του Νικόλαου Αλέτρα
(κείμενο: Θόδωρος Σούμας)

Συνιστώ θερμά στους σινεφίλ και φίλους των ιντερνετικών πλατφορμών streaming, να διαβάσoυν το πολύ καλό, ενημερωτικό μα και εμβριθές, βιβλίο του Νικόλαου Αλέτρα, «STREAMING ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΗ ΔΙΑΝΟΜΗ», εκδ. Αιγόκερως, το οποίο παρουσιάζει κριτικά τα ζητήματα που σχετίζονται με τις διαδικτυακές πλατφόρμες streaming, δηλαδή ανεμπόδιστης ψηφιακής ροής στο ίντερνετ. Σας συνιστώ το βιβλίο ανεπιφύλακτα, επειδή αναλύει πολύπλευρα αυτά τα θέματα, εμβαθύνοντας από τεχνολογική, οικονομική, οπτικοακουστική, επιχειρηματική, εκπολιτιστική-καλλιτεχνική, τηλεοπτική-κινηματογραφική και πολιτική άποψη.
Το βιβλίο εκθέτει τα ζητήματα της παραγωγής οπτικοακουστικού υλικού και της ιντερνετικής διανομής του. Εκτιμά, λογικά, πως οι κινηματογραφικές αίθουσες έχουν στριμωχτεί πάρα πολύ από την ανάπτυξη, επέκταση και πρόοδο της ψηφιακής διανομής φιλμ που διασφαλίζουν οι ιντερνετικές πλατφόρμες.
Μας παρουσιάζει τον πόλεμο μεταξύ των ψηφιακών πλατφορμών και το ποιες είναι αυτές στον δυτικό κόσμο και στην Ασία, με τις ιδιομορφίες τους. Οι πλατφόρμες/υπηρεσίες, εδώ και κάποιο διάστημα, έχουν εξελιχθεί από παρόχους περιεχομένου σε δημιουργούς και παραγωγούς οπτικοακουστικού περιεχομένου. Η ποιότητα και η αυξανόμενη εξατομίκευση του οπτικοακουστικού περιεχομένου είναι οι βασικοί παράγοντες διαχωρισμού και διάκρισης σε μια αγορά με έναν συνεχόμενα αυξανόμενο αριθμό παρόχων ΟΤΤ υπηρεσιών• ακόμη, το πρωτότυπο περιεχόμενο θα αποτελέσει τον κύριο παράγοντα επιτυχίας σε αυτή την αγορά και αποτελεί το σημείο στο οποίο οι εταιρείες θα επικεντρώσουν τις δυνάμεις τους, γράφει ο Αλέτρας. Από τις εταιρείες/ πλατφόρμες streaming επιδιώκεται η διαρκής παραγωγή αποκλειστικού και πρωτότυπου, εξειδικευμένου υλικού κάθε είδους «ώστε να ικανοποιεί ποικιλία χρηστών διαφορετικής ηλικιακής, κοινωνικής, οικονομικής, φυλετικής και εθνοτικής/πολιτισμικής προέλευσης.»
Εξηγεί πως στην επέκταση και μεγέθυνση των πλατφορμών διανομής steaming έχουν παίξει μεγάλο ρόλο τα προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης σε κάθε πλατφόρμα, που διαβλέπουν και προβλέπουν τις προτιμήσεις του κάθε χρήστη, προτείνοντάς του ταινίες που θα του αρέσουν (με βάση τις προηγούμενες εκφρασμένες προτιμήσεις του). Θεωρεί πως αυτός ο τεχνολογικός παράγοντας θα επηρεάσει πολύ την αύξηση της εμπορικότητας, επιρροής και προσβασιμότητας της α ή της β ψηφιακής πλατφόρμας, πως θα αποτελέσει έναν τομέα στον οποίο θα παιχτεί το παιχνίδι, ο πόλεμος επικράτησης των πιο δελεαστικών πλατφορμών.
Μελετά τον ρόλο της ποικιλότροπης διαφήμισης, των τρέιλερ και των φεστιβάλ στο πεδίο των πλατφορμών/εταιρειών και των υπηρεσιών τους. Και την πολύ ιδιαίτερη «transmedia» προώθηση, την promotion αυτών των υλικών και φιλμ – μια ενδιαφέρουσα μέθοδος και συζήτηση – με διαφορετικά πολυμέσα και τρόπους που περνούν διαμέσου των media και του internet, των πωλήσεεων σχετικών φανζίν, ιντερνετικών διαφημιστικών, σχετικών μικρομυθοπλασιών και ιστοριών που αναρτώνται στο ίντερνετ, γκάτζετ, μπλουζών κι αναμνηστικών που αναφέρουν και παραπέμπουν στο προωθούμενο φιλμ ή σειρά ή οπτικοακουστικό προϊόν. Πρόκειται για μια συχνά σύνθετη, υβριδική μορφή προώθησης. Το ανωτέρω, πολυμεσικό transmedia marketing αποτελεί, δηλαδή, ήδη και θα αποτελέσει ακόμη περισσότερο ένα ισχυρό εργαλείο και όπλο για την αποτελεσματικότερη διαφήμιση των φιλμ και των υλικών, των ψηφιακών περιεχομένων των διαδικτυακών πλατφορμών/υπηρεσιών.
Ο συγγραφέας και καθηγητής κινηματογράφου και οπτικοακουστικών ψηφιακών μέσων, σχολιάζει την πειρατεία του υλικού των ψηφιακών πλατφορμών και τον ρόλο που παίζει, τις επιπτώσεις της, ακόμη και ως διαφημιστική εκστρατεία.

