του Sergei Dvortsevoy
(συνέντευξη με τον σκηνοθέτη)

Πού έγιναν τα γυρίσματα;
Στο νότιο Καζακστάν, σε μια περιοχή που λέγεται Betpak Dala. Είναι ένα τεράστιο κομμάτι στέππας, με πολλές πεδιάδες. Κανείς δεν ζει εκεί παρά μόνο βοσκοί. Βρίσκεται στη μέση του πουθενά, με ένα μικρό χωριό. Η πιο κοντινή πόλη είναι το Chimkent, σε απόσταση 500 χιλιομέτρων.

Τι είδους δυσκολίες αντιμετωπίσατε στα γυρίσματα στην στέππα;
Πρώτα απ' όλα, είναι πολύ δύσκολο για το συνεργείο να βρίσκεται σε ένα τέτοιο απομακρυσμένο μέρος για τόσο μεγάλο διάστημα. Η φύση επίσης έχει δυσκολίες. Δεν έχει να κάνει μόνο με τον καιρό, αλλά και με τα ζώα. Υπάρχουν όλων των ειδών τα έντομα, δηλητηριώδη φίδια και αράχνες, ειδικά γύρω στον Μάιο, στην καρδιά της άνοιξης. Βρίσκαμε αράχνες στα παπούτσια μας κάθε μέρα. Όμως το πιο δύσκολο ήταν ο τρόπος που κάναμε τα γυρίσματα, καθώς απαιτούνταν πολύς χρόνος και υπομονή από την παραγωγή.

Χρειάστηκε εσείς και το συνεργείο να ζήσετε σαν νομάδες για τις ανάγκες των γυρισμάτων;
Παρόλο που φτιάξαμε τη δική μας κατασκήνωση 1 χιλιόμετρο μακριά από τον τόπο των γυρισμάτων, όπου είχαμε νερό και ηλεκτρικό ρεύμα από γεννήτριες, το συνεργείο έζησε κάποιες μέρες όπως οι νομάδες στην στέππα. Επίσης περάσαμε χρόνο μαζί με ντόπιους βοσκούς και με τους ηθοποιούς, επειδή ήδη είχαν μετακινηθεί σε μια σκηνή ένα μήνα πριν από τα γυρίσματα και έζησαν εκεί μαζί σαν οικογένεια νομάδων. Η Σαμάλ Εσλιάμοβα έκανε όλη τη δουλειά της γυναίκας ενός βοσκού και ο Οντάς Μπεσικμπάσοφ δούλεψε πραγματικά ως βοσκός. Πολλά από τα πράγματα που κάνει στην ταινία τα έμαθε μόνος του εκείνη την περίοδο.
Όλα αυτά ήταν απαραίτητα για να δοθεί αυθεντικότητα στο φιλμ. Ο Οντασίν και η Σαμάλ δεν είχαν ζήσει ποτέ σε σκηνή. Η Σαμάλ είναι από το βόρειο Καζακστάν, όπου η ζωή είναι πολύ πιο ευρωπαϊκή. Επομένως τα γυρίσματα ήταν ιδιαίτερα δύσκολα γι' αυτήν.

Περίπου πόσοι βοσκοί με τις οικογένειές τους ζουν ακόμη αυτή τη νομαδική ζωή στην στέππα; Μήπως εξαφανίζονται, καθώς όλο και πιο πολλοί νέοι άνθρωποι, όπως ο Άσα, μετακομίζουν στην πόλη;
Στην πραγματικότητα υπάρχουν ακόμη πολλές οικογένειες που ζουν νομαδικά στο Καζακστάν. Όμως είναι διαφορετικά, σε σύγκριση με τις εποχές της Σοβιετικής Ένωσης. Είναι πολύ κοντά στη ζωή που έχουν η Σαμάλ και ο Οντασίν στην ταινία, που θεωρείται μοντέρνα ζωή. Επίσης υπάρχουν διαφορετικά είδη νομάδων. Πολύ λίγοι έχουν τα δικά τους ζώα. Οι περισσότεροι προσλαμβάνονται από ανθρώπους που έχουν πρόβατα, προκειμένου να τα φροντίζουν, και πληρώνονται γι' αυτό με μετρητά ή με ζώα. Ζουν όμως όλοι τους σε σκηνές στην στέππα και ταξιδεύουν εκατοντάδες χιλιόμετρα κάθε χρόνο. Κάποιοι είναι πολύ φτωχοί. Αυτό που παρουσιάζεται στην ταινία είναι ένα ρεαλιστικό πορτραίτο της σημερινής κατάστασης. Σχεδόν όλοι οι νέοι άνθρωποι θέλουν να πάνε να ζήσουν στην πόλη, γιατί πιστεύουν ότι μπορούν να βγάλουν καλά λεφτά εκεί. Όμως έπειτα τους βλέπεις στην μεγάλη πόλη Chimkent, για παράδειγμα, να κάθονται και να περιμένουν για μια δουλειά που δεν μπορούν να βρουν. Έτσι καταλήγουν να δουλεύουν ως οικοδόμοι ή εργαζόμενοι προσωρινά κάπου, αν δεν έχουν κάτι ιδιαίτερο να κάνουν. Άνθρωποι, όπως ο Άσα και ο Μπόνι, δε θα έβρισκαν αυτό που ψάχνουν.

