(Τρεις αδερφές)
του Emin Alper

"Ω, αγαπημένες μου αδελφές, η ζωή μας δεν τέλειωσε ακόμα. Θα ζήσουμε.”
 (Τρεις αδελφές, Άντον Τσέχωφ)

Τρεις αδελφές ζουν με τον κτηνοτρόφο πατέρα τους σε ένα απομονωμένο χωριό της κεντρικής Τουρκίας. Η μια μετά την άλλη στέλνονται στην πόλη ως ψυχοκόρες,  αλλά όλες, για διαφορετικούς λόγους η κάθε μια, επιστρέφουν πίσω. Εγκλωβισμένες στα υψίπεδα της Ανατολίας, μέσα σε ένα περιβάλλον φτωχικό και περίκλειστο από δύσβατα βουνά, αναπολούν, απογοητεύονται, συμμαχούν αλλά και συγκρούονται έντονα, όλες όμως ονειρεύονται την επιστροφή στην πόλη. Με εμφανή την αναφορά στις τρεις αδελφές του Τσέχωφ,-μόνο που εδώ δεν πρόκειται για τη μονότονη ζωή τριών  κοριτσιών της μεσοαστικής Ρωσίας του 19ου αιώνα- ο Emin Alper εικονογραφεί ένα παραμύθι βγαλμένο από τη νεότερη τουρκική ενδοχώρα με πολλές και διαφορετικές διαστάσεις. Επιστρέφοντας τοπογραφικά στην πρώτη του ταινία Beyond the Hills, αφηγείται, αυτή τη φορά με μια πιο φολκλόρ αισθητική, την ιστορία τριών νεαρών αδελφών που ζουν beyond the mountains, εμπλουτίζοντάς την με στοιχεία ηθογραφικά, ψυχογραφικά αλλά και πολιτικά. Η απεγνωσμένη προσπάθεια των κοριτσιών να σπάσουν με τον τρόπο τους τον προκαθορισμένο κύκλο μέσα σε μια ασφυκτική και αυστηρά ιεραρχημένη κοινωνία, είναι αυτή που στοιχειώνει την ταινία.

Ένας κόσμος σε αναμονή
Η ταινία αρχίζει με μία επιστροφή. Είναι αυτή της μικρότερης αδελφής, της ήσυχης και υποτακτικής Havva. Ένας θάνατος την φέρνει πίσω στο πατρικό, χωρίς τη θέλησή της. Έχει προηγηθεί η αποπομπή της μεγαλύτερης και υπερήφανης Reyhan, της οποίας μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη της επέβαλε έναν καταναγκαστικό γάμο. Ακολουθεί και η επιστροφή της μεσαίας και πιο ζωηρής  Nurhan. Η αυθάδειά της φαίνεται να είναι ο λόγος της δικής της απομάκρυνσης. Τα κορίτσια θα βρίσκονται εφεξής σε μια κατάσταση αναμονής. Παγιδευμένες σε μια ενδιάμεση κατάσταση και διχασμένες ανάμεσα σε δύο κόσμους, δοκιμάζονται από αντιφατικά και αλληλοσυγκρουόμενα συναισθήματα. Αδελφές αλλά και αντίπαλες, θετές κόρες αλλά και υπηρέτριες, ελεύθερες αλλά και δούλες, τα κορίτσια αγωνίζονται με κάθε μέσο να επιβιώσουν, προσβλέποντας σε ένα λιγότερο ασφυκτικό μέλλον. Μέσα σε ένα καθεστώς άτυπης δουλοπαροικίας (ο Alper διαγράφει εύστοχα τις σχέσεις ευεργέτη -ευεργετούμενου), στο οποίο υποτάσσονται όλα τα μέλη της κοινότητας ανεξαρτήτως φύλου, οι τρεις αδελφές αντιπαλεύουν στην πραγματικότητα τον αέναο κύκλο μιας προδιαγεγραμμένης μοίρας. Έστω κι αν ο προορισμός τους δεν είναι η Μόσχα αλλά μια απλή θέση υπηρέτριας σε ένα εύπορο αστικό σπίτι.   

