(Μια μέρα στη ζωή μιας Αλγερινής διαδηλώτριας)
του Karim Aïnouz
(η κριτική της Ζωής- Μυρτώς Ρηγοπούλου)
Hirak στα αραβικά σημαίνει κίνημα. Για τους Αλγερινούς σημαίνει το δικό τους κίνημα, μια λαϊκή διαμαρτυρία, χωρίς κομματικό πρόσημο, που ξεκίνησε και θέριεψε το 2019 με τις ειρηνικές διαδηλώσεις κάθε Παρασκευής, που ζητούσαν την απομάκρυνση του Προέδρου Μπουτεφλίκα από την εξουσία, τη μετατροπή του κράτους από στρατιωτικό σε πολιτικό και μια καλύτερη, βιώσιμη οικονομικά ζωή, με ελευθερία, αξιοπρέπεια και δικαιοσύνη για όλους. Σε μια χώρα με νεαρό κυρίως πληθυσμό που διέπεται από τεράστια ανεργία -οι επτά στους δέκα είναι κάτω των 25 ετών και ο ένας στους τέσσερις κάτω των 30 άνεργος-, η συμμετοχή στο λαϊκό αυτό κίνημα ήταν για τους νεαρούς Αλγερινούς έκφραση της αγωνίας τους και τρόπος διεκδίκησης της ζωής τους.
Στο Μια μέρα στη ζωή μιας Αλγερινής διαδηλώτριας, ο σκηνοθέτης Καρίμ Αϊνούζ επιλέγει -διόλου τυχαία- την διαδήλωση που έγινε την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, Παρασκευή 8η Μαρτίου 2019 και μια νεαρή γυναίκα τη Ναρτζές Α. για να δείξει μέσα απ’ τα δικά της μάτια, διατηρώντας, όμως και το δικό του βλέμμα, ολοζώντανα, ανθρωποκεντρικά και εικαστικά, όχι με τη στιβαρότητα και το σθένος ενός Γκουσμάν, αλλά με την τρυφεράδα και την ευαισθησία που διακρίναμε ήδη στο Κεντρικό Αεροδρόμιο, όλη την ένταση και τον παλμό αυτού του πλήθους που ανεξαρτήτως ηλικίας κατέκλυζε κατά χιλιάδες κάθε Παρασκευή τους δρόμους του Αλγεριού και διαδήλωνε σχεδόν όλη τη μέρα χορεύοντας και τραγουδώντας τα συνθήματά του μ’ έναν ιδιαίτερο και πολύ ξεχωριστό για το θεατή τρόπο.
Η απόφαση της Ναρτζές να υπερβεί τους φόβους της (μια κι η κυβέρνηση έχει σταματήσει να είναι ανεκτική απέναντι στο κίνημα και οι διαδηλωτές κινδυνεύουν τώρα να τους χτυπήσουν, να τους συλλάβουν ή να τους φυλακίσουν) και να κατέβει ξανά στο δρόμο δείχνει έμπρακτα την αγάπη για τη χώρα της και την μεγάλη ανάγκη της για ελευθερία. Το βαμμένο της πρόσωπο είναι για εκείνη σύμβολο γυναικείας αυτοδιάθεσης και αψήφησης στερεοτύπων και η ένδυσή της με τη σημαία της χώρας της (όπως κάνουν κι οι περισσότεροι απ’ τους διαδηλωτές) σύμβολο εθνικής συλλογικής συνείδησης και διεκδίκησης: η Αλγερία να γίνει μια πραγματικά ελεύθερη κι ανεξάρτητη χώρα, κάτι που δεν έχει μπορέσει ακόμα να επιτευχθεί παρά την αποτίναξη της γαλλικής κυριαρχίας από το 1962.
Με μόνο εξοπλισμό ένα κινητό τηλέφωνο, ο Αϊνούζ, εξαίρετος στην ικανότητά του να δίνει χαρακτήρα και ζωή ακόμα και στα άψυχα, κατορθώνει να αποδώσει τη διαδήλωση σαν ένα ζωντανό σώμα, που πάλλεται και αναπνέει και μας παρουσιάζεται σε όλες του τις εκφάνσεις, έτσι όπως οι διαφορετικές του ποιότητες, αποτυπώνονται σε μικρά στιγμιότυπα, της Ναρτζές ή άλλων, άγνωστων ανθρώπων, αφήνοντας να διαφανεί το μεγαλύτερο και το πιο συλλογικό, με την εικόνα να μετατρέπεται συνεχώς σε φορέα συναισθήματος και αναστοχασμού – του σκηνοθέτη, αλλά και δικού μας. Με αφορμή τη διαδήλωση, ο Αϊνούζ ρίχνει επίσης κλεφτές ματιές στην ιστορία και το πνεύμα της πόλης του Αλγεριού (που σε κάποια της σημεία μοιάζει αρκετά με την Αθήνα), αλλά και στην ψυχοσύνθεση της ίδιας της Ναρτζές, στη μελαγχολική της διάθεση και την σχεδόν υπαρξιακή της αγωνία, έτσι όπως τη βλέπουμε να χάνεται στο χορό και μόνιμα ν’ αναζητά κάποιον ή κάτι.
Η κίνηση παραμένει συνεχώς στο επίκεντρο της ταινίας (συμπτωματικά και η ρίζα της λέξης hirak σημαίνει κίνηση) με τις φωνές των γλάρων να ξεκινούν την ταινία σε μια μουντή ατμόσφαιρα και να την κλείνουν μια ηλιόλουστη μέρα, όπου τους βλέπουμε κιόλας να κόβουν βόλτες ανεμπόδιστοι πάνω απ’ τη θάλασσα, ως υπενθύμιση περιορισμού, αλλά και δυνατότητας: σε ατομικό, αλλά και σε συλλογικό επίπεδο υπάρχει πάντα μια στιγμή – για να σηκωθείς ψηλά και να πετάξεις. .
Βραβεία: Βραβείο της Διεθνούς Αμνηστίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα – Medfilm Festival
