένος σε μια σκάλα, με τρεις βούρτσες στο χέρι, πάσχιζε να διορθώσει τη κατεστραμμένη βικτοριανή τοιχογραφία. Λοιπόν δεν την αφήσαμε καλύτερη απ' ότι την βρήκαμε -σίγουρα όμως την αφήσαμε διαφορετική.
Ερώτηση: Ποιος σκηνοθέτης ταινίας γουέστερν βρήκε μια σπουδαία τοποθεσία σε μία δυτική πολιτεία, μετά πληροφόρησε το στούντιο ότι η 40 στρεμμάτων επιφάνεια θα πρέπει να έχει ένα υπόγειο αρδευτικό σύστημα εγκατεστημένο; (Ήθελε τον χώρο για μια τεράστια σε μέγεθος μάχη με όπλα και άλογα).
"Γιατί;", είπαν "Τώρα είναι πράσινος ο χώρος".
"Αν όμως", είπε "χρειαστεί να κάνω επιπλέον γυρίσματα;"
Το στούντιο ζορίστηκε, συγκατάνευσε και τελικά ενέκρινε τη δαπάνη - μη αντιλαμβανόμενο ότι μετά την πρώτη λήψη ο βοσκότοπος θα γινόταν λασπότοπος και αγνοώντας την συναλλαγή: ότι η συμπτωματικώς ανευρεθείσα τοποθεσία ανήκε στο σκηνοθέτη.
Κουτσομπολιά του Τροχόσπιτου: Ποια αυτοκτονία δεν ήταν αυτοκτονία; Ποιος γάμος δεν ήταν γάμος; Ποιος "έστησε" τα Όσκαρ; Ποιος ήταν λίγο περισσότερο απ΄ότι συνηθίζεται "καλός" με τα ζώα. Και ανανεώνονται με τελευταίας εσοδείας για τους ναρκομανείς, ψυχονευρωτικούς και παιδόφιλους που βρίσκονται στη δουλειά που έχουμε επιλέξει να κάνουμε.
Κάποιος αισθάνεται, και αυτό είναι μέρος της ικανοποίησης, ότι πάντοτε ήταν έτσι: οι ιστορίες είναι ίδιες, τα πρόσωπα αλλάζουν. Διαγράψτε τα ονόματα που ο νόμος απαγορεύει να ειπωθούν και βάλτε στην θέση τους Ramon Navarro, Wallace Reid, Roscoe Arbuckle, Mary Miles, Minter, Willam Desmond Taylor, Marilyn Monroe.
Kαλή ιστορία: Από τον Jack Lemmon. Some Like Hot (ε.τ. Μερικοί το προτιμούν καυτό), πρώτη μέρα, ο Billy Wilder (σκηνοθέτης της ταινίας) έρχεται στον Jack και στον Tony Curtis και λεει: "Παιδιά να' στε πάντα καλοί, γιατί όταν οι γκόμενες είναι καλές τότε θα τελειώσουμε (την ταινία)".
Αλλη μια ιστορία του Billy Wilder. Η εταιρία Paramount έρχεται σ' αυτόν, στα γυρίσματα του Stalag 17.
"Θα γίνει μεγάλη επιτυχία στις ξένες αγορές", λένε. "Δεν θέλουμε να πάει άσχημα στη γερμανική αγορά. Πως θα σου φαινότανε αν αντί για Γερμανούς οι φρουροί του στρατοπέδου συγκέντρωσης να ήταν Πολωνοί; Πως σου φαίνεται;"
"Θα το ήθελα", λεει ο Wilder "Αλλά τα περισσότερα μέλη της οικογένειας μου πέθαναν στο Νταχάου ".
Ένας νόμος του Χόλιγουντ λεει ότι δεν μπορείς να κάνεις ταινία για το Χόλιγουντ. Παρ΄ όλα αυτά υπάρχουν οι ταινίες Sullivan' s Travels, What Price Hollywood (νέα εκδοχή της ταινίας Α Star Is Born), The Bad and the Beautifull κ.λπ. - στην πραγματικότητα κάποιος μπορεί να εφαρμόσει το "Εν Καιρώ Ειρήνης Προετοιμάσου Για Πόλεμο, Εν καιρώ Πόλεμου"… και να μεταφράσει το νόμο: ΚΑΙΡΟΣ ΓΙΑ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΧΟΛΙΓΟΥΝΤ.
Η προσπάθεια μου είναι η ταινία State and Main. Είναι εμπνευσμένη από την ιστορία της Κορυφής του Μοναχικού Πεύκου. Αφορά μια κινηματογραφική εταιρεία η οποία τρεις μέρες πριν τα γυρίσματα χάνει την τοποθεσία γυρισμάτων. (Μια μικρή πόλη από την οποία εκδιώκονται όταν ο πρωταγωνιστής ανακαλύπτεται σε ερωτικές περιπτύξεις με ανήλικο).
Η κινηματογραφική εταιρεία καταλήγει σε μια νέα πόλη και επιχειρεί αυτές τις τρεις μέρες, φυσικά, "να τα αφήσουν καλύτερα απ΄ ότι τα βρήκαν".
Κάνω τώρα την προετοιμασία για μια άλλη ταινία και περνώ ώρες στο τροχόσπιτο τριγυρνώντας στο Μόντρεαλ.
"Ναι ", λέμε, "μπορούμε να κινηματογραφήσουμε οποιαδήποτε πόλη στο Μόντρεαλ. Εδώ μπορούμε να κινηματογραφήσουμε την Βοστόνη, σ' εκείνη την γωνία μπορούμε να κινηματογραφήσουμε το Παρίσι του 18ου αιώνα, μπορούμε να κινηματογραφήσουμε την Νέα Υόρκη..."
Και στο τέλος της ημέρας το τροχόσπιτο προσπαθεί να μαντέψει πως θα είναι η αναζήτηση τοποθεσίας για γύρισμα ταινίας μετά από 300 χρόνια.
"Ο Πλούτωνας", θα λένε "Μεγάλε, λατρεύω τον Πλούτωνα. Εκεί μπορείς να κινηματογραφήσεις τον Δία, να κινηματογραφήσεις το Φεγγάρι, σε κάποια σημεία μοιάζει με τα Αστεροειδή…"

[Κείμενο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα New York Times 10/9/2000. Απόδοση Δημήτρης Μπάμπας]