(Η ιστορία μιας μυθιστοριογράφου)
του Hong Sangsoo
(η κριτική της Μαρίας Γαβαλά)
TO ΧΑΡΙΣΜΑ κι η ώρα η καλή, η ευτυχής σύμπτωση. «Η ιστορία μιας μυθιστοριογράφου», 2022, του Χονγκ Σανγκ-σου. Η Junhee είναι επιτυχημένη μυθιστοριογράφος, καθ’ ομολογία της, όμως, έχει απολέσει το χάρισμα της γραφής, άρα το σκέφτεται, στα σοβαρά, να εγκαταλείψει το γράψιμο. Παρά το γεγονός ότι δίνει μερικές εξηγήσεις σχετικά με την απόφασή της, ο δημιουργός της ταινίας δεν θα επιμείνει στο ζήτημα (σοβαρό ή λιγότερο σοβαρό) αυτής της απώλειας. Αντιθέτως, θα μας δείξει, πολύ παραστατικά, διά του μονολόγου ή του διαλόγου των προσώπων, μερικά απ’ όσα έχει χάσει στο παρελθόν η συμπαθής κι επίμονη κυρία Junhee, μια γυναίκα τρίτης ηλικίας, ενίοτε τόσο ευγενική, ενίοτε τόσο αιχμηρή, στα όρια της αδιακρισίας ή της φορτικότητας. Θα μας δείξει όμως και όσα εκείνη είναι αποφασισμένη, του λοιπού, να ανακαλύψει στον δρόμο της, σ’ αυτήν την τόσο απρόβλεπτη κι αυτοσχέδια περιπλάνησή της στα περίχωρα της Σεούλ, περιπλάνηση που συνοδεύεται από συναντήσεις παλιών γνωστών αλλά και αγνώστων της προσώπων. Πράγματι, η κυρία Junhee φαίνεται αποφασισμένη να ρίξει φως σε σκοτεινές πτυχές των σχέσεών της με παλιούς γνωστούς, αλλοτινά οικεία της πρόσωπα, απ’ τα οποία έχει απομακρυνθεί, αποξενωθεί. Εκ παραλλήλου, μοιάζει διψασμένη για καινούργιες γνώσεις, απέναντι στις οποίες στέκεται με την έκπληξη, ακόμα και έκσταση, ενός μικρού παιδιού. Όπως όταν ανακαλύπτει τη μελωδικότητα και τη μαγεία της νοηματικής επικοινωνίας, ή όταν πληροφορείται διάφορες, τυχαίες, μικρολεπτομέρειες που αφορούν τη ζωή ζευγαριών, γνωστών ή αγνώστων της. Το ζευγάρι, με δεσμούς έρωτα ή φιλίας, είναι στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος και των αποριών της. Η ζωή, στο σύνολό της, εξαρτάται, κατά πολύ, από το δέσιμο των ανθρώπων, γνώση που η κυρία Junhee φαίνεται ότι δεν έχασε ποτέ. Αυτό που επιχειρεί, λοιπόν, είναι η περιστροφή της (κλωθογύρισμα, στην κυριολεξία) σύμφωνα με μια φυσική τροχιά σχηματισμού ομόκεντρων κύκλων, ώσπου στο τέλος, ο κύκλος να γίνει ένας και μοναδικός. Το εσκεμμένο και προγραμματισμένο συναντά το τυχαίο, και προσδένεται πάνω του, με τέτοιο τρόπο που αυτό το σφιχταγκάλιασμα μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στην καλλιτεχνική δημιουργία, υπό νέα μορφή. Η έκφραση, μέσω της γραφής, αντικαθίσταται από την αφήγηση, μέσω του κινηματογράφου, αρκεί να μη χαθεί ποτέ η καθαρότητα, η αμεσότητα, η έκπληξη, η χαρά και η απόλαυση (η ποίηση εν τέλει), τόσο του πραγματικού, όσο και του επινοημένου. Η μυθιστοριογράφος, άρα, δεν έχει χάσει, οριστικά, το χάρισμά της, απλώς αυτό δοκιμάζεται μέσα από την ολοκλήρωση ενός καινούργιου, αγνώστου μέχρι στιγμής, περίπλου. Οι άνθρωποι, εν προκειμένω οι συγγραφείς κι οι καλλιτέχνες, ακόμα κι εκείνοι που γνώρισαν τη ματαίωση, συνεχίζουν να επανεξετάζουν τα όρια της αντοχής τους, μέσα από τη στενή, απροσχημάτιστη, μεταξύ τους επαφή. Μέσα από τη φλυαρία, τα εύγλωττα σήματα ή τη σιωπή της αμηχανίας τους. Μέσα από την έκπληξη ή την απογοήτευση. Μέσα από τετ α τετ για καφέ ή από γεύματα γνωριμίας, ή μέσα από συμπόσια λογόρροιας και οργιώδους κατανάλωσης αλκοόλ. Αρκεί να πέσουν οι μάσκες, όχι μόνον εκείνες της πανδημίας, αλλά οι μάσκες γενικώς, όσες καλύπτουν το απρόσκοπτο ξετύλιγμα της σκέψης και της εξωτερίκευσης των συναισθημάτων.
Εξαιρετικός μάστορας της μίνιμαλ έκφρασης, της απλότητας, της συμπύκνωσης, της μεστότητας, ο Χονγκ Σανγκ-σου, συνεχίζει να διερευνά τα σκοτεινά μονοπάτια της ανθρώπινης συμπεριφοράς και των διαπροσωπικών σχέσεων, με τον πλέον διαυγή τρόπο, ρίχνοντας άπλετο φως, τόσο πάνω στο τυχαίο όσο και πάνω στο εσκεμμένο. Κατά την άποψή μου, μπορεί να φλερτάρει, από πολύ μακριά, τόσο με τον Ρομέρ ή με τον Γούντι Άλεν, στην πραγματικότητα είναι τόσο αυθεντικός και αυθύπαρκτος, ώστε σε κάθε νέα του ταινία δεν θυμίζει παρά μόνο τον εαυτό του.
(πρώτη δημοσίευση στο Facebook)