Ο Ν.Αλέτρας διερευνά τη σχέση των ψηφιακών και διαδικτυακών πλατφορμών streaming με το ανεξάρτητο σινεμά και τους ανεξάρτητους σκηνοθέτες-παραγωγούς στα ψηφιακά, ιντερνετικά μαζικά μέσα, μια προοπτική που δείχνει να έχει μελλοντικά μπόλικο ψωμί, επειδή θα ενταθεί. Επίσης, το σύγγραμμα περιγράφει τους διάφορους τρόπους χρηματοδότησης των ανεξάρτητων ψηφιακών φιλμ που περνούν μέσα από τις πλατφόρμες, το crowndfounding και το crowndsourcing. Δηλαδή τον Ν.Αλέτρα, καθηγητή κινηματογράφου στο Τμήμα Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, απασχολούν οι κινήσεις, η εξάπλωση και η πολιτική επέκτασης κι ανάπτυξης του έργου των ανεξάρτητων παραγωγών-σκηνοθετών, μέσα στο κύκλωμα των ιντερνετικών, ψηφιακών πλατφορμών και υπηρεσιών, oυσιαστικότατο για το μέλλον του οπτικοακουστικού τομέα, ένα πολιτιστικό, οικονομικό και ιδεολογικοπολιτικό παγκόσμιο πρόβλημα, στα πλαίσια της αναπόφευκτης και επεκτεινόμενης παγκοσμιοποίησης, που έχει και τα καλά της.
Υπάρχουν σήμερα τρία διαφορετικά επιχειρηματικά μοντέλα προσφερόμενου video (δηλαδή οπτικοακουστικού φιλμικού υλικού) on demand. Το SVoD, video on demand με συνδρομή, ήτοι υπηρεσία ως πλατφόρμα που προσφέρει όλο το οπτικοακουστικό υλικό της με μηνιαία συνδρομή. Το TVoD, video on demand κατά παραγγελία, στο οποίο ο καταναλωτής πληρώνει τη θέαση του συγκεκριμένου φιλμ, του οπτικοακουστικού περιεχομένου που διαλέγει να δει και μόνον αυτού. Και το AVoD, video on demand που είναι δωρεάν, μα περιλαμβάνει αναγκαστικά τη θέαση και διαφημίσεων, όπως τα τηλεοπτικά προγράμματα των καναλιών. Το συνδρομητικό μοντέλο είναι ο κυρίαρχος τύπος υπηρεσίας σε όλα τα μέρη του κόσμου και για όλα τα είδη οπτικοακουστικού περιεχομένου, γράφει ο Ν.Αλέτρας. Κυριαρχούν οι υπηρεσίες/πλατφόρμες μέσω ίντερνετ (ονομάζονται OTT, Over The Top) και όχι παραδοσιακά, μέσω καλωδίων ή δορυφόρου.
Οι μεγάλες και διαδεδομένες πλατφόρμες streaming διεθνώς είναι οι αμερικάνικες Netflix (πρώτο απ’ όλα), Amazon Prime Video, Apple TV+, Hulu, η ποιοτική HBO Max, Disney+, Facebook Watch, YouTube Premium και Peacock. Βρίσκουμε, επίσης, πολύ διαδεδομένες και συχνά επισκεπτόμενες ασιατικές πλατφόρμες. Ιδίως τις κινέζικες iQiyi, Youku της εταιρείας Alibaba και Tencent Video της εταιρείας Tencent. Επίσης τις ινδικές Reliance Jio και Hotstar. Συναντούμε ακόμη μεγάλες, πολύ διαδεδομένες πλατφόρμες κυρίως από την Ν.Κορέα, καθώς και από την Ινδονησία και την Ιαπωνία, κ.ο.κ. Να επισημάνουμε πως οι ασιατικές εταιρείες/πλατφόρμες streaming επιδιώκουν να επεκταθούν έντονα και στον δυτικό κόσμο και να προωθήσουν εκεί τα οπτικοακουστικά πολιτιστικά προϊόντα τους (κάτι που έχει και ιδεολογικές προεκτάσεις).
Αντί επιλόγου, ο περί σινεμά και ψηφιακών φιλμ συγγραφέας και κριτικός, έγραψε ένα έξυπνο και ελπίζουμε λειτουργικό, μανιφέστο που αξίζει να διαβάσουν οι νέοι σκηνοθέτες μας: Το μανιφέστο του “full service” ανεξάρτητου κινηματογραφιστή, δηλαδή του κινηματογραφιστή-σκηνοθέτη που φτιάχνει DIY φιλμ και οπτικοακουστικά περιεχόμενα, και τα διανέμει μέσω ενός ψηφιακού, ιντερνετικού κυκλώματος διανομής. Ο εμπνευσμένος και διορατικός Ν.Αλέτρας συνιστά στους νέους, ανεξάρτητους σκηνοθέτες και παραγωγούς, αυτάρκεια, συνεχή κριτική ανάλυση και αυτοκριτική και κυρίως αξιοποίηση όλων των άφθονων σύγχρονων μέσων παραγωγής και διανομής, έμφαση στα «κινηματογραφικά είδη», έμφαση στην πρωτοτυπία του τρόπου απεικόνισης, προσαρμογή των θεμάτων και των ιστοριών στις ανάγκες του παγκόσμιου κοινού και αξιοποίηση του ψηφιακού πλατφορμικού συστήματος αυτοδιανομής, δηλαδή να αξιοποιήσουν την ψηφιακή αυτοδιανομή!

«STREAMING ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΗ ΔΙΑΝΟΜΗ» του Νικόλαου Αλέτρα, εκδ. Αιγόκερως.