του Hayao Miyazaki
(οι δηλώσεις του σκηνοθέτη)

ΤΑ ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ
Στα κινούμενα σχέδια σχεδιάζεις με το μολύβι σου πάρα πολλά σχέδια. Δεν ξέρεις εξ αρχής τι γραμμή θα σχεδιάσεις. Τα ανακαλύπτεις όλα στην διαδρομή. Γι' αυτές τις μικρές ανακαλύψεις, γι' όλη την διαδικασία δημιουργίας της ταινίας, είναι που μ' αρέσουν τα κινούμενα σχέδια. Στο κανονικό σινεμά όλα αποφασίζονται εξ' αρχής .
Κάνοντας δισδιάστατα κινούμενα σχέδια είναι σαν να ψάχνεις να βρεις την γραμμή που είναι μέσα σου για να την αφήσεις να βγει απο το μολύβι σου. Έτσι όταν χρησιμοποίεις μολύβι δνε πρέπει να χρησιμοποιείς την συνείδησή σου. Γι' αυτο το 90 τοις εκατό του συνεργείου μου είναι λάθος (γέλια). Ωστόσο υπάρχουν ορισμένοι σχεδιαστές που χρησιμοποιούν το υποσυνειδητό τους. Όμως δυστυχώς ακόμα αυτούς δεν τους έχουμε ανακαλύψει. Γιατί έχουν δει τόσο πολυ είκονική πραγματικότητα (virtual reality) και όλοι τους έχουν παραδοθεί σ' αυτήν.Τα κινούνεμα σχέδια είναι πλέον σήμερα μια γερασμένη βιομηχανία.

ΕΝΑΣ ΤΡΟΠΟΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ
Όταν ξεκινώ να δουλεύω σε μια ταινία δεν έχω την ιστορία ολοκληρωμένη και έτοιμη. Συνήθως δεν έχω το χρόνο να το κάνω. Έτσι η ιστορία αρχίζει να αναπτύσσεται όταν ξεκινώ να σχεδιάζω τα προσχέδια. Η παραγωγή ξεκινά πιο πριν, πολύ νωρίς, ενώ τα προσχέδια ακόμα δουλεύονται.
Ποτέ δεν ξέρουμε προς τα πού θα πάει η ιστορία, ωστόσο συνεχίζουμε να εργαζόμαστε στην ταινία, καθώς αυτή εξελίσσεται. Αυτός είναι ένας πολύ επικίνδυνος τρόπος δουλειάς, όταν πρόκειται για ταινία κινουμένων σχεδίων, αλλά δυστυχώς αυτός είναι ο τρόπος εργασίας μου και όλοι κατά κάποιον τρόπο εξαναγκάζονται να υποταχθούν σ' αυτόν. Φαντάζομαι ότι για αυτή την δουλειά θα ήταν σημαντικό να υπάρχει αρκετή ταύτιση με τους χαρακτήρες της ταινίας. Όμως αυτό που μετρά δεν είναι η ταύτιση με τους χαρακτήρες αλλά η διάρκεια που θα δώσω στην ταινία. Πόσο πολύ χρόνο θα διαρκεί η ταινία; θα' ναι 3 ή 4 ωρών; Αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα.
Συχνά τσακώνομαι γι' αυτό με τον παραγωγό μου που συνήθως με ρωτά αν θα ήθελα να επιμηκύνω τον χρόνο παραγωγής για ακόμα ένα χρόνο. Στην πραγματικότητα δεν έχει την πρόθεση να μου παραχωρήσει έναν επιπλέον χρόνο, όμως το λεει απλώς και μόνο για να με φοβίσει και να με κάνει να επιστρέψω στην εργασία. Στα αλήθεια δεν θέλω να γίνω σκλάβος της δουλειάς και να εργαστώ έναν επιπλέον χρόνο απ ' ότι χρειάζεται, έτσι μετά απ' αυτό συνήθως επιστρέφω στην εργασία μου με περισσότερη συγκέντρωση και δουλεύοντας με πιο γρήγορους ρυθμούς.
(…...) Μια άλλη αρχή στην οποία εμμένω όταν σκηνοθετώ είναι να κάνω καλή χρήση οτιδήποτε παράγεται από την ομάδα μου. Ακόμα και αν σχεδιάσουν κάτι για το προσκήνιο που δεν ταιριάζει απόλυτα με το φόντο, ποτέ δεν το πετώ και προσπαθώ να βρω το καλύτερο τρόπο για να χρησιμοποιήσω.
(…) Οι χαρακτήρες μιας ταινίας γεννιούνται από την επανάληψη, από την επαναλαμβανόμενη σκέψη γι' αυτούς. Έχω στο μυαλό μου το περίγραμμα τους. Εγώ ο ίδιος γίνομαι ο χαρακτήρας και σαν χαρακτήρας επισκέπτομαι τις τοποθεσίες της ιστορίας πολλές, πολλές φορές. Και τελειώνω μόνο λίγο πριν την προθεσμία.
(…) Υπάρχει ένας εσωτερικός κανόνας που με οδηγεί προς την ολοκλήρωση της ταινίας: είναι οι απαιτήσεις της ίδιας της ιστορίας που μ' οδηγούν προς την ολοκλήρωση. Στην ταινία Sprited Away υπάρχουν 1415 διαφορετικά πλάνα. Όταν ξεκίνησα να κάνω την ταινία είχα στο μυαλό μου 1200 πλάνα. Όμως η ταινία μου είπε όχι: θα έπρεπε να είναι περισσότερα από 1200. Δεν είμαι εγώ που κάνω την ταινία. Η ταινία γίνεται από μόνη της και εγώ δεν έχω άλλη επιλογή από το να την ακολουθήσω.

