του Λάκη Παπαστάθη

Η ταινία του Γιάνναρη «Ομηρος» προβάλλεται στην οθόνη γυμνή. Χωρίς να χαϊδεύει, χωρίς να κολακεύει κανέναν. Καλεί τον θεατή σε μια αναμέτρηση ιδεολογική, αισθητική, ανθρώπινη. Η αμεσότητά της μας βάζει νοητά και σωματικά μέσα στο λεωφορείο που ταξιδεύει για τον Αδη. Ο δρόμος έξω ποτάμι, σαν να είναι ο Αχέροντας. Η κίνηση της μηχανής, ρευστή και τρεμάμενη, σαν ταραχή και προμήνυμα της συμφοράς. Καδράρισμα βίαιο, όγκοι από παλλόμενα σώματα που συντίθενται με άγρια αισθητική. Η ανάσα στο στήθος, η φλέβα του λαιμού, η σύσπαση του προσώπου, η λάμψη στο κοφτό βλέμμα.
Ριπές από φως και σκοτάδι, σαν την απελπισία και την ελπίδα που εναλλάσσονται, «γαζώνουν» το λεωφορείο. Ο χρόνος, κυρίαρχο στοιχείο της δραματουργίας. Καθώς η κλεψύδρα αδειάζει, νιώθεις να πλησιάζει ο θάνατος.
Ο Ελιόν είναι θύτης μιας αποτρόπαιης πράξης, αλλά και όμηρος. Οι προσβολές και οι ταπεινώσεις που έζησε εδώ, είναι σαν να τον δένουν πισθάγκωνα και να τον οδηγούν στην πειρατεία, που είναι γι' αυτόν μια κίνηση ελευθερίας! Το θολωμένο και απελπισμένο παιδί θέλει στο τέλος να πάει τους ομήρους στο πατρικό του, για να τους τραπεζώσει η μάνα του και μετά να τους αφήσει. Τα ελληνικά του, μισοφαγωμένα. Περισσότερο μιλάει με τα νιάτα του, με το σώμα που ο φακός το προσεγγίζει σχεδόν με ερωτική ιερότητα.
Στο δεύτερο μέρος, παραμένουν στο λεωφορείο αυτοί που ο ίδιος επιλέγει. Διαισθάνεται πως όλοι τους βρίσκονται στο περιθώριο της ελληνικής κοινωνίας, όπως και αυτός. Καθώς περνούν οι ώρες, ενώνονται από την ίδια μοίρα, γίνονται τραγικός χορός. Θύματα και θύτης σε συμπαράταξη μπροστά στο αδιέξοδο.
Προτείνω στους θεατές να δουν την ταινία σαν παραβολή που ξεφεύγει από τα πραγματικά γεγονότα του 1999, γιατί εκφράζει ευρύτερα το φαινόμενο των ξένων στην Ελλάδα, αλλά και τη δοκιμασία της ανθρώπινης ύπαρξης στα ακρότατα όρια, φάτσα με τον θάνατο.
Αν κοινό και κριτική δεν μπορούν να στηρίξουν μια τέτοια ταινία, αυτό είναι δυσοίωνο σημάδι για τον κινηματογράφο μας.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 16/03/2005