της Lucrecia Martel

Ο Ζάμα, ένας Ισπανός αξιωματικός  που γεννήθηκε στη Νότια Αμερική, περιμένει εναγωνίως την επιστολή του βασιλιά που θα τον μεταθέτει από την πόλη στην οποία υπηρετεί σ’ ένα καλύτερο μέρος. Η κατάστασή του είναι ιδιάζουσα. Πρέπει να διασφαλίσει ότι τίποτα δεν θα επισκιάζει τη μετάθεσή του. Είναι αναγκασμένος να δέχεται αδιαμαρτύρητα την κάθε εργασία που του ανατίθεται από τους διαφόρους διοικητές που έρχονται και παρέρχονται, ενώ αυτός μένει πάντα πίσω. Τα χρόνια περνούν και η επιστολή με τη μετάθεση από τον βασιλιά δεν φτάνει ποτέ. Όταν ο Ζάμα συνειδητοποιεί ότι όλα έχουν πλέον χαθεί, συμμετέχει σ’ ένα απόσπασμα στρατιωτών  που καταδιώκει έναν επικίνδυνο ληστή.
Η Lucrecia Martel  σκηνοθέτις δηλώνει:  “Επιθυμώ να πάω πίσω στο παρελθόν με την ίδια αδιαφορία που έχουμε όταν προχωράμε προς το μέλλον. Δεν προσπαθώ να τεκμηριώσω με την απόλυτη ακρίβεια τα σχετικά γεγονότα, επειδή η ταινία δεν περιέχει ιστορικιστικές προσδοκίες. Αντίθετα, προσπαθώ να βυθιστούμε σ’ έναν κόσμο που ακόμα σήμερα είναι τεράστιος, με ζώα, φυτά και ελάχιστα κατανοητούς γυναίκες και άνδρες. (...) Το παρελθόν στην ήπειρό μας είναι θολό και σε σύγχυση. Το καταφέραμε έτσι, ώστε να μην σκεφτόμαστε την ιδιοκτησία της γης, τα λάφυρα πάνω στα οποία θεμελιώνεται η άβυσσος της Λατινικής Αμερικής, περιπλέκοντας έτσι  τη γένεση της δικής μας ταυτότητας. Μόλις αρχίσουμε να βλέπουμε το παρελθόν, νιώθουμε ντροπή.“

Το σημείωμα της σκηνοθέτιδος

 Θέλω να κοιτάξω το παρελθόν με την ίδια ασέβεια που δείχνουμε όταν κοιτάμε το μέλλον. Όχι για να τεκμηριώσω τα γεγονότα, αφού ο ΖΑΜΑ δεν έχει αξιώσεις ιστορικές, αλλά αντίθετα, για να βυθιστώ σε έναν κόσμο που είναι ακόμα αχανής: γεμάτος ζώα, φυτά και, μετά βίας κατανοητούς, ανθρώπους. Ένας κόσμος που ήταν κατεστραμμένος πριν καν ανακαλυφθεί και για αυτό, παραμένει σε ντελίριο.
    Το παρελθόν της Ηπείρου μας είναι θολό και μπερδεμένο. Το κάναμε έτσι για να μην αναρωτιόμαστε για την έννοια της ιδιοκτησίας της γης, για τα λάφυρα πάνω στα οποία η άβυσσος της Λατινικής Αμερικής ιδρύθηκε, προκαλώντας και τη γέννηση της δικής μας ταυτότητας. Μόλις ξεκινήσουμε να ξεσκεπάζουμε το παρελθόν, τότε νιώθουμε ντροπή.
    Η ταινία ΖΑΜΑ βυθίζεται βαθιά μέσα στην εποχή των θνητών ανθρώπων, σε αυτή τη σύντομη ύπαρξη που μας έχει επιτραπεί, διαμέσου της οποίας προσπαθούμε αγωνιωδώς να γλιστρήσουμε στην αγάπη, καταπατώντας ακριβώς αυτό που θα μπορούσε να αγαπηθεί, αναβάλλοντας συνεχώς το νόημα της ζωής λες και η μέρα που έχει πραγματικά σημασία δεν έχει έρθει ακόμα, λες και δεν μπορεί να είναι η σημερινή. Και όμως, ο ίδιος κόσμος που φαίνεται αποφασισμένος να μας καταστρέψει, γίνεται η δική μας σωτηρία: όταν μας ρωτάνε αν θέλουμε να ζήσουμε περισσότερο, λέμε πάντα ναι.

(πηγή σημειώσεις για την παραγωγή, κατάλογος του Φεστιβάλ Βενετίας)