deadman.jpg

Πρόσωπο κλειδί στον χώρο του ανεξάρτητου σινεμά, ο Jim Jarmusch, ήταν αυτός που ουσιαστικά "άνοιξε" τον χώρο, με την ταινία του Stranger Than Paradise (1984). Η ταινία του, The Dead, δικαίωσε την φήμη και την θέση του στον χώρο.
Στην συνέντευξη του στο FilmMaker -περιοδικό του ανεξάρτητου αμερικάνικου σινεμά- αναφέρεται στο κεντρικό θέμα της ταινίας, τον θάνατο και στο πως διαμορφώθηκε η φωτογραφία της ταινίας. Επίσης επιχειρεί να ορίσει τον τίτλο του "ανεξάρτητος σκηνοθέτης".
Στo δεύτερο τμήμα της συνέντευξης του, ο Jim Jarmusch αναφέρετε στην χολλυγουντιανή βιομηχανία. Μιλά για τις προτιμήσεις στο σινεμά (ηθοποιούς, ταινίες και σκηνοθέτες) και κριτικάρει τον τρόπο που Ταραντίνο χρησιμοποιεί την μουσική στις ταινίες του.
Δ.Μ.

Scott Macauley:Πως ολοκληρώσατε με τον Robby Miller [διευθυντής φωτογραφίας] την εικόνα της ταινίας; Είναι ασπρόμαυρο με πολλές διαβαθμίσεις του γκρι. Και τα τοπία είναι ταυτόχρονα αρκετά άσχημα, όμως και όμορφα.
Jim Jarmusch: Δουλέψαμε σκληρά για να χρησιμοποιήσουμε το ασπρόμαυρο, όπως το χρησιμοποιούσαν στις δεκαετίες του 30 και 40, όταν οι αποχρώσεις του γκρι ήταν η παλέττα των χρωμάτων. Θέλαμε να αποφύγουμε την "σκληρή" ασπρόμαυρη εικόνα, αν και τα μαύρα της ταινίας έχουν πολύ μαύρο και τα λευκά, πολύ λευκό. Θέλαμε μια αίσθηση, όπως μιας ταινίας του Mizoguchi. Και όταν ψάχναμε για τοποθεσίες, ο Robby και εγώ, κάθε φορά που βλέπαμε μια εκπληκτική θέα, σαν καρτ-ποστάλ, την απολαμβάναμε, και μετά γυρνούσαμε τις πλάτες μας σ' αυτήν και κοιτούσαμε την τοποθεσία μας, αποκλείοντας αυτήν την θέα.
jarmusc0.jpg
Scott Macauley: Αρκετές απο τις πρόσφατες ταινίες για τον θάνατο, ακολουθούν το μοντέλο της Elizabeth Kubler-Ross για τα πέντε στάδια (σ.τ.μ. σύμφωνα μ' αυτήν την θεωρία όταν ένας ασθενής μαθαίνει ότι θα πεθάνει διέρχεται πέντε στάδια). Νομίζω ότι και το Fearless το χρησιμοποίησε ως στοιχείο της δομής της ταινίας. Τέλος πάντων ένα από τα στάδια είναι η αποδοχή. Ο Johnny Depp, φτάνει ποτέ σ'αυτό το στάδιο;
Jim Jarmusch: Οχι με τον προφανή τρόπο, αλλά σίγουρα αποδέχεται ότι η φυσική του ζωή είναι περιορισμένη στον χρόνο και πρέπει να πάει ένα ταξίδι. Συνειδητοποιεί ότι προκειται να πεθάνει; Δεν ήθελα να το κάνω τόσο προφανές. Για την ακρίβεια, προσπάθησα να το περιορίσω στο τέλος. Στον τελευταίο διάλογο, πριν πάει στον ωκεανό, υπάρχει ένα αστείο: "Τώρα πρέπει να γυρίσεις απο εκεί που ήρθες- Εννοείς το Κλήβελαντ". Δεν ήθελα μία βαριά σκηνή.
(...) Το μόνο πράγμα που μετρά για μένα είναι να προστατεύσω την δυνατότητα του να είμαι ο "καπετάνιος του σκάφους". Εγώ αποφασίζω πως θα γίνει το μοντάζ, ποιά θα είναι η διάρκεια της ταινίας, τι μουσική θα χρησιμοποιηθεί, ποιό θα είναι το καστ των ηθοποιών. Κάνω ταινίες "χειροποίητες". Είμαι εκεί κάθε μέρα στην αίθουσα του μοντάζ, είμαι εκεί στην χρηματοδότηση της ταινίας. Γράφω το σενάριο. Συνεργάζομαι με πολλούς σημαντικούς ανθρώπους. Δεν πιστεύω στην "θεωρία του δημιουργού", όμως κάποιος πρέπει να πει: "Κοιτάξτε ένας σκηνοθέτης πρέπει να κάνει την ταινία, όχι ένας επιχειρηματίας ".
(...) Οι ταινίες μου γκετοποιούνται όταν τις λένε ταινίες-τέχνης. Οταν περιγράφουν ένα συγκρότημα του Rock'n'roll σαν συγκρότημα art rock, τότε θέλω να βάλω στο πικάπ τους Motorhead. Και αναρωτιέμαι γιατί να συμβαίνει αυτό. Τι κακό υπάρχει στην τέχνη; Ομως χρησιμοποιούν όλα τα μέσα για να κάνουν εμπόριο και να κρατούν τον έλεγχο. Αυτό είναι το Χόλλυγουντ: "Ποιός είναι ο πιο ισχυρός ατζέντης και πόσα χρήματα παραπάνω μπορούν να αρπάξουν οι δικηγόροι". Αυτός ο τομέας είναι ο καλοπληρωμένος στην Αμερική: η διασκέδαση (entertainment). Για τα βραβεία Οσκαρ; -γιατί δεν έχουμε βραβεία για τους μάγειρους των φαστ-φουντ ή για τους οδηγούς λεωφορείων.

