Οι νέοι Ινδοί σκηνοθέτες στρέφονται στη σκληρή πραγματικότητα, μακριά από το Μπόλιγουντ

της Joan Dupont/ The New York Times

Στο φεστιβάλ των Καννών εορτάστηκαν τα 100 χρόνια του ινδικού κινηματογράφου, με την προβολή μιας ψηφιακά αποκατεστημένης κόπιας της ταινίας του 1964 «Charulata», του Satyajit Ray/ Σατιατζίτ Ράι, ενώ νέες ταινίες από την Ινδία ήταν πανταχού παρούσες στο φεστιβάλ.
Ο σκηνοθέτης και παραγωγός Anurag Kashyap/ Ανουράγκ Κασιάπ παρουσίασε την ταινία «Ugly» στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών. Η ταινία του Amit Kumar/ Αμίτ Κουμάρ «Monsoon Shoutout» προβλήθηκε στο Palais de Festival και το «The Lunch Box» στη Διεθνή Εβδομάδα Κριτικής, ενώ προβλήθηκε επίσης το φιλμ «Bombay Talkies», μια ανθολογία ταινιών μικρού μήκους που υπογράφουν τέσσερις σκηνοθέτες. Οι νέοι σκηνοθέτες που γύρισαν αυτές τις ταινίες δεν αποτελούν μέρος του Μπόλιγουντ. Αντιπροσωπεύουν μια νέα γενιά κινηματογραφιστών που έχουν εκπαιδευτεί σε οργανισμούς όπως το Ινστιτούτο Κινηματογράφου και Τηλεόρασης της Ινδίας, το Sundance Institute στις ΗΠΑ και η σχολή κινηματογράφου Femis στο Παρίσι.
Ο Α. Κασιάπ, ο οποίος πέρσι γνώρισε επιτυχία με την ταινία «Οι συμμορίες του Βασεϊπούρ», ήταν συμπαραγωγός στα φιλμ «Ugly», «Monsoon Shootout» και «Lunch Box». Τόσο ο Κασιάπ όσο και ο Αμίτ Κουμάρ, εστιάζουν στη σκληρή πραγματικότητα των δρόμων της Βομβάης. Οπως είπε ο Κασιάπ, έχει επηρεαστεί από τον Μάρτιν Σκορσέζε και τον Φριτς Λανγκ: «Η “Οργή” είναι εκπληκτική ταινία, αλλά αγαπώ ακόμα και τις κακές ταινίες του Φριτς Λανγκ».

Διαφθορά...
Το φιλμ «Ugly» είναι ένα θρίλερ με θέμα ένα κορίτσι που απάγεται κάτω από τη μύτη του πατέρα της. Η καταδίωξη που ακολουθεί, αποκαλύπτει την αδυναμία και τη διαφθορά όλων, από την οικογένεια του παιδιού μέχρι την αστυνομία που έχει αναλάβει την υπόθεση.
«Είμαι σαράντα ετών και έχω δει τεράστιες αλλαγές να συντελούνται τα τελευταία χρόνια», λέει ο σκηνοθέτης. «Η Βομβάη σήμερα είναι μια δυστυχισμένη πόλη, άνθρωποι ζουν σε σπίτια-κλουβιά, οι γείτονες δεν γνωρίζουν ο ένας τον άλλο. Τα σπίτια μας δεν μοιάζουν καθόλου με τα σπίτια που βλέπει κανείς στις ταινίες των κλασικών του ινδικού κινηματογράφου, όπως ο Σατιατζίτ Ράι ή ο Μρινάλ Σεν».
Η ταινία του, πρόσθεσε, κτίστηκε πάνω σε προσωπικά συναισθήματα. «Το 2006, ήμουν αλκοολικός, χωρισμένος από τη γυναίκα μου, ενώ η πρώτη και η δεύτερη ταινία μου είχαν απαγορευτεί. Η πρώτη είχε να κάνει με σεξ, ναρκωτικά και ροκ εν ρολ και η δεύτερη ήταν έντονα πολιτική». Σύμφωνα με τους όρους του διαζυγίου, ο σκηνοθέτης μπορούσε να δει την κόρη του μόνο στο σπίτι της πρώην συζύγου του. «Είχα συσσωρεύσει μίσος εναντίον της πρώην γυναίκας μου και εναντίον της κοινωνίας, και αυτό οδήγησε σε μια σύγκρουση με το παιδί μου. Ολα αυτά υπάρχουν μέσα στην ταινία».
«Η Ινδία είναι ο καταλληλότερος τόπος για αυτούς που θέλουν να κλέψουν παιδιά», πρόσθεσε. «Υπάρχουν αρπαχτικά που τα απάγουν για να τα κακοποιήσουν σεξουαλικά ή για να τα κάνουν ζητιάνους. Πάνω από 30.000 παιδιά απάγονται κάθε χρόνο και πολύ λίγα από αυτά ξαναβρίσκονται. Υπάρχει μεγάλος κυνισμός στους κόλπους του αστυνομικού συστήματος, αλλά και μεγάλη διαφθορά». Θέλησε, όπως είπε, να δείξει τις αντιθέσεις στην πόλη. «Τόση αθλιότητα αλλά και τόσο πολλά εμπορικά κέντρα, τόσα γκάτζετ. Οι πάντες θέλουν τα πάντα».

