του Σωτήρη Γκορίτσα

Σε τέσσερα σενάριά μου, τα οποία βασίστηκαν σε βιβλία, είχα την τύχη οι συγγραφείς τους να μου πουν περίπου «πάρε το βιβλίο και άλλαξέ του τα φώτα!». Στις ταινίες δεν ήξερα πια τι ακριβώς ανήκει στο βιβλίο και τι όχι, ήξερα όμως ότι είχα μείνει πιστός στο αρχικό μου συναίσθημα διαβάζοντας το βιβλίο.
Αν και συμφωνούσα πάντα με τον σκηνοθέτη που στην ερώτηση «Τι κάνει μια ταινία καλή;» απάντησε «Ενα καλό σενάριο» (Sam Fuller), δεν έχω καταλάβει ακόμα πώς σε αγαπημένες μου ταινίες βασισμένες σε βιβλία αυτό που με ενθουσιάζει δεν είναι ούτε η ιστορία, ούτε το σενάριο, αλλά η άγρια παρέμβαση του σκηνοθέτη της.
Τη δεκαετία του ’50, για παράδειγμα, συλλαμβάνεται στο Ουισκόνσιν κάποιος που έχει σκοτώσει τη μητέρα του και ζει με το ταριχευμένο πτώμα της. Το περιστατικό γίνεται νουβέλα, κάποιος το διασκευάζει σε σενάριο και καταλήγει στα χέρια του Α. Χίτσκοκ /Alfred Hitchcock, για να μας δώσει το «Ψυχώ» /Psycho.
Στην ερώτηση τι τον ώθησε να κάνει αυτό το βιβλίο ταινία, απάντησε «το αναπάντεχο του φόνου στο ντους!». Οχι το θέμα, ούτε οι χαρακτήρες, ούτε η ηθοποιία, που έτσι κι αλλιώς, λέει, ήταν «μικρά και αδιάφορα».
Αυτό που τον ενδιέφερε ήταν, με αποκλειστικά κινηματογραφικά μέσα, να καταφέρει να εμπλέξει συναισθηματικά το κοινό, να το κάνει να ουρλιάξει, να του στήσει παγίδες, να το αφήσει να πιστεύει ότι βλέπει μια υπόθεση κλοπής χρημάτων μόνο και μόνο για να το ξεβολέψει ξαφνικά με τον φόνο στο ντους –που κινηματογραφούσε εφτά ημέρες από εβδομήντα εφτά διαφορετικές γωνίες– και να δώσει άλλη εντελώς τροπή στην ιστορία.
Μια αληθινή ιστορία, ένα βιβλίο, ένα σενάριο, απλά σαν το άλλοθι ενός σκανταλιάρη σκηνοθέτη για να ανατρέψει τις κινηματογραφικές συνήθειες του κοινού –στο οποίο μάλιστα, πολύ έξυπνα διαφημιστικά, απαγόρευσε την είσοδο στην αίθουσα εάν είχε ήδη αρχίσει η ταινία.
Μια κωμωδία στην ουσία, όπως ισχυρίστηκε, που κόστισε 800.000 και απέφερε 15.000.000 $. Oταν το άκουσε αυτό ο Γάλλος σκηνοθέτης Φ. Τριφό/François Truffaut και κόντεψε να πέσει από την καρέκλα, ο Χίτσκοκ τον συμβούλεψε να προσπαθήσει να κάνει κι αυτός μια ταινία που θα εμπλέξει συναισθηματικά το μεγαλύτερο δυνατό κοινό. Κάτι που στη χώρα μας σπάνια καταφέρνουμε, ίσως διότι θεωρείται στόχος ανίερος.

* Ο κ. Σωτήρης Γκορίτσας είναι σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Τελευταία του ταινία, «Απ’ τα κόκαλα βγαλμένα».

(Δημοσιεύθηκε στην εφ. Η Καθημερινή, 30-31.05.2015)