Scott Macauley: Καθώς μεγαλώνεις ανακαλύπτεις ακόμα ταινίες που σ'ενθουσιάζουν όπως αυτές που έβλεπες στα 20;
Jim Jarmusch: Συνεχίζει να συμβαίνει αυτό. Δεν ανακάλυψα τον Ophuls παρά πριν 8 χρόνια και έχω δει κάθε μια απο τις ταινίες του. Αλλά περνώ περιόδους, όπως το να έχω να δω όλες τις ταινίες στις οποίες είναι ο Steve McQueen. Δεν ξέρω γιατί, αλλα θα πρέπει να είναι ο Steve McQueen. Παθαίνω μανία. Μπορεί να είναι η Brigit Bardot, μπορεί να'ναι ο Dolf Lundgren. Ομως δεν νομίζω ότι έχω δει όλες τις ταινίες του Dolf Lundgren.

Scott Macauley: Εχεις δει αρκετές;
Jim Jarmusch: Απ'όλους αυτούς τους τύπους - τον Jean-Claude Van Damme, τον Steven Seagal και τον Dolf Lundgren - προτιμώ τον Dolf Lundgren.

Scott Macauley: Γιατί;
Jim Jarmusch: Βρίσκω τον Jean-Claude Van Damme βαρετό. Υπάρχει κάτι υπεροπτικό και εγωκεντρικό στο πρόσωπο του. Μ'αρέσει ο Dolf Lundgren, είναι τόσο ρομποτικός. Δεν υποκρίνεται ότι έχει να υποδυθεί ένα χαρακτήρα που βρίσκεται σε συναισθηματικό δίλλημα.

Scott Macauley: Και απο σκηνοθέτες;
Jim Jarmusch: Μ' άρεσε αρκετά το Slackers. Μ' άρεσει ο Gus Van Sant. Μ' άρεσε το πρώτο φιλμ του Leos Carax, το Mauvais Song. Μ' αρέσει η αίσθηση του Ταραντίνο για το πώς δομείται μια ιστορία. Αντίθετα μισώ αυτό που κάνει με τα σάουντρακ. Δεν είναι όλο δικό του το φταίξιμο. Αρχισε πριν απ'αυτόν: "Ας αγοράσουμε ποπ τραγούδια με το κιλό, και να τα βάλουμε στην ταινία".

Scott Macauley: Λοιπόν και ο Σκορσέζε κάνει το ίδιο πράγμα.
Jim Jarmusch: Το κάνει μ'ένα πολύ διαφορετικό τρόπο. Δεν νομίζω ότι το κάνει για να έχει ένα εργαλείο στο μάρκετινγκ της ταινίας, ένα δίσκο. Και ο Σκορσέζε δεν άρχισε να το κάνει πάρα στο Goodfellas. Και το χρησιμοποίησε πολυ προσεκτικά, σαν στοιχείο για τα συναισθήματα σου, για τίς αναμνήσεις σου, για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Αυτό είναι τελείως διαφορετικό απο το να συλλέγεις ένα μάτσο αηδίες, να τις πετάς στην ταινία, και να έχεις ένα επιπλέον βοήθημα στο μάρκετινγκ της ταινίας.

(Συνέντευξη του Jim Jarmusch στον Scott Macauley, FilmMaker, Spring 1996, Απόδοση Δημήτρης Μπάμπας)