του Jim Jarmusch
(μια συνέντευξη)

ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ
Αφορμή για να γυριστεί αυτή η ταινία ήταν η επιθυμία μου να δουλέψω με τον Forest Whitaker, τον οποίο συνάντησα στο εργαστήριο επεξεργασίας όταν έκανα την ταινία Year of the Horse [σ.τ.μ. προηγούμενη ταινία του σκηνοθέτη, ντοκιμαντέρ για τον Nel Young και τους Crazy Horse]. Συναντηθήκαμε δύο -τρεις φορές και συζητούσαμε -τότε μου είπε για πρώτη φορά: "Αν σκεφθείς κανένα ρόλο για μένα να μου το πεις. Θα μου άρεσε να δουλέψω μαζί σου". Δεν μπορούσαν να τον βγάλω από το μυαλό μου, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει: όλα αυτά προερχόταν περισσότερο από τις συζητήσεις που κάναμε και όχι τόσο από την δουλειά του. Είχα συγκινηθεί από τον τρόπο που ερμήνευσε τον Charlie Parker στην ταινία Bird (σ.τ.μ σκηνοθεσία Clint Eastwood). Νομίζω ότι η ερμηνεία του ήταν υπέροχη. Αν και επειδή είμαι φανατικός της μουσικής be bop, δεν μου άρεσε η ταινία -νομίζω ότι παραποιούσε την ζωή του "Bird ": πως μπορείς να κάνεις μια ταινία γι' αυτόν και να μην αναφέρεις καθόλου τον Miles Davis; Κατά την άποψή μου η ταινία είχε αρκετά άστοχα σημεία. Το πιθανότερο ήταν ότι μάλλον οι κληρονόμοι του Miles δεν επέτρεψαν να χρησιμοποιηθεί το όνομα του. Είχαν σοβαρούς λόγους.

ΟΙ ΣΑΜΟΥΡΑΙ
Συνήθως [οι άλλοι σκηνοθέτες] χρησιμοποιούν αυτήν την μαλακή, ευγενική, συγκινητική πλευρά του Forest και έτσι τον επιλέγουν συνήθως για τον ρόλο του αξιαγάπητου, χαμηλών τόνων, τύπου. Παρόλο που μου φαίνεται ελκυστική αυτή η πλευρά του, υπάρχει και μια άλλη πλευρά στην προσωπικότητα του: η σωματική του παρουσία - εκεί υπάρχει κάτι παραπάνω απ' αυτό που βλέπεις. Ήθελα λοιπόν να έχω και τις δύο πλευρές της προσωπικότητας του, σ' ένα ρόλο. Έτσι άρχισα να σκέφτομαι πως θα μπορούσα να το κάνω. Θα έπρεπε να είναι πολεμιστής και σκέφτηκα ότι θα έπρεπε να είναι εκτελεστής (κάτι τελείως κλισέ). Όλα αυτά περί σαμουράι μου ήρθαν επειδή στον πολιτισμό της Άπω Ανατολής υπάρχει στην εκπαίδευση των σαμουράι μια δυνατή πνευματική παράμετρος. Δες τους μοναχούς Shaolin στην Κίνα: είναι ειδικοί στις πολεμικές τέχνες, όμως είναι και ιερείς. Είναι πεφωτισμένοι θρησκευτικοί δάσκαλοι και όμως υπάρχει και μια σωματική άσκηση που διαπλέκεται με την πνευματική τους διδασκαλία. Αυτό μου έδωσε την ιδέα να δώσω βάθος σ' αυτόν τον χαρακτήρα.

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Έπειτα υπάρχει το βιβλίο με τίτλο Hugga Kurai: είναι ένα κείμενο του 1750 που έχει γραφτεί απ' έναν παλιό σαμουράι. Είναι ένας οδηγός για την ζωή και την φιλοσοφία των σαμουράι. Περιέχει πολλά πράγματα από ασήμαντες καθημερινές λεπτομέρειες -για το πως να τρως, ή για το πως πρέπει να κτίσεις το σπίτι σου, πόσο συχνά πρέπει να καθαρίζεις τον οπλισμό σου - μέχρι απίστευτα βαθιά φιλοσοφία Zen: όλα αυτά είναι στο βιβλίο και από το ένα περνάς κατευθείαν στο άλλο.

