Το διαρκώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό τοπίο της βαλκανικής χερσονήσου καταγράφεται στις ταινίες που απαρτίζουν το τμήμα του 53ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Οι βαλκάνιοι δημιουργοί προσεγγίζουν τα ανθρωποκεντρικά θέματά τους με ευαισθησία και ρεαλιστική γραφή, μέσα απ’ το πρίσμα μιας πολύπλοκης πραγματικότητας, στην οποία ο άνθρωπος διεκδικεί την ελευθερία να εκφραστεί, να εξελιχθεί, να υπάρξει.
Ο Δημήτρης Κερκινός σημειώνει σχετικά: "Στο επίκεντρο των ταινιών του προγράμματος, βρίσκεται ο σημερινός άνθρωπος και η πολυδιάστατη πραγματικότητά του. Οι ιστορίες που μας αφηγούνται οι Βαλκάνιοι σκηνοθέτες εξετάζουν τα προσωπικά δράματα των ανθρώπων, τα οποία είναι συχνά απόρροια της κοινωνικοπολιτικής τους κατάστασης, φέρουν τον απόηχο παρελθόντων τραυμάτων, ή αποτελούν συνάρτηση της δυσκολίας τους να αντεπεξέλθουν στις κοινωνικές και διαπροσωπικές τους σχέσεις."
Ο σέρβος σκηνοθέτης Γκόραν Πασκάλιεβιτς, απ’ τους σημαντικότερους βαλκάνιους δημιουργούς της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς, εγείρει ερωτήματα που σχετίζονται με την έννοια της ταυτότητας και της γνώσης του εαυτού μας, στη νέα του ταινία When Day Breaks, ένα συγκινητικό δράμα με ήρωα έναν ηλικιωμένο καθηγητή μουσικής. Σε ένα επίπονο ταξίδι αυτογνωσίας, ακολουθεί τον χαρακτήρα του ο Ζεκί Ντεμιρκουμπούζ, στην ταινία του Inside. Όπως και στη μέχρι σήμερα φιλμογραφία του, έτσι και στο Inside, ο τούρκος σκηνοθέτης εμπνέεται από τον Ντοστογιέφσκι και μεταφέρει το «Υπόγειο» στη σημερινή Άγκυρα, με εξαιρετική χρήση των κινηματογραφικών μέσων.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος με τον οποίο δυο γυναίκες δημιουργοί, παρουσιάζουν τα μεταπολεμικά τραύματα στο Σαράγεβο και τη Σερβία, όπως αυτά έχουν εντυπωθεί στη νεότερη γενιά. Η Άιντα Μπέγκιτς, στο Children of Sarajevo, σκιαγραφεί μια κοινωνία που δυσκολεύεται να βρει τις ισορροπίες της, μέσα απ’ τον αγώνα δύο ορφανών εφήβων στο σημερινό Σαράγιεβο. Στο Βελιγράδι από την άλλη πλευρά, η Μάγια Μίλος καταγράφει στο Clip, μια γενιά που ξοδεύει το χρόνο της σε αποστασιοποιημένες ερωτικές συνευρέσεις και εκφράσεις βίας και βιώνει την πραγματικότητα με τη διαμεσολάβηση των τεχνολογικών γκάτζετ. 
Καθημερινοί άνθρωποι σε ακραίες καταστάσεις πρωταγωνιστούν στο Everybody in Our Family (Ρουμανία) του Ράντου Ζούντε. Μαύρη κωμωδία και δράμα συνδυάζονται ιδανικά σε ένα φιλμ που εξερευνά τα όρια της ανθρώπινης συμπεριφοράς με άξονα ένα διαζύγιο και θύματα, ένα ανήλικο παιδί και τους γονείς του. Θύματα και θύτες ταυτίζονται και στο Night of Silence (Τουρκία) του Ρεΐς Τσέλικ, ένα δράμα δωματίου, μινιμαλιστικό κι ενίοτε ποιητικό, που σχολιάζει παραδόσεις αγκιστρωμένες στο παρελθόν. Ήρωες της ταινίας είναι ένας 60χρονος – άρτι αποφυλακισθείς - άντρας κι ένα ανήλικο κορίτσι, που εξαναγκάζονται σε γάμο, με απρόβλεπτες συνέπειες.
Η τουρκοελληνική συμπαραγωγή Beyond the Hill του πρωτοεμφανιζόμενου δημιουργού Εμίν Αλπέρ - που ξεκίνησε την πορεία του από το Crossroads του 51ου ΦΚΘ και παρουσιάστηκε στα Works in Progress στο 52ο ΦΚΘ – εντρυφεί στην έννοια του εχθρού. Με φόντο την τουρκική επαρχία, εκτυλίσσεται ένα οικογενειακό δράμα, στο οποίο κρυμμένα μυστικά και καταπιεσμένες επιθυμίες οδηγούν στη βία και το έγκλημα. Ο Αλπέρ χρησιμοποιεί το φυσικό τοπίο ως πρωταγωνιστή που επηρεάζει την ψυχοσύνθεση των χαρακτήρων, σε ένα φιλμ που διερευνά με ευφυή τρόπο τα όρια του «εμείς» και του «άλλου».
Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν φέτος οι μικρού μήκους ταινίες του τμήματος: Το Silent (Τουρκία) του Λ. Ρεζάν Γεσιλμπάς, με θέμα του το κουρδικό ζήτημα, απέσπασε το Χρυσό Φοίνικα για ταινία μικρού μήκους στο πρόσφατο Φεστιβάλ Καννών. Ο αναγνωρισμένος δημιουργός Αντριάν Σιταρού υπογράφει το House Party (Ρουμανία), μια ταινία για την ηθική και τη συνύπαρξη, όπως καταγράφεται μέσα από τη σχέση των γειτόνων μιας πολυκατοικίας. Η σπονδυλωτή ταινία 30-40-50 (Ρουμανία) των Ρουγκίνα, Περνολοβίτσι και Ραντού, συναντά τη σύγχρονη γυναίκα σε τρεις διαφορετικές περιόδους της ζωής της, η Ιρένα Τζούκιτς- Πραντζιτς εκπροσωπεί επάξια την παράδοση της σχολής κινουμένων σχεδίων του Ζάγκρεμπ, στο The Ornament of Soul (Κροατία), ενώ η παγκοσμιοποίηση διατρέχει τη θεματική του Can I Drive Daddy? του Μίχα Χοτσεβάρ (Σλοβενία). Τέλος μια ξεχωριστή ταινία για το δημιουργό με πρωταγωνιστή τον ίδιο τον Ζεκί Ντεμιρκουμπούζ παρουσιάζει ο Σερχάτ Καραασλάν στο Musa (Τουρκία).
(πηγή δ.τ.)
