Η πολιτιστική περιθωριοποίηση των ζώων είναι μια περισσότερο σύνθετη διαδικασία από ό,τι η σωματική περιθωριοποίησή τους. Τα ζώα του νου δεν μπορούν να διασκορπιστούν τόσο εύκολα. Αποφθέγματα, οράματα, παιχνίδια, ιστορίες, προλήψεις, η ίδια η γλώσσα τα ανακαλεί.
Τζον Μπέρτζερ

Μια σχέση που ξεκινά από την αρχή του κόσμου, που όμως έχει αλλοιωθεί επικίνδυνα με το πέρασμα του χρόνου: η σχέση του ανθρώπου με τα ζώα πρωταγωνιστεί στο αφιέρωμα «Γιατί να κοιτάζουμε τα ζώα;» με μια επιλογή  ντοκιμαντέρ από το 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Το αφιέρωμα εμπνέεται από το ομώνυμο δοκίμιο του Τζον Μπέρτζερ (1926-2017), του βρετανού ριζοσπάστη διανοούμενου, θεωρητικού της τέχνης, συγγραφέα και ζωγράφου ο οποίος εστίασε μοναδικά στους τρόπους που βλέπουμε, αντιλαμβανόμαστε και αισθανόμαστε τον κόσμο γύρω μας. Το δοκίμιο «Γιατί να κοιτάξουμε τα ζώα;» διερευνά την πανάρχαια σχέση ανθρώπου-ζώων, η οποία έχει διαρραγεί στη σύγχρονη καταναλωτική εποχή: τα ζώα, από επίκεντρο της ανθρώπινης καθημερινής ζωής έχουν πλέον περάσει στο περιθώριο κι έχουν υποβιβαστεί σε θέαμα. Ως αποτέλεσμα, ο άνθρωπος έχει χάσει την επαφή του με τη φύση, έχει αποξενωθεί από τα ζώα και οφείλει επιτακτικά να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του με αυτά. Να τα κοιτάξει με άλλο βλέμμα, να δει την αλήθεια τους.

Πώς μπορούμε να ζούμε αρμονικά με τα ζώα; Οι  ταινίες του αφιερώματος, επιχειρούν να απαντήσουν αναδεικνύοντας διάφορες πλευρές της σχέσης του ανθρώπου με αυτά και αφηγούνται αληθινές ιστορίες που πραγματεύονται την αγνή αγάπη για τα ζώα, αλλά και την αδίστακτη εκμετάλλευσή τους.

Buddy της Χέντι Χόνιγκμαν (Ολλανδία): Μια πιο τις πιο τρυφερές πλευρές της σχέσης ανθρώπου-ζώων αποτυπώνει η ταινία της βραβευμένης ντοκιμαντερίστριας. Η Χόνιγκμαν παρατηρεί έξι αφοσιωμένους σκύλους συνοδούς που προσφέρουν θεραπεία και στήριξη σε ανθρώπους που το χρειάζονται. Μεταξύ αυτών, μια ηλικιωμένη τυφλή γυναίκα, ένα αυτιστικό αγόρι κι ένας βετεράνος με μετα-τραυματικό στρες. Φιλαράκια λόγω ανάγκης, περίστασης ή αληθινής αγάπης;

When Lambs Become Lions του Τζον Κάσμπι (ΗΠΑ): Άνθρωπος εναντίον ζώων, ένας αγώνας άνισος και ολέθριος που εκτυλίσσεται στην Κένυα. Εκεί, αντίπαλοι αλλά και σύμμαχοι, ζουν ένας έμπορος ελεφαντόδοντου και ο ξάδελφός του, ένας φύλακας που προσπαθεί να προστατέψει τα είδη προς εξαφάνιση. Η μάχη για επιβίωση –τόσο για τα ζώα όσο και τους ανθρώπους- ξεκινά. Ένα περιβαλλοντικό θρίλερ με εξαιρετική κορύφωση, που απέσπασε βραβείο μοντάζ στο Φεστιβάλ Τραϊμπέκα.

The Hidden Side of Animal Transport του Μάνφρεντ Κάρεμαν (Γερμανία): Εικόνες-σοκ εκτυλίσσονται κατά τη μεταφορά ζώων που εξάγονται από την Ευρώπη. Η κακομεταχείριση αυτών των πλασμάτων συγκλονίζει και οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί πάνε περίπατο. Άραγε, για πόση βαρβαρότητα ενάντια στα ζώα είναι ικανός ο άνθρωπος;

Animus Animalis (Α Story about People, Animals and Things) της Άιστι Ζεγκουλίτε (Λιθουανία): Μια ομάδα κυνηγών ελαφιών επί τω έργω. Δύο ταριχευτές που προσπαθούν να τελειοποιήσουν τις μεθόδους τους. Η καθημερινότητα μιας φάρμας που εκτρέφει ελάφια. Κι ένας διαγωνισμός ταρίχευσης όπου θα νικήσει όποιο νεκρό ζώο μοιάζει πιο... ζωντανό. Ένα απρόβλεπτο ντεμπούτο που θυμίζει το σινεμά του Ρόι Άντερσον, ποτισμένο με ειρωνεία και χιούμορ – ή, αλλιώς, πώς ο άνθρωπος αλληλεπιδρά με τα ζώα στο μεταίχμιο ζωής και θανάτου.

For the Birds του Ρίτσαρντ Μάιρον (ΗΠΑ): Τι συμβαίνει όταν η αγάπη του ανθρώπου για τα ζώα ξεπερνά τα όρια; Μια γυναίκα με εμμονή στα πτηνά ζει με περίπου 200 από αυτά. Αργά ή γρήγορα, έρχεται σε σύγκρουση με τις τοπικές οργανώσεις προστασίας των ζώων αλλά και με τον σύζυγό της, που είναι ανήμπορος πλέον να ανεχτεί το άρρωστο πάθος της. Μια αφοπλιστική κωμικοτραγική ιστορία.

(δ.τ.)