ΤΑ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΓΚΑΝΓΚΣΤΕΡ
Μετά άρχισα να συλλέγω σκόρπιες και ανόμοιες ιδέες. Ενδιαφερόμουνα για την παρακμή των οικογενειών του οργανωμένου εγκλήματος στην Νέα Υόρκη -ζούσα απέναντι από την λέσχη που μαζευόταν τα μέλη της οικογένειας Gambino, στην συνοικία Little Italy. Στα τέλη της δεκαετίας του 70, αρχές δεκαετίας του 80, όταν άρχισαν να ξεφτίζουν, τους έβλεπα στον δρόμο: τον John Gotti και τον Sammy 'The Bull' Gravano και τον Neil Belacroche και όλους τους άλλους τύπους. Και έτσι συγκέντρωσα κάποιες ιδέες γι' αυτούς. Η ιδέα των περιστεριών προήλθε από ένα γέρο Ιταλό που είχε μια μάντρα με περιστέρια σε μία στέγη πίσω από το σπίτι μου. Πέθανε πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα της ταινίας και πήραν απ' εκεί όλα τα περιστέρια. Είχα συνηθίσει να τον παρακολουθώ όταν πετούσε τα πουλιά του: να τα βλέπει να κινούνται και καθώς το φως του ήλιου άλλαζε αυτά να γίνονται από άσπρα μαύρα και από μαύρα πάλι άσπρα. Μάζευα, μάζευα και μετά κάθισα και προσπάθησα να κάνω κάτι μ' όλα αυτά τα ανόμοια πράγματα.

Η ΕΠΙΡΡΟΗ MELVILLE
Σίγουρα εμπνεύσθηκα από την ταινία του Melville (σ.τμ ταινία με τον τίτλο Samurai στην οποία πρωταγωνιστεί ο Alain Delon ). Όχι τόσο ως προς την μορφή της ταινίας, σίγουρα όμως ως προς το θέμα της ταινίας. Ο Melville έβαζε πάντα τους εκτελεστές -δολοφόνους να φοράνε τα λευκά γάντια του μοντάζ -ήταν ένα αστείο που έκανε με τους μοντέρ του, υπονοώντας, υποθέτω ότι οι μοντέρ "δολοφονούσαν" τις ταινίες του. Έτσι ο Forest φορά στην ταινία λευκά γάντια του μοντάζ. Όμως υπάρχουν και άλλες αναφορές σ' άλλες ταινίες. Οι αγαπημένες μου ταινίες με εκτελεστές είναι Samurai και η ταινία Branded to Kill του Suzuki (σ.τ.μ. γκανγκστερική ταινία του 1967 του Seijun Suzuki). Στην ταινία κάνω αναφορές σ' αυτές τις δύο. Όμως έχω εμπνευστεί και από τον Δον Κιχώτη, ο οποίος, κατά κάποιο τρόπο, βρίσκεται σε μια παρόμοια κατάσταση: ένας εκκεντρικός χαρακτήρας που ακολουθεί ένα κώδικα συμπεριφοράς, ένα κώδικα τον οποίο ο κόσμος δεν τον αναγνωρίζει και δεν ενδιαφέρεται πλέον γι' αυτόν. Επίσης είναι και τα βιβλία του Richard Stark στα οποία βασιζόταν το Point Blank (σ.τ.μ ταινία του 1967 με τον Lee Marvin σε σκηνοθεσία John Boorman) με τον χαρακτήρα του Parker: ήμουνα περίπου είκοσι χρονών όταν τα ανακάλυψα και ήταν τα αγαπημένα μου βιβλία εκείνη την εποχή. Φυσικά είναι και η ταινία Rashomon και ο τρόπος που ο Kurosawa απεικόνισε τον πολισμός των σαμουράι στις ταινίες του. Το βιβλίο Frankenstein της Mary Shelley.

ΜΟΥΣΙΚΗ
Νομίζω ότι η μουσική ήταν για μένα πραγματική έμπνευση: επειδή στην be-bop [και παρόμοια] στο hip-hop ο Charlie Parker μπορεί να παίξει ένα σόλο που για την εποχή του θεωρούνταν πρωτοποριακό. Όμως έβαζε φράσεις από μια δημοφιλή μελωδία μέσα στο σόλο: δεν έπαιζε αυτή την δημοφιλή μελωδία, αλλά έκανε αναφορά σ' αυτήν, και χρησιμοποιώντας την έφτιαχνε κάτι τελείως νέο και δικό του. Και στο hip-hop τα κομμάτια που χρησιμοποιούνται ως βάση είναι από άλλου και καθώς τοποθετούνται δίπλα -δίπλα δημιουργείται κάτι τελείως καινούριο. Κατά το παρελθόν, όταν έγραφα κάτι και αντιλαμβανόμουνα ότι έκανα αναφορά σε κάποια ταινία ή σε κάποιο βιβλίο, πάντα το απωθούσα επειδή δεν ήταν αυθεντικό. Όμως αυτήν την εποχή, έχω "ανοίξει απλώς την πόρτα" -και νομίζω ότι αυτό οφείλεται στο ότι πείσθηκα από την μουσική να το κάνω.

[Συνέντευξη του Jim Jarmusch στην εφημερίδα The Guardian 15/11/1999. Απόδοση Δημήτρης Μπάμπας]