Μικρές ιστορίες και σκιαγραφήσεις χαρακτήρων
Ακολουθώντας μια απλή φαινομενικά κινηματογραφική αφήγηση, μωσαϊκό εικόνων και μικρών ιστοριών, η ταινία προτιμάει να αποκαλύπτεται αργά χωρίς να προδίδει εύκολα τα μυστικά της. Σκηνές αυτόνομες και αποσπασματικές που συνδέονται σταδιακά μεταξύ τους, σημαντικές λεπτομέρειες που αποκρύπτονται και αναδύονται βαθμηδόν, πληροφορίες που δίνονται παρασκηνιακά αλλά φωτίζουν πρόσωπα και  συμπεριφορές, υφαίνουν με λεπτολόγα και σχολαστική διάθεση ένα πολύ πιο σύνθετο κινηματογραφικό τοπίο. Η γενική εικόνα εξάλλου συμπληρώνεται με τη σταδιακή είσοδο των αδελφών στην ταινία. Πέρα ωστόσο από οποιαδήποτε εξωτερική πληροφορία, εθνογραφικού ή ανθρωπολογικού τύπου, πέρα από την απεικόνιση μιας σκληρής καθημερινότητας με τους αστεϊσμούς και τις επίγειες μικροχαρές της, ό,τι υπερέχει είναι το καθαρό ψυχογράφημα μιας σειράς ιδιαίτερων  και διαφορετικών χαρακτήρων. Κρατώντας στο επίκεντρο τις τρεις αδελφές και τονίζοντας τη διαφορετική ιδιοσυγκρασία της κάθε μιας χωριστά, η ταινία δε λησμονεί και τους υπόλοιπους ήρωες, προσπαθώντας να διεισδύσει ως ένα βαθμό στην ψυχοσύνθεσή τους. Ό,τι τους χαρακτηρίζει είναι και πάλι μια σειρά αντιφάσεων. Οι ήρωες του Alper ωστόσο, παρά τις αδυναμίες ή τις μικρότητές τους, δε χάνουν ποτέ το ανθρώπινό τους πρόσωπο. Κι αυτό τους καθιστά ως ένα βαθμό τραγικούς.

Άνθρωποι και φαντάσματα
Κι ενώ το κοινωνικό δράμα παίζεται εντός των τειχών της πέτρινης αγροικίας, συνήθως δίπλα στη φωτιά (τόσο οι έντονοι διάλογοι όσο και το τραγικότερο γεγονός της ιστορίας), υπό το φως απαλών κιαροσκούρο αποχρώσεων που θυμίζουν πίνακες φλαμανδών ζωγράφων, έξω στη φύση πνέει ένας αέρας αλλόκοτος, που ταιριάζει πιο πολύ σε ατμόσφαιρα παραμυθιού. Το επιβλητικό κατά τη διάρκεια της ημέρας φυσικό τοπίο, κινηματογραφημένο υπέροχα σε δύο διαφορετικές εποχές, που κουβαλά παρά τη γραφικότητά του μια αίσθηση θλίψης και εγκατάλειψης, αποκτά τη νύχτα μια διάσταση απόκοσμη, σχεδόν τρομακτική. Διαδόσεις και μαρτυρίες, αφηγήσεις και παλιοί θρύλοι, ο φόβος ενός απλοϊκού ανθρώπου μπροστά στο άγνωστο. Δυο ξένοι που κάτι ψάχνουν και περιφέρονται, η ιστορία ενός παλιού ορυχείου, ήχοι περίεργοι και σκιές που πάλλονται συμπληρώνουν το μυστηριώδες σκηνικό. Στο σημείο αυτό είναι διακριτός και ένας απόηχος από το Once Upon a Time in Anatolia του Ceylan. Με τη διαφορά ότι εδώ η απόκοσμη αύρα του νυχτερικού τοπίου δε συνοδεύει την υπαρξιακή αγωνία ενός γιατρού αλλά την άγνοια και την αφέλεια ενός αλλοπαρμένου βοσκού.  Η επαναλαμβανόμενη σκηνή μιας γυναίκας που χαμογελάει περίεργα και επιδίδεται σε κωμικούς ακροβατισμούς έρχεται να τονίσει την αίσθηση του ανοίκειου και μαγικού, που πλανάται πάνω από την ταινία. Ο Alper κινείται έτσι ανάμεσα σε ένα δίπολο ρεαλιστικού-υπερεαλιστικού, εικαστικά άψογου και ενδεδυμένου μουσικά με τους ανάλογους, επαναλαμβανόμενους μελαγχολικούς τόνους.  

Επίλογος
Η επανάληψη είναι αυτή εξάλλου που διατρέχει σταθερά τον κορμό της ταινίας. Από την αρχή μέχρι το τέλος. Η ζωή και η ανθρώπινη μοίρα ανακυκλώνονται σε έναν αέναο κύκλο που σπάει δύσκολα, παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες των ηρωίδων. Το παλιό ωστόσο παραμύθι των τριών αχάριστων αδελφών, που εμφατικά επιχειρεί να επαναλάβει ο πατέρας στις κόρες του στην τελευταία αμφίσημη σκηνή της ταινίας, δε λειτουργεί ως φάρμακο ούτε ως παρηγοριά, γι αυτό και απορρίπτεται, αφήνοντας ένα παράθυρο ανοιχτό ελπίδας- ή μπορεί και εγκατάλειψης- στο ατέρμονα λευκό χειμωνιάτικο τοπίο.

της Καλλιόπης Πουτούρογλου  [Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.]