της Maureen Dowd/The New York Times
Ο ήχος της σιωπής είναι πλέον μια θολή ανάμνηση, όπως η προστατευμένη ιδιωτική ζωή και η συγκέντρωση της προσοχής σε ένα μόνο πράγμα, ή πρόσωπο, κάθε φορά.
Μισόν αιώνα πριν, ο Ελβετός φιλόσοφος Μαξ Πικάρ είχε προειδοποιήσει: «Τίποτα δεν έχει αλλάξει τόσο τη φύση του ανθρώπου όσο η απώλεια της σιωπής», η οποία κάποτε ήταν φυσική σαν τον ουρανό και τον αέρα.
Καθώς σατανικά μικρά γκάτζετ συνωμοτούν για να παρακολουθούν τις κινήσεις μας και να καταγράφουν τις δραστηριότητές μας παντού, παράγοντας ένα μπαράζ εικόνων και ήχων, υπάρχουν όλο και λιγότερες στιγμές από αυτές που η Βιρτζίνια Γουλφ αποκάλεσε «στιγμές ύπαρξης», οι οποίες ξεχωρίζουν από «το βαμβάκι της καθημερινότητας».
«Η στοχευμένη προσοχή θα είναι το αγαθό που θα λείπει περισσότερο στη μελλοντική ζωή. Θα νομίζεις ότι δεν χάνεις τίποτα, αλλά πιθανότατα θα τα χάνεις όλα», λέει ο καλλιτέχνης και συγγραφέας Εντ Σλόσμπεργκ. Για πολύ καιρό, η τέχνη πρόσφερε ένα καταφύγιο για τη σιωπή, «αλλά τώρα η τέχνη είναι συχνά τόσο φασαριόζικη και έντονη και πολυεδρική, που δυσκολεύεσαι να σταθείς κάπου για λίγο. Ιδιαίτερα όταν κουβαλάς μαζί σου μια μικροκάμερα και συνεχώς καταγράφεις και κάνεις play back, αντί να επιτρέψεις στον εαυτό σου στιγμές ανάπαυλας και σύνθεσης, αφήνοντας το μυαλό σου να ονειροπολήσει».
Να, όμως, που η τέχνη, σε μια εμπνευσμένη στροφή, προσφέρει και πάλι την ευκαιρία να βιώσουμε μια σιωπηλή «στιγμή ύπαρξης» στο «The Artist», την καινούργια βωβή ταινία που εντυπωσίασε τους πάντες στο Φεστιβάλ των Καννών.
Πρόσφατα, ένας Αμερικανός συγγραφέας και σκηνοθέτης, ο Γούντι Αλεν, απέτισε φόρο τιμής στο «παλιό καλό» Παρίσι με την ταινία του «Midnight in Paris». Τώρα, ένας Γάλλος συγγραφέας και σκηνοθέτης, ο Μισέλ Χαζαναβίσιους, δημιούργησε μια γοητευτική ταινία–φόρο τιμής στο «παλιό καλό» Χόλιγουντ.
Καθώς δεν είμαι θαυμάστρια των βωβών ταινιών, ήμουν αρκετά επιφυλακτική σχετικά με το «The Artist». Τελικά, όμως, αποδείχτηκε ότι ήταν πολύ έξυπνη ιδέα να κάνεις μια βωβή ταινία το 2011, ως αντίδοτο στη σύγχρονη μάστιγα της άσκοπης φλυαρίας.
Εδώ η σιωπή δεν είναι μόνο χρυσός, αλλά υπενθυμίζει πόσα πολλά μπορείς να πεις χωρίς λόγια. Αν αφαιρέσεις τη γλώσσα, τις πράσινες οθόνες και τα τρισδιάστατα γυαλιά, τα αισθήματα –η υπερηφάνεια, η ζήλια, ο φόβος, η αγάπη– εκφράζονται πιο ατόφια και γοητευτικά.
Ο Μισέλ Χαζαναβίσιους γύρισε ένα πνευματώδες, συγκινητικό, απολαυστικό ρομάντσο με πρωταγωνιστές έναν λαμπερό σταρ του βωβού σινεμά, τον Τζορτζ Βαλεντίν –κάτι ανάμεσα στον Τζον Γκίλμπερτ και τον Ντάγκλας Φέρμπανκς–, ο οποίος δεν μπορεί να αποδεχτεί τον ομιλούντα κινηματογράφο, και μια νεαρή στάρλετ, η οποία ανεβαίνει ενώ εκείνος παρακμάζει και τον αγαπάει καθώς εκείνος τελικά συντρίβεται.
Ο σκηνοθέτης θυμήθηκε ότι σε μια προβολή της ταινίας στη Γαλλία, τον πλησίασε μια παρέα εφήβων. «Με ευχαρίστησαν γιατί τους επέτρεψα να ακούσουν τη σιωπή», είπε. «Είναι συγκινητικό να ανακαλύπτεις ότι νεαρά παιδιά, που πάντα κυκλοφορούν με τα iPods τους, μπορεί να αγαπούν τόσο πολύ την πραγματική σιωπή».
«Τη συγκρίνω με το μαθηματικό μηδέν. Κάποιοι νομίζουν ότι δεν είναι τίποτα, αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να είναι πολύ ισχυρό».
H KAΘHMEPINH 18-12-11
