Με µια ατµόσφαιρα απόλυτα κινηµατογραφική: Η ταινία του Χου Χσιάο-χσεν/ Hou Hsiao-hsien Καφέ Λιµιέρ ξεκινάει δείχνοντας (από το εσωτερικό ενός διαµερίσµατος) µια νεαρή γυναίκα να στέκεται όρθια και µε την πλάτη στραµµένη στην κάµερα, µπροστά σε µια ανοιχτή τζαµόπορτα και ν’ απλώνει πλυµένα ρούχα, που βγάζει από µια πλαστική τσάντα, και να χτυπάει το κινητό της τηλέφωνο, να το παίρνει και να µιλάει, καθώς εξακολουθεί ν’ απλώνει τα ρούχα της. Μετά ακούγεται µια γυναικεία φωνή off να την καλεί µε το όνοµά της, Γιόκο, να τη ρωτάει αν γύρισε από την Ταϊβάν και η Γιόκο διακόπτει το τηλεφώνηµα και βγαίνει από το κάδρο, χαιρετάει τη γυναίκα, επιστρέφει και παίρνει ένα κουτί και ξαναβγαίνει (εκτός οπτικού πεδίου) για να δώσει το κουτί στη γυναίκα, µετά επιστρέφει και συνεχίζει τη συνοµιλία στο τηλέφωνο χαλαρά. Ώσπου χαιρετάει και το κλείνει και το πλάνο (µονόπλανο 3,5 περίπου λεπτών) σβήνει σε µαύρο.
Τίποτα ιδιαίτερα σηµαντικό δεν φαίνεται να συµβαίνει στο πλάνο αυτό, όπως άλλωστε και σε ολόκληρη την ταινία. Κι όµως, αυτό το µονόπλανο είναι εκτός από µια τέλεια εισαγωγική σκηνή (σε σχέση µε τα όσα θα ακολουθήσουν ως αφήγηση και ατµόσφαιρα), και µια αυτόνοµη κινηµατογραφική «οντότητα», ένα πλάνο µοναδικής και ξεκάθαρης εκφραστικότητας: είναι –πώς αλλιώς να το πω;– Κινηµατογράφος εκατό τοις εκατό! ∆εν ξέρω πώς και γιατί, ίσως µερικοί άνθρωποι έχουν αυτό το «κάτι» όσον αφορά σε µια τέχνη, το «µάτι» στην προκειμένη περίπτωση, που τους ξεχωρίζει από όλους τους άλλους. Έτσι, µπορεί ταινίες που αποτελούν τη µνήµη της Ταϊβάν, όπως Ο µάστορας του κουκλοθέατρου, Η πόλη της θλίψης και Καλοί άνδρες, καλές γυναίκες ή σύλληψης του τρόπου που αλλάζουν τα πράγµατα σήµερα στην Ταϊβάν, όπως Goodbye South, Goodbye, Οι εραστές της χιλιετίας και Καφέ Λιµιέρ, να µην αφορούν ως θέµατα πολλούς θεατές, αλλά ως κινηµατογράφος αφορά τον κάθε σινεφίλ που αγαπά και σαγηνεύεται από τον τρόπο έκφρασης του ίδιου του κινηµατογράφου. Και προπαντός αυτή τη µοναδική –κάθε φορά που προκύπτει αυθεντική– ατµόσφαιρά του. Όπως λέει και ο Χου: «Όταν δεν µιλάς άµεσα, δηµιουργείται µια ατµόσφαιρα, και για µένα αυτή η ατµόσφαιρα είναι πολύ σηµαντική. Η ατµόσφαιρα είναι το δράµα, η ένταση.» Tο έπιασες;
Σωτήρης Ζήκος
