(Ελισσόμενο μεταξύ μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ )

Εργασία, αγάπη, φιλία, κινηματογράφος: η διαχείρισή τους σήμερα φαίνεται πολύ  διαφορετική απ’ ό, τι ένα χρόνο πριν. Διάτρητες πλέον και οι βεβαιότητες στις οποίες μπορούσε κάποιος να βασιστεί, τουλάχιστον ως το φθινόπωρο του 2019. Κι αν σε κάποιες περιοχές της γης ανάλογες αβεβαιότητες αποτελούσαν ανέκαθεν μέρος της καθημερινότητας των ανθρώπων,  στις δυτικές κοινωνίες, τις προσανατολισμένες στο σχεδιασμό και τη στοχευμένη υλοποίηση, ανάλογες καταστάσεις απαιτούν ιδιαίτερη ευελιξία. Όποιος καταφέρει να ολοκληρώσει μια ταινία υπό αυτές τις συνθήκες, αξίζει μεγάλο σεβασμό.
Οι 17 ταινίες του 51ου Forum της Berlinale ασχολούνται με τις αβεβαιότητες του έξω κόσμου και εναγκαλίζονται το απρόβλεπτο στην πλοκή και τη δομή τους. Δίνουν προτεραιότητα στο εύθραυστο έναντι του αποδεδειγμένου, προσφέροντας χώρο όχι τόσο σε καθιερωμένους κινηματογραφιστές όσο σε αυτούς που βρίσκονται στην αρχή. Πολλές ταινίες ελίσσονται μεταξύ μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, όπως το ντεμπούτο του Manque La Banca Esquí (Ski) και βυθίζονται σε αρχεία για να συνδέσουν ευρήματα του παρελθόντος με το παρόν. Το La chinoise του Jean-Luc Godard για παράδειγμα υπόκειται σε δύο ξεχωριστές αναθεωρήσεις: στο The Inheritance του Ephraim Asili και στο Juste un movement του Vincent Meessen. Στην πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της, Sichuan hao nuren (The Good Woman of Sichuan), η Sabrina Zhao μετατρέπει ένα από τα έργα του Brecht σε θολό κινηματογραφικό τοπίο. Το ντεμπούτο της ρωσίδας Uldus Bakhtiozina Doch rybaka (Tzarevna Scaling) αφηγείται ένα παραμύθι από τη μια, από την άλλη επιδίδεται σε δεξιοτεχνικές  ιστορικές ακροβασίες.
Και βέβαια δε λείπουν και καταξιωμένοι δημιουργοί από τη λίστα: Με το The First 54 Years-An Abbreviated Manual for Military Occupation ο ισραηλινός ντοκιμαντερίστας Avi Mograbi προσθέτει στο πλούσιο έργο του μια πικρή ανάλυση της έννοιας της κατοχής. Oι βερολινέζοι σκηνοθέτες Chris Wright και Stefan Kolbe βυθομετρούν τις δυνατότητες του ντοκιμαντέρ με το γνωστό τους τρόπο στο Anmaßung (Anamnesis). Ενώ η ταϊλανδέζα Anocha Suwichakornpong με το Jai jumlong (Come Here) συνεχίζει αυτό που σηματοδοτούσε και το προηγούμενο έργο της : ένα μείγμα αφηγηματικής λεπτότητας και ιστορικής θεώρησης που προκαλεί βαθιές τομές. Τέλος το The Luminous View (La veduta luminosa) του Fabricio Ferraro  μας οδηγεί μέσα από τα δαιδαλώδη μονοπάτια της ποίησης και της φιλοσοφικής σκέψης του Hölderlin σε καίριους προβληματισμούς για τα όρια της φύσης, του ανθρώπου και της κινηματογραφικής αφήγησης. Μια φορμαλιστικά τολμηρή ωδή στη φύση και στη ζωή που χάνεται, αλλά και στην αδυναμία του ανθρώπου να αποδώσει την αίσθηση αυτής της απώλειας με εικόνες ή λέξεις.
Oι ταινίες του 51oυ Forum της Berlinale λειτουργούν ως αντίβαρο στην υποχρεωτική απόσυρση των θεατών στις χώρες τους, τις πόλεις, τις γειτονιές ή τις οικογένειές τους. Και βοηθούν τη σκέψη και τη φαντασία τους να παραμείνει ανοιχτή στον έξω κόσμο.

της Καλλιόπης Πουτούρογλου