"Η ζούγκλα καταπίνει τους ανθρώπους. Η ζούγκλα είναι γεμάτη ψευδαισθήσεις, απάτες, όνειρα, ψέματα."
από το βιβλίο του Werner Herzog "Φιτσκαράλντο "(εκδ. Θεμελιο)

Ο χώρος της ζούγκλας διέθετε πάντα μία ιδιόμορφη δύναμη που βάση της είχε τον εξωτισμό. Τόπος εκτός του πλαισίου του δυτικού πολιτισμού υπήρξε χώρος που χάρισε τις εικόνες του σε αρκετές από τις ταινίες του χολιγουντιανού σινεμά. Μακριά όμως από τις συμβατικές και κοινότυπες χρήσεις του χώρου που διακρίνουμε στο αμερικάνικο σινεμά –ο εξωτισμός-, θα βρούμε το τοπίο της ζούγκλας φορτωμένο με κάποιες ιδιαίτερες σημασίες, να κινηματογραφείται ως χώρος περιπλάνησης (και όχι μόνο). Αυτό το θεματικό μοτίβο -το ταξίδι και η περιπλάνηση στη ζούγκλα- το συναντάμε αρκετά συχνά τις τελευταίες δεκαετίες. Πίσω όμως από το ταξίδι και την περιπλάνηση υπάρχει ορισμένες φορές κάτι σκοτεινό, κάτι που κυριαρχείται από την αίσθηση της καθόδου και του θανάτου, αλλά και την έκπληξη της αποκάλυψης- μιας αποκάλυψης που σχετίζεται με τις κρυφές όψεις της πραγματικότητας. Αυτήν την αίσθηση που αναδύεται από τον τόπο κατάληξης της αφηγηματικής της γραμμής συναντάμε σε ταινίες με τίτλους όπως Apocalypse Now, Farewell to the King ή Fitzcarraldo, Aguirre, the Wrath of God, αλλά και σε σκηνοθέτες με ονόματα Werner Herzog, John Milius, Francis Ford Coppola.
Υπάρχει ένα λογοτεχνικό προλεγόμενο για τον χώρο της ζούγκλας, αλλά και για την εντός αυτού, περιπλάνηση: είναι η "Στην Καρδιά του Σκότους"/ Heart of Darkness του Τζόζεφ Κόνρναντ/ Joseph Conrad. Μυθιστόρημα που υπήρξε η εκκίνηση για την Apocalypse Now (σεν: John Milius) αλλά σε βαθμό και για την ταινία Farewell to the King (σκ: John Milius). Έχοντας σαν πλαίσιο το ταξίδι, η ταινία του Francis Ford Coppola επιχειρεί μια είσοδο σ' ένα σκοτεινό κόσμο, σ' ένα κόσμο αγριότητας. Ένα κόσμο όπου ο ήρωας θα έρθει αντιμέτωπος με πρόσωπα που θα στοιχειώσουν την ύπαρξη του, αλλά κυρίως με τη βαθύτερη ουσία της ύπαρξής του. Μια διαδρομή θανάτου μέσα σ' ένα χώρο όπου πολιτισμός είναι απών και όπου κατοικούν τα ένστικτα και αισθήσεις ενός παρελθόντος του ανθρώπου. Αφορμή γι' αυτήν την περιπλάνηση του κεντρικού χαρακτήρα, αλλά και τόπος κατάληξης του ταξιδιού είναι το πρόσωπο του συνταγματάρχη Κουρτζ. Πρόσωπο που απαρνήθηκε τον δυτικό πολιτισμό και υπέκυψε στην γοητεία της αγριότητας και του πρωτογονισμού. Είναι η σταδιακή απώλεια όλων των στοιχείων, που συγκρότησαν την μέχρι τα τώρα ύπαρξη του ατόμου, αλλά και η άρνηση του πολιτισμού που συνοδεύουν την περιπέτεια του ταξιδιού.
Μια αναμέτρηση του ατόμου με τη φύση και τις δυνάμεις της, αλλά και ένας επανα-ορισμός των ορίων του βρίσκονται πάντα πίσω από την πορεία προς τον πρωτογονισμό. Πορεία που κυριαρχεί και στις δύο ταινίες Werner Herzog (Fitzcarraldo, Aguirre, the Wrath of God). Εδώ ο τόπος είναι οι ζούγκλες της Λατινικής Αμερικής και στον πυρήνα του μύθου συναντάμε δύο στοιχεία: το σχεδόν μάταιο κυνήγι της μεγάλης χίμαιρας και την αναμέτρηση του κεντρικού ήρωα με τους ζωτικούς του μύθους. Μύθους που τον στήριξαν μια ολόκληρη ζωή και που στο ταξίδι συντελείται η σταδιακή απογύμνωση τους από κάθε ζωτικό στοιχείο και η μετατροπή τους σε μύθους θανάτου, όχι μόνο για τον κεντρικό ήρωα, αλλά και για τον περίγυρό του.
Ο χώρος της ζούγκλας δεν είναι παρά ο έσχατος σταθμός του τραίνου, λίγο πριν το τέρμα της διαδρομής. Ένας χώρος που τελικά λειτουργεί ως τόπος παραμυθίας, ως το πέρασμα στο Επέκεινα…

Δημήτρης Μπάμπας