Κάθε ταξιδιώτης που φθάνει στη Βενετία για να παρακολουθήσει το Φεστιβάλ Κινηματογράφου προετοιμάζεται, για τις εμπειρίες που θα ζήσει στην σκοτεινή αίθουσα, μ' ένα μάλλον ασυνήθιστο τρόπο. Παίρνοντας το βαπορέτο από το αεροδρόμιο San Marco προς το νησί Lido (που βρίσκεται στην εξωτερική πλευρά της λιμνοθάλασσας) ακολουθεί μια συγκεκριμένη διαδρομή. Καθώς στην Βενετία οι δρόμοι έχουν αντικατασταθεί από τα κανάλια, νόμοι και κανόνες σχετικά με την κυκλοφορία των πλεούμενων εξακολουθούν να ισχύουν. Η ταχύτητα λοιπόν που αναπτύσσει το βαπαρέτο είναι μικρή, αφού είναι το αντίστοιχο ενός λεωφορείου. Αντίθετα, για τα άλλα πλεούμενα (τα ιδιωτικά ταχύπλοα ή τα πλωτά ταξί) το όριο της ταχύτητας είναι μεγαλύτερο. Κάθε φορά λοιπόν που το βαπορέτο συναντάται μ' ένα τέτοιο σκάφος αυτό, αυτό λόγω της υψηλότερης ταχύτητας, στέλνει μικρά κύματα προς το βαπορέτο. Μια στιγμιαία παύση της κίνησης, ένα ισχυρό τράνταγμα, αισθάνεται ο επιβάτης καθώς το βαπορέτο διασχίζει τους κυματισμούς που προκάλεσε το ταχύπλοο. Μ' ένα ανάλογο τρόπο κάθε προβολή που θα παρακολουθήσει ο συνεπής θεατής κατά τη διάρκεια του δεκαημέρου μοιάζει με μια τέτοια συνάντηση: καλείται να διασχίσει τους κυματισμούς που προκαλούν ταινίες που έρχονται απ' όλο τον κόσμο, σκηνοθέτες πρωτοεμφανιζόμενοι ή βετεράνοι, ηθοποιοί -άνδρες και γυναίκες- άγνωστοι στην πλειοψηφία τους.
Αν κάτι χαρακτηρίζει τη 60η Μόστρα είναι οι αναταράξεις, οι ταραχές που προκαλούν στον θεατή, κάποια γυναικεία πρόσωπα που στοίχειωσαν την κινηματογραφική οθόνη σ' αυτό το μικρό νησί στα βόρεια της Αδριατικής.
Αναταχές στην ψυχή βιώνει η νεαρή πρωταγωνίστρια της ταινίας Buongiorno, Notte (Marco Bellocchio). Μέλος του κομάντο που απήγαγε τον πολιτικό Άλντο Μόρο, η Chiara βρίσκεται αντιμέτωπη με τις ηθικές προκλήσεις της πολιτικής της στράτευσης. Διχασμένη ανάμεσα στην πολιτική στράτευση και στην οικειότητα που προκαλεί η ανθρώπινη επαφή (με τον κρατούμενο) θα βρεθεί αυτή (αλλά εν τέλει και οι σύντροφοι της) μετέωρη: θύμα και θύτης μιας ταραγμένης εποχής.
Το χάος και τις προκλήσεις της προσωπικής της ζωής καλείται να αντιμετωπίσει και η νεαρή ηρωίδα στο Lost in Translation της Sofia Coppola. Προσωρινή ένοικος ενός διαφορετικού στις αξίες και τα ήθη πολιτισμού (του ιαπωνικού) καλείται να αποφασίσει για τους δρόμους που θα ακολουθήσει στη ζωή. Η συνάντηση της με τον σε προσωπική κρίση χολιγουντιανό σταρ είναι αποκαλυπτική: η κόπωση από τη διαδρομή μιας ζωής που τον ταλανίζει μοιάζει ως μια κακή πρόβλεψη για το μέλλον στα μάτια της ηρωίδας. Αντίθετα ο αυτοσαρκασμός του και μια ανατρεπτική των πραγμάτων διάθεση που τον χαρακτηρίζουν δείχνουν ως το αναγκαίο αντίβαρο απέναντι στις δυσκολίες της ζωής, έκφραση μιας προσωπικής σαγήνης στην οποία η νεαρή ηρωίδα ανταποκρίνεται.
