(Καμιά άλλη γη)
των Basel Adra, Hamdan Ballal, Yuval Abraham, Rachel Szor
(κριτική: Ζωή- Μυρτώ Ρηγοπούλου)

Δημοσιογράφος, δικηγόρος και εξ ανάγκης σκηνοθέτης για να μάθει ο κόσμος το άδικο που συντελείται στη γη του, ο Παλαιστίνιος Μπάζελ Άντρα καταγράφει με το κινητό του επί χρόνια συστηματικά τι συμβαίνει στη Μασάφερ Γιάτα, μια κοινότητα της Δυτικής Όχθης που αριθμεί 20 χωριά ή μάλλον αριθμούσε πριν αρχίσουν οι επιδρομές του ισραηλινού στρατού, οι κατεδαφίσεις σπιτιών κι οι πυροβολισμοί που συχνά στερούν ή καταστρέφουν εν ριπή οφθαλμού τη ζωή όποιου διαμαρτύρεται. Όλα αυτά για να στηριχθούν οι παράνομοι εποικισμοί, όπως τους αποκαλούν και πολλοί ισραηλινοί μεταξύ τους, λίγοι, όμως, έχουν το θάρρος του Ισραηλινού ερευνητή δημοσιογράφου και επίσης εξ ανάγκης σκηνοθέτη Γιουβάλ Αμπραχάμ και των άλλων ακτιβιστών να δείξουν έμπρακτα τη συμπαράστασή τους πηγαίνοντας στην Δυτική Όχθη για ακτιβισμό, όχι απ’ αυτόν τον δέκα ημερών, αλλά απ’ τον άλλο που στην πραγματικότητα ποτέ δεν τελειώνει. «Θέλει υπομονή» λέει ο Μπάζελ στον Γιουβάλ επιμένοντας πως μια μέρα το δίκιο θα νικήσει. Εξάλλου του λέει η δικαιοσύνη είναι η μόνη λύση για να έχουν κι οι δύο λαοί ασφάλεια και ειρήνη.
Το Καμιά άλλη γη είναι το ντοκιμαντέρ που ο Μπάζελ κι ο Γιουβάλ έκαναν μαζί με το Χαμντάν Μπαλάλ και την Ρέιτσελ Ζορ, δύο ακόμα ακτιβιστές-καλλιτέχνες, συνδυάζοντας αρχειακό και πιο πρόσφατο υλικό από τις εκδιώξεις/κατεδαφίσεις/κατάργηση δικαιωμάτων/πυροβολισμούς/στήριξη επιθέσεων εποίκων από τον ισραηλινό στρατό, από διαμαρτυρίες κι εκδηλώσεις συμπαράστασης ανθρώπων «κι απ’ τις δύο πλευρές της Όχθης», αλλά κι από κατοίκους που μας μιλάν απευθείας ή βλέπουμε τις ιστορίες και την επιμονή τους. Όλα αυτά εστιασμένα γύρω απ’ τις συναντήσεις και τις κουβέντες των δύο ανδρών, του Μπάζελ δηλαδή και του Γιουβάλ που χτίζουν την φιλία τους μέσα από τις αντιξοότητες κι ονειρεύονται τη μέρα που θα μπορούν κι οι δύο να επισκέπτονται ελεύθερα ο ένας τον άλλο. Χάρη στο πνεύμα και τη στάση τους το Καμιά άλλη γη δεν είναι μόνο ένα συγκλονιστικό τεκμήριο καταγραφής και μια κατάθεση ψυχής, αλλά κι ένα έργο που συνηγορεί μέσα απ’ τις καταστροφές και τις ήττες για την ανθρωπιά, τη συνύπαρξη και την ελπίδα.