Και αθωότητα
Ο Αμίτ Κουμάρ μεγάλωσε στην Αφρική και ήλθε στη Βομβάη σε εφηβική ηλικία. «Νιώθω καμιά φορά σαν παρείσακτος, ακόμα και τώρα», είπε, «και βλέπω τα πράγματα από ελαφρώς διαφορετική σκοπιά σε σχέση με τους άλλους. Και ο κεντρικός ήρωάς μου στο “Monsoon Shootout”, νεοσύλλεκτος αστυνομικός, είναι ένας ιδεαλιστής, που νιώθει παρείσακτος μέσα στο σύστημα».
Η ταινία εστιάζει στην αθωότητα και τη διαφθορά, με πρωταγωνιστές τον νεαρό αστυνομικό και έναν κατά συρροή δολοφόνο, καλύπτοντας μια σειρά από πιθανά σενάρια. «Ο νεοσύλλεκτος αστυνομικός βρίσκεται απέναντι στον φονιά, τραβάει το όπλο του, αλλά δεν μπορεί να αποφασίσει να πυροβολήσει. Εχει μόνο δέκατα του δευτερολέπτου για ν’ αποφασίσει αλλά δεν μπορεί. Ετσι είμαι κι εγώ, σκέφτομαι τις συνέπειες όλη την ώρα».
Η ιστορία που αφηγείται είναι ένα δράμα συνείδησης, με φόντο την τρίμηνη περίοδο των μουσώνων. «Στη Βομβάη, δεν υπάρχει τρόπος να μείνεις στεγνός», λέει ο σκηνοθέτης. «Η βροχή θα σε πιάσει, ό,τι κι αν κάνεις, το ίδιο και το σύστημα, η διαφθορά. Μπορεί να προσπαθήσεις να το αποφύγεις, αλλά στο τέλος θα σε πιάσει».

Το μελαγχολικό «Lunch Box»
Το «Lunch Box» του Ritesh Batra/ Ρίτες Μπάτρα αφηγείται μια πιο χαμηλότονη και μελαγχολική ιστορία.
Ο σκηνοθέτης έκανε τη μαθητεία του στο Sundance Institute και η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του προβλήθηκε στην Εβδομάδα των Σκηνοθετών.
Θέμα της είναι ένα πρόγραμμα κοινωνικής πρόνοιας στη Βομβάη, που μοιράζει γεύματα σε ανθρώπους στον τόπο εργασίας τους. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, μια νεαρή ινδουίστρια γνωρίζεται με έναν ηλικιωμένο χριστιανό χήρο που δουλεύει σε δημόσια υπηρεσία.
Είναι μια ταινία όπου ακόμα και οι χρωματικοί τόνοι είναι απαλοί, στις διαδρομές με τρένο υπάρχει συνωστισμός αλλά όχι αγριότητα, και οι σχέσεις έχουν λεπτές αποχρώσεις.
Θυμίζει Τσέχοφ και όχι Σκορσέζε. Και οι δύο ήρωες αγαπούν τις αναμνήσεις από το παρελθόν, την αφήγηση ιστοριών και το μοίρασμα των μικρών απολαύσεων. Αν δεν μοιραστείς μιαν ανάμνηση, λέει ένας από τους πρωταγωνιστές, τη χάνεις.
Και η ταινία του Μπάτρα μας θυμίζει τη χαρά της μοιρασμένης αφήγησης, ακόμα και σε τόπους με συνωστισμό και φασαρία.

(ελληνική μετάφραση H KAΘHMEPINH 02-06-13)