hepbu2.jpg
Ιδιόμορφη εκδήλωση ερωτικής επιθυμίας ή ακόμα ένα επεισόδιο στην πάλη των δυο φύλων, ο ανταγωνισμός άνδρα/ γυναίκα βρίσκεται σχεδόν παντού. Από τις κλασσικές κωμωδίες του Χόλλυγουντ (His Girl Friday, Adam's Rib, Philadelphia Story) μέχρι τους ανεξάρτητους σκηνοθέτες (Hal Hartley) και από ταινίες επιστημονικής φαντασίας (Batman Returns) μέχρι και το Driving Miss Daisy: η ανταγωνιστική σχέση άνδρα/ γυναίκα φαίνεται να αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή μοτίβα της δραματουργίας του σινεμά. Με προέλευση τα θεατρικά έργα του Σαίξπηρ (Much Ado Aboyt Nothing), μεταφέρεται σχεδόν αυτούσια από το θέατρο στις screwball κωμωδίες του Χόλλυγουντ -με καθοριστική περίοδος για τη μορφοποίηση και τη χρήση της ως βασικού στοιχείου της δραματικής πλοκής-, τις  δεκαετίες του 30 και 40.
Η ένταξη μιας τέτοιας έντονης σχέσης στη μυθοπλασία ικανοποιεί καταρχήν τις ανάγκες της δραματουργίας για ύπαρξη ισχυρών συγκρούσεων. Συγκρούσεων που η σκηνοθεσία εκμεταλλεύεται για να σχεδιάσει τους βασικούς χαρακτήρες, να αποδώσει σε αυτούς σημασίες και τα νοήματα, να αντλήσει κωμικά στοιχεία, να προωθήσει την αφηγηματική ανέλιξη. Εκτός όμως από τα προηγούμενα, η χρήση ενός τέτοιου δίπολου συγκρούσεων (άνδρα-γυναίκα) λειτουργεί ενισχυτικά και στις διαδικασίες ταύτισης του θεατή με τα δρώμενα της οθόνης, αφού αυτός αναγνωρίζει (αλλά και ορισμένες φορές δημιουργεί) αναλογίες με την πραγματική ζωή του, με τη σχέση του (ανταγωνιστική έτσι και αλλιώς) με το άλλο φύλο.
philad1.jpgΓια το δίπολο των σχέσεων άνδρας/ γυναίκας -όπου οι τόνοι είναι σχεδόν πάντα κωμικοί και η ατμόσφαιρα  σπανίως ειρηνική-, μπορούμε να κάνουμε δύο ενδιαφέρουσες επισημάνσεις. Η πρώτη αφορά την ίδια τη φύση της σύγκρουσης: καθώς έχουμε έναν ιδιόμορφο πόλεμο των δύο φύλων, υπάρχει και εδώ ένας επιτιθέμενος και ένας αμυνόμενος. Επίθεση και άμυνα που δεν υποκρύπτει κάποια ανισότητα ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα: αντίθετα είναι η ισότητα των δύο φύλων που τροφοδοτεί την ένταση. Εξάλλου οι ρόλοι στο θέατρο των συγκρούσεων είναι δίκαια μοιρασμένοι:  ο αμυνόμενος μπορεί να 'ναι είτε άνδρας (What's Up Doc, Adam's Rib), είτε γυναίκα (His Girl Friday, Philadelphia Story).  Η ένταση της σύγκρουσης όμως υποκρύπτει μια προϋπάρχουσα ή μια επερχόμενη (;)  στασιμότητα που υπονομεύει τη σχέση -εκεί λοιπόν στοχεύουν οι λεκτικές επιθέσεις, αυτός είναι ο αληθινός εχθρός: τη διάλυση, μέσω της σύγκρουσης, της στασιμότητας.
Η δεύτερη επισήμανση έχει σχέση με τα όπλα που χρησιμοποιούνται σε αυτόν τον πόλεμο, όπλα σίγουρα όχι επικίνδυνα για την σωματική ακεραιότητα του θύματος. Είναι ο παιγνιώδης λόγος που κυριαρχεί σε όλες αυτές τις επιθέσεις, ένας λόγος συχνά δεικτικός και σαρκαστικός που στοχεύει κυρίως στη συναισθηματική κατάρρευση του αντιπάλου. Αυτή η απόλυτη κυριαρχία του λόγου μέσα στο βασίλειο της εικόνας (σινεμά) φαντάζει παράδοξη και ορισμένες φορές λειτουργεί επικίνδυνα για την ισορροπία της δραματικής πλοκής.
Μέσα όμως από τους λεκτικούς διαξιφισμούς, από τα γεμάτα επιθετικότητα λεκτικά σχήματα, τις ειρωνικές ατάκες που επιδεικνύουν την ευφυΐα και την ευγένεια του αντιπάλου, αυτό που αναδύεται είναι η αγαπητική έλξη των δυο φύλων. Μια έλξη που συνεπάγεται σχεδόν πάντα τον Έρωτα, το κοινό έπαθλο για νικητή και ηττημένο. Δεν μπορούσε άλλωστε να είναι διαφορετικά: σε ένα πόλεμο που χαρακτηρίζεται από την ευγένεια των όπλων (Λόγος), ο καρπός της ειρήνης δεν μπορεί παρά να 'ναι η ερωτική ένωση των εχθρών.

Δημήτρης Μπάμπας (8/10/1994)