Με τον τρόπο αυτό, η εικόνα παρ’ όλη την σκληρότητα των όσων δείχνει, αφήνει χώρο και για μια ανάσα ζωής, κι ας μοιάζει μερικές φορές τόσο φευγαλέα και μακρινή όσο κι οι καπνοί πάνω από ένα ναργιλέ ή ένα τσιγάρο. Στο Καμιά άλλη γη οι άνθρωποι υπερασπίζονται τη γη τους απ’ την πλευρά της ζωής κι η ιστορία -πράγμα προφανώς διόλου εύκολο- δεν είναι ειπωμένη απ’ την πλευρά του μίσους, αλλά από εκείνη της αγάπης που υπερβαίνει την ανάγκη για εκδίκηση και ξαναγυρνά στο δίκαιο – όλοι οι άνθρωποι να είναι ελεύθεροι να ζήσουν ισότιμα τη ζωή τους.
Η ταινία, που κέρδισε το βραβείο Κοινού και Καλύτερου ντοκιμαντέρ του Φεστιβάλ Βερολίνου 2024, ολοκληρώθηκε σε μια δύσκολη για την ελπίδα στιγμή μια κι ο πόλεμος της Γάζας είχε ήδη αρχίσει κι οι ισραηλινές φωνές που μιλούσαν για το άδικο των εποικισμών λιγόστεψαν ή σώπασαν προσωρινά μετά την σφαγή των ισραηλινών από τη Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023. Η κατάσταση μοιάζει σήμερα εντελώς ανέλπιδη κι οι Παλαιστίνιοι κάτοικοι των χωριών της Μασάφερ Γιάτα είναι αμφίβολο όχι μόνο αν έχουν ακόμα τις σπηλιές στις οποίες κατέφευγαν, αλλά αν είναι όλοι ζωντανοί – δύο ξαδέλφια του Μπάζελ έχουν ήδη σκοτωθεί όπως λέει σε συνέντευξή του. Κι όμως ο ίδιος, όπως κι ο Γιουβάλ, αλλά και πολλοί άλλοι που δεν βλέπουμε κι απ’ τις δύο πλευρές, παρά την εμφανή τους απογοήτευση αρνούνται να το βάλουν κάτω, πιστεύοντας πως το δίκαιο πρέπει κανείς να το υπερασπίζεται ακόμα κι όταν όλα γύρω γκρεμίζονται -παλεύει κανείς πέρα ακόμα κι απ’ την ελπίδα.
Πριν από μερικές δεκαετίες, σε νεαρή ηλικία, ο Άμος Οζ, ένας απ’ τους μεγαλύτερους συγγραφείς του Ισραήλ, έγραφε για την κατοχή της Δυτικής Όχθης από τους Ισραηλινούς μετά τον πόλεμο του 1967 τα εξής: «Όσο πιο σύντομη είναι η κατοχή, τόσο το καλύτερο για εμάς». «...Ακόμη και μια πεφωτισμένη και ανθρώπινη και φιλελεύθερη κατοχή είναι κατοχή. Φοβάμαι για την ποιότητα των σπόρων που θα σπείρουμε στο εγγύς μέλλον στις καρδιές των ανθρώπων που θα βρίσκονται υπό την κατοχή αυτή. Περισσότερο από αυτό, φοβάμαι για τον σπόρο που σπέρνεται στην καρδιά των κατακτητών. Και τα πρώτα σημάδια είναι ήδη αναγνωρίσιμα τώρα...»
Άνθρωποι σαν τον Μπάζελ και τον Γιουβάλ που βρίσκουν το κουράγιο να ενημερώνουν τον κόσμο για τ’ άδικο για να μην παριστάνει ότι αγνοεί και ταυτόχρονα να επιμένουν στη συνύπαρξη παρά την πραγματικότητα της εποχής είναι πιο σημαντικοί ακόμα κι απ’ την τέχνη τους γιατί συντελούν στο να βρίσκουν όσο το δυνατόν λιγότερο έδαφος οι σπόροι του Κακού στην ανθρώπινη καρδιά. Από εκεί και πέρα ο καθένας μας βρίσκεται αντιμέτωπος με τη συνείδηση και την ευθύνη του πώς το ερώτημα του Γιουβάλ «πώς να φέρουμε την αλλαγή;» να μην παραμείνει εσαεί φωνή βοώντος εν τη ερήμω.

Νύχτες Πρεμιέρας 2024