Πώς ήταν τα γυρίσματα με τα πρόβατα και πώς πραγματοποιήσατε τη σκηνή της γέννησης των αρνιών;
Η μέθοδος των γυρισμάτων ήταν πολύ ασυνήθιστη. Ξεκινήσαμε με το γύρισμα των δύο βασικών σκηνών πρώτα, οι οποίες ήταν οι σκηνές της γέννησης των δύο αρνιών. Έπρεπε να κάνουμε άμεσα το γύρισμα και με χρονική πίεση. Ένα πρόβατο που γεννά δεν μπορεί να περιμένει.
Ήξερα εκ πείρας ότι θα ήταν πολύ δύσκολο να πάρεις ένα πρόβατο που γεννά, γιατί συνήθως αυτά ξεφεύγουν. Έτσι είπα στους καμεραμέν να είναι έτοιμοι για σκληρή δουλειά. Αρχικά έπρεπε να ακολουθούν τα πρόβατα χωρίς κάμερα για να καταλάβουν πώς κινούνται, έπειτα με μια μικρή video camera και μόνο έπειτα από αυτές τις δοκιμές, θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την κινηματογραφική κάμερα. Τους είπα ότι αυτό θα έπαιρνε ώρες, ίσως και μέρες. Η διευθύντρια φωτογραφίας Γιολάντα Ντιλέβσκα είναι σπουδαία και καταλαβαίνει απολύτως αυτό που θέλω. Το συνεργείο ξόδεψε 2 εβδομάδες, απλά ακολουθώντας τα πρόβατα κατά πόδας. Την τρίτη εβδομάδα, προσπαθήσαμε πολλές φορές να καταλάβουμε ποιες κινήσεις κάμερας έπρεπε να χρησιμοποιηθούν, όταν θα γεννούσε το πρόβατο. Από τη στιγμή που το συνεργείο ήταν τεχνικά έτοιμο, περιμέναμε τη στιγμή που ένα από τα χιλιάδες πρόβατα θα γεννούσε. Ο βοσκός είχε ένα ραδιοφωνικό σταθμό και θα μας ειδοποιούσε όταν ένα από αυτά θα ήταν έτοιμο.
Όταν γυρίστηκαν αυτές οι σκηνές, κατάλαβα ότι είναι τόσο μοναδικές και ισχυρές ώστε έπρεπε να προσαρμόσω την υπόλοιπη ταινία σε αυτές τις σκηνές παρά το αντίθετο.

Πώς προετοιμάσατε τον πρωταγωνιστή για την σκηνή της γέννησης του αρνιού;
Δεν έκανα καμιά πρόβα με τον πρωταγωνιστή πριν τη σκηνή αυτή. Του είπα τι έπρεπε να κάνει σύμφωνα με το πώς θα διαμορφωνόταν η σκηνή. Δεν ήξερε ότι στην ουσία θα έπρεπε να βοηθήσει το αρνί να βγει από τη μήτρα. Μόνο όταν είδα ότι το αρνί μπορούσε να πεθάνει, αποφάσισα ότι έπρεπε ο ηθοποιός να βοηθήσει. Φάνηκε πολύ σοκαρισμένος, μιας και δεν προέρχεται από την ύπαιθρο. Ήταν η πρώτη φορά που έκανε κάτι τέτοιο. Όμως αυτός είναι ο λόγος που αυτή η σκηνή ήταν τόσο δυνατή. Σταθήκαμε πολύ τυχεροί.
Στο τέλος, το πιο δύσκολο για τους ηθοποιούς ήταν να είναι τόσο δυνατοί όσο τα ζώα. Όλα τα ζώα στην ταινία είναι φανταστικά, επομένως οι ηθοποιοί δε θα έπρεπε να είναι κατώτεροι. Τα πάντα έπρεπε να είναι αυθεντικά. Ήταν πολύ δύσκολο για τους πάντες: τους ηθοποιούς, τους ηχολήπτες, τους καμεραμέν, να προσπαθούμε να πετύχουμε το επίπεδο αληθοφάνειας που θέλαμε. Κάποιες φορές έπρεπε να γυρίσουμε μια σκηνή 25 φορές.

(πηγή σημειώσεις για την παραγωγή)