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΗΜΕΡΑ
(...) Προσωπικά, είμαι πολύ απαισιόδοξος. Αλλά όταν π.χ. κάποιος κάνει ένα παιδί, δεν μπορείς παρά να του ευχηθείς να είναι καλότυχο. Γιατί δεν μπορώ να πω στο παιδάκι "Δεν έπρεπε να έρθεις στη ζωή". Και όμως γνωρίζω ότι ο κόσμος βαδίζει προς το λάθος δρόμο. Και καθώς αυτές οι συγκρουόμενες απόψεις μου έρχονται στο μυαλό, σκέφτομαι τι είδους ταινίες πρέπει να κάνω.
Πιστεύω ότι οι ψυχές των παιδιών είναι κληρονόμοι της ιστορικής μνήμης των προηγούμενων γενεών. Απλώς καθώς μεγαλώνουν και αποκτούν εμπειρίες στον καθημερινό μας κόσμο, η μνήμη αυτή βυθίζεται διαρκώς βαθύτερα. Αισθάνομαι την ανάγκη να κάνω μια ταινία που αγγίζει εκείνο το κρυμμένο επίπεδο. Εάν το κατάφερνα αυτό, θα πέθαινα ευτυχής». Οι ταινίες δεν έχουν αυτού του είδους τη δύναμη. Βέβαια, αν, ως καλλιτέχνες, καταφέρουμε να εισέλθουμε στα απόκρυφα της ψυχής και αν πούμε ότι αξίζει να ζούμε και ότι ο κόσμος μας αξίζει να υπάρχει, τότε ίσως κάτι καλό προκύψει. Ισως αυτό προσπαθούν να κάνω με τις ταινίες μου. Είναι ο τρόπος μου να ευλογήσω τα παιδιά.
Αν είναι μια τέχνη που οδηγείται προς το τέλμα της, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα γι' αυτό. Ο πολιτισμός προχωράει. Πού είναι όλοι οι ζωγράφοι νωπογραφιών σήμερα; Πού είναι οι ζωγράφοι τοπίων; Τι κάνουν τώρα; Ο κόσμος αλλάζει. Είμαι πολύ τυχερός που είμαι σε θέση να κάνω την ίδια δουλειά εδώ και 40 χρόνια. Αυτό είναι σπάνιο σε οποιαδήποτε εποχή.

(αποσπάσματα από συνεντεύξεις του σκηνοθέτη στην εφημερίδα Guardian, στην τοποθεσία http://outnow.ch/ και στην http://www. Midnighteye.Com])