Αντιμέτωπη με τις προκλήσεις μιας ζωής είναι και η ηρωίδα στην ταινία Le cerf-volant (Randa Chahal Sabbag): ζώντας κυριολεκτικά πάνω στην γραμμή των συνόρων Ισραήλ -Συρίας η Lamia ωθείται από τον κόσμο των ενηλίκων να κάνεις τις επιλογές της, να ενταχθεί σ' ένα χώρο. Όμως οι δρόμοι της καρδιάς θα την οδηγήσουν αλλού και η προσωπική της επανάσταση θα διαλύσει τις διαχωριστικές γραμμές: η Lamia θα αμφισβητήσει τη καθεστηκυία τάξη και θα αφεθεί χωρίς αντιστάσεις στην εσωτερική της παρόρμηση. Στο A Good Lawyer's Wife του Im Sangsoo η νεαρή σύζυγος του δικηγόρου θα κάνει τη δική της επανάσταση. Αντιμέτωπη με την απιστία του συζύγου της θα διεκδικήσει δυναμικά τη σεξουαλική απόλαυση συνάπτοντας σχέση μ' ένα 16χρόνο. Η οικογενειακή τραγωδία που σαν κεραυνός χτυπά το ζευγάρι (ο θάνατος του υιοθετημένου γιου τους) υπενθυμίζει τόσο το εύθραυστο των οικογενειακών σχέσεων όσο και το παροδικό της ευτυχίας. Ο θάνατος δίνει τον τόνο και στο The Floating Landscape της Carol Lai. Αντιμέτωπη με το θάνατο του αγαπημένου της η ηρωίδα αναζητά σε μια απομακρυσμένη επαρχία της ηπειρωτικής Κίνας ένα τοπίο (αυτά που απεικόνισε ο αγαπημένος της σε σχέδιο). Όμως αυτή η αναζήτηση μοιάζει ως μια περιπλάνηση στις επικράτειες της θλίψης και του πένθους. Η συνδιαλλαγή με τον πόνο, η αποτίναξη του σκοτεινού πέπλου που σκιάζει την ζωή της είναι ο μοναδικός δρόμος που πρέπει να ακολουθήσει για να φθάσει στο τοπίο που αναζητά.
Εν μέσω δύο ανδρών -του αδελφού της και ενός νεαρού αμερικάνου- η ηρωίδα στο The Dreamers του Bernardo Bertolucci ζει τα ταραγμένα χρόνια της δεκαετίας του 60. Η κινηματογραφοφιλία, η επανάσταση που έρχεται, μια ανατρεπτική διάθεση θα οδηγήσουν τα βήματα της στους δρόμους του Παρισιού. Αποφασισμένη να διεκδικήσει αυτό που της ανήκει στην ζωή, θα γνωρίσει τον έρωτα και τις γεμάτες ενοχές περιπλοκές του. Στο τέλος θα επιλέξει τον δρόμο της αντιπαράθεσης βίαιης και της ανατροπής: στο πρόσωπο της καθρεφτίζεται το πνεύμα των καιρών. Η εξέγερση και η ανατροπή δεν συνιστούν επιλογές για την ηρωίδα στην ταινία Silence Between Two Thoughts (προβλήθηκε σε κόπια εργασίας) του Babak Payami. Αιχμάλωτη των Ταλιμπάν, η νεαρή κοπέλα αντί να εκτελεσθεί ως ένοχη κάποιου απροσδιόριστου ηθικού παραπτώματος, δίδεται σύζυγος στον εν δυνάμει δήμιο της: ο ισλαμικός νόμος απαγορεύει την εκτέλεση μιας παρθένας. Όμως η βουβή της παρουσία, η σιωπηλή της συνάφεια μ' αυτόν τον φανατικό ισλαμιστή θα οδηγήσει σε κάποιου είδους ανατροπή: ο δήμιος θα απολέσει τις βεβαιότητες του συνοδεύουν κάθε φανατικό και το μικρό χωριό που ζει κάτω από την κυριαρχία των Ταλιμπάν θα εξεγερθεί. Καθόλου βουβή δεν είναι η παρουσία των όχι και τόσο νεαρών Αμερικανίδων στο Casa de los Babys του John Sayles. Αυτοεξόριστες σε μια πόλη του Μεξικού αναζητούν εκεί μια ψευδή απόδειξη της γυναικείας τους φύση: βρίσκονται εκεί για να υιοθετήσουν ένα μωρό και να επιστρέψουν μ' αυτό στις ΗΠΑ. Απέναντι τους είναι οι ντόπιες Μεξικάνικες που εξ' ανάγκης οδηγούνται στο να δίνουν τα νεογέννητα παιδιά τους για υιοθεσία. Σ' αυτή την ταινία η μητρότητα (δηλαδή η βαθύτερη απόδειξη της θηλυκής ταυτότητας) τοποθετείται μέσα στο σύγχρονο κοινωνικό τοπίο αλλά σκιαγραφείται ως μια αγωνία της ύπαρξης: το χάσμα Βορρά- Νότου, η αγωνία για την επιβίωση και το συναισθηματικό βάρος της μητρότητας παγιδεύουν αυτές τις γυναίκες.

Δημήτρης Μπάμπας