(Ο ηλίθιος)
του Akira Kurosawa

Έχει πει για τον συγγραφέα του Ηλίθιου ο ιάπωνας δημιουργός : «ο Ντοστογιέφσκι είναι ο αγαπημένος μου λογοτέχνης, ο συγγραφέας που έγραψε τα πιο τίμια και ελικρινή πράγματα για την ανθρώπινη μοίρα». Ο Καμέντα ( ο πρίγκηπας Μίσκιν), το αρχέτυπο του απόλυτα καλού ανθρώπου, καθώς δεν τον αφορούν ούτε τον αγγίζουν οι κοινωνικές συμβάσεις και τα κατά «συνθήκη ψεύδη», λέει πάντα αυτό που σκέφτεται και πράττει πάντα αυτό που λέει, με μόνο γνώμονα την έννοια της αγάπης και γι’ αυτό και εισπράττει το προσωνύμιο του ηλίθιου. Η συμπεριφορά του εξωτερικεύει ολοκληρωτικά τον εσωτερικό του κόσμο και αυτή η διαύγεια τού  δημιουργεί διαρκώς προβλήματα στις σχέσεις του με τον κόσμο, καθώς αρνείται (και δεν ξέρει) να παίξει το υποκριτικό παιχνίδι των κοινωνικών ρόλων, βάζοντας έτσι τον εαυτό του στην πιο άβολη θέση: αυτή του αποσυνάγωγου.
 Ο Κουροσάουα/ Akira Kurosawa ελαφρύνει  την ταινία από τις μεταφυσικές αναζητήσεις του Ντοστογιέφσκι και αναδεικνύει τα αρνητικά συναισθήματα που κυριαρχούν στις ανθρώπινες σχέσεις (ζήλεια, φθόνος,  κακία, μίσος, ιδιοτέλεια, μισαλλοδοξία, φιλοχρηματία),  ως βασικές συνιστώσες της κοινωνικής ζωής-θεμέλια αδικίας, σκληρότητας και ανισότητας του σύγχρονου κόσμου (και της  ιαπωνικής κοινωνίας). Γυρισμένη στο βόρειο τμήμα του νησιού Χοκάιντο, με εμμονή στις λεπτομέρειες  και κυρίως στο πνεύμα, αλλά και στο γράμμα του βιβλίου του Ντοστογιεφσκι, Ο ηλίθιος υπήρξε μια ταινία παρεξηγημένη στην εποχή της (και λόγω των προβλημάτων σχετικά με την μεγάλη της διάρκεια-από 265΄μειώθηκε τελικά στα 166΄) και από τις λιγόοτερο γνωστές του δημιουργού της. Ας μην ξεχνάμε  ότι την ίδια χρονιά, το 1951, ο ίδιος σκηνοθέτης μάγευε ολόκληρο τον κινηματογραφικό πλανήτη με το Ρασομόν-ακριβώς στον αισθητικό και θεματικό αντίποδα του Ηλίθιου. Σήμερα θεωρείται ίσως η πιο πιστή κινηματογραφική μεταφορά του πολύπλοκου αφηγηματικού ιστού και της δραματικής πυκνότητας του βιβλίου. Συγκλονιστικός στον κεντρικό ρόλο ο μεγάλος Τοσίρο Μιφούνε. 
|
(δ.τ.)