(σχόλιο για το 47ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης)

Το Φεστιβάλ δεν είναι αυτό που ήτανε.
Πίσω από το εντυπωσιακά μεγάλο αριθμό ταινιών και εκδηλώσεων της 47ης διοργάνωση κρύβεται μια έκδηλη αμηχανία και μια εμφανής α-πορία της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του θεσμού.
Ο ολοένα και περισσότερο διογκούμενος τομέας της αγοράς (ένα τμήμα που αφήνει παγερά αδιάφορο κάθε θεατή του φεστιβάλ) δεν ισοσταθμίζεται με τη ρετροσπεκτίβα στον Wim Wenters (ένα δημιουργό που την τελευταία εικοσαετία δεν έχει παρουσιάσει κάτι άξιο λόγου), με το εκτός τόπου και χρόνου μεγάλο αφιέρωμα για τη μετανάστευση στο ελληνικό σινεμά (η θέση του θα ήταν μάλλον στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα και όχι στις αίθουσες του φεστιβάλ), με το αμήχανο και ελλιπές αφιέρωμα στο βραζιλιάνικο σινεμά (με 3 ταινίες υπάρχουν στα video club και με την ηχηρή απουσία μεταξύ άλλων του Joaquim Pedro De Andrade ηγέτη του “τροπικαλίσμο” και του Rogerio Sganzerla) ούτε τέλος με το προσανατολισμένο προς ένα πολλές φορές αδιάφορο mainstrean αφιέρωμα στο κινέζικο σινεμά (από το οποίο απουσιάζουν όλες οι πρόσφατες βραβευμένες ταινίες αλλά όχι όμως και αυτές που προβλήθηκαν στην ελληνική τηλεόραση, όπως το Α Beautiful New World από την ΕΤ3 ή βρίσκονται στις προθήκες των video club όπως το Spring Subway).
Το έλλειμμα στην καλλιτεχνική διεύθυνση διευρύνεται και από το πώς αντιμετωπίζονται σημαντικοί δημιουργοί: για τον Chen Kaige η καλλιτεχνική διεύθυνση επιφυλάσσει την προβολή μιας ταινίας που το ελληνικό κοινό έχει ήδη δει πολλαπλά (αίθουσες, TV, DVD) και όχι μιας ταινίας που ποτέ δεν έχει προβληθεί (όπως είναι το Yellow Earth ταινία ορόσημο της 5ης γενιάς του κινέζικου σινεμά) .
Δεχόμενο έναν ανηλεή ανταγωνισμό από το διαρκώς ανερχόμενο φεστιβάλ της Αθήνας, το φεστιβάλ Θεσ/νίκης πριν ακόμα την έναρξή του έχει ήδη χάσει στα σημεία. Η απουσία κάποιων από τα πιο συναρπαστικά φετινά ντεμπούτο σκηνοθετών από το πρόγραμμα του διεθνούς διαγωνιστικού είναι απλώς ένα ακόμα από τα συμπτώματα της απώλειας ικανότητας του Φεστιβάλ να ’ναι άμεσο, καίριο και αιχμηρό. Έχει ενστερνιστεί τη λογική της ταινιοθήκης...
Τι απομένει λοιπόν για τον ανήσυχο θεατή; Σίγουρα το αφιέρωμα στο Τούρκο Nuri Bilge Ceylan (και η ενδιαφέρουσα έκθεση φωτογραφίας) , οι πάντα ανήσυχες βαλκανικές ταινίες (όπως τα Grbavica και 12.08: East of Bucharest) , το νέο τμήμα Focus εστιασμένο στο νεανικό πόθο, το τμήμα Ημέρες ανεξαρτησίας με το αφιέρωμα στο δημιουργό animation Jan Svankmajer (και τη σχετική έκθεση), με ταινίες όπως Nacido y Criado, I Don’t Want to Sleep Alone, Rain Dogs, The Host, Syndromes and a Century και τέλος με την αποκάλυψη του Φεστιβάλ, τον αφρικανό Abderrahmane Sissako.

Δημήτρης Μπάμπας