(ένας διάλογος του René Clair με τον Jacques Rivette)

Παρουσίαση της ταινίας
En compagnie de Max Linder (Συντροφιά με τον  Max Linder)
του René Clair

Ο Τσάρλι Τσάπλιν/ Charlie Chaplin είναι εκείνος στον όποιο ο Μαξ Λίντερ/ Max Linder μοιάζει να λέει: «Γνωρίζετε όλα όσα μου οφείλετε;». Αλλά ο Μαξ δε χρειάστηκε ποτέ να πει κάτι τέτοιο γιατί ο ίδιος ο Τσάπλιν έγραψε σε μία φωτογραφία την παρακάτω αφιέρωση: «Στον Μαξ, τον μόνο, τον μοναδικό, τον δάσκαλο μου, ο μαθητής του Τσάρλι Τσάπλιν».
Ο Μαξ Λίντερ, προερχόμενος από το θέατρο και το μιούζικ χολ, κάνει το ντεμπούτο του στον κινηματογράφο πολύ πριν γεννηθεί η σχολή του αμερικάνικου κωμικού κινηματογράφου, και γίνεται μέσα σε λίγα χρόνια ο μεγαλύτερος κωμικός ηθοποιός της εποχής του. Δημιουργός και εμψυχωτής αρκετών εκατοντάδων ταινιών, δημιουργεί σ' αυτές ένα πρόσωπο που του ανήκει αποκλειστικά. Κομψευόμενος άντρας, κυνηγός γυναικών, προικοθήρας, αθλητικός τύπος όλων των ειδών, ταυρομάχος, καβαλάρης, ξιφομάχος, φροντίζοντας να διατηρήσει την αξιοπρέπεια του ακόμα και στις χειρότερες ατυχίες αυτός ο  κωμικός αστός, παρά τα ημίψηλα καπέλα του, τις γραβάτες του, το μπαστούνι του και τα βερνικωμένα μποτάκια του, συγγενεύει με τον Ντ' Άρτανιάν των Τριών Σωματοφυλάκων

Σ.τ.Μ. Οι ταινίες που αναφέρει ο Κλαίρ είναι:
Ο στενός σωματοφύλακας (L' etroit mousquetaire),
Ο βασιλιάς του τσίρκου (Le Roi du cirque),
Εφτά χρόνια δυστυχίας (Sept ans de malheur).

En compagnie de Max Linder (Συντροφιά με τον  Max Linder)
του Jacques Rivette

Ο Κλαίρ/ René Clair λοιπόν μας ξανασερβίρει την παλιά ιστορία της αφιέρωσης, όπου ο Τσάπλιν αναγνωρίζει στον Λίντερ το δάσκαλο του. Ας μας επιτραπεί να υποθέσουμε ότι αυτό που έμαθε κύρια ο πρώτος απ' τον δεύτερο ήταν όλα εκείνα που έπρεπε να αποφύγει: αυτό το «σκοτεινό», όπως λένε, αλλά ανίατο σκηνικό παίξιμο, το δεμένο με τα σανίδια του καφέ κονσέρ και τα «τολμηρά» βλέμματα στην τρίτη σειρά, αυτά τα ελάχιστα συγκεκριμένα καδραρίσματα όπου εξατμίζονται τα εφέ, αυτό το άμορφο μοντάζ. Ελαττώματα τής εποχής θα μας πουν ξανά.
Ε, λοιπόν, όχι ακριβώς: δείτε το Léonce (Perret, σ.τ.ε. Γάλλος ηθοποιός και σκηνοθέτης) τον ίδιο τον Rigardin και βέβαια τον μεγαλοφυή Jean Durand. Ποιος άλλωστε είναι δάσκαλος του άλλου; Γιατί αυτές οι τρεις ταινίες που μας δείχνουν, είναι τρομακτικά επηρεασμένες από την Αμερική όπου γυρίστηκαν, ανάμεσα στα 1921 και στο 1923: από τον Φαίρμπανκς, τον όποιο αγωνίζεται να παρωδήσει ο Στενός σωματοφύλακας, ταινία πολύ λιγότερο αστεία και πολύ περισσότερο άσχημη από τους αξιοθαύμαστους Τρεις Σωματοφύλακες (του Niblo, 1921) και κύρια από τον ίδιο τον Τσάπλιν του οποίου τις διδαχές επαναλαμβάνουν μελετηρά τα Επτά χρόνια δυστυχίας, η μόνη απ' τις τρεις ταινίες που βλέπεται ακόμα, ακριβώς γι' αυτό το λόγο.
Θα μας κατηγορήσουν επίσης, ότι κάνουμε επίδειξη υπερβολικής αυστηρότητας απέναντι σε κάποιον πού υπήρξε, παρ' όλα αυτά, σταθμός στην ιστορία του κινηματογράφου. Χωρίς αμφιβολία υπήρξε σταθμός, αλλά τίποτε άλλο. Ας προσθέσουμε ότι οι κόπιες που μας παρουσιάζονται έχουν «ξαναμονταριστεί», υποβληθεί σε πολύ κακό κοντρ - τυπ και σε ακόμα χειρότερη ηχητική επένδυση. Αν απευθύνονται στον ιστορικό, ας πάει καλύτερα στην ταινιοθήκη: οι κόπιες είναι καλύτερες εκεί και δεν υπάρχει μουσική. Αν απευθύνονται στο κοινό, θα έπρεπε να το κάνουν να γελάσει. Αλίμονο! Δεν είναι αυτή η περίπτωση.

(Μετάφραση: Χρήστος Βακαλόπουλος)