(μια συνέντευξη τύπου)
jim-jarmusch.jpg

ΤΑΙΝΙΕΣ ΜΕ ΒΑΜΠΙΡ
Δεν τρομοκρατήθηκα από την υπάρχουσα παράδοση σε αυτό το είδος ταινιών. Υπάρχουν εκατοντάδες φιλμ με βρικόλακες, όμως η δική μου ταινία (σ.τ.ε Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί/  Only Lovers Left Alive) δεν είναι ταινία τρόμου, αλλά μια διαφορετική ταινία με βαμπίρ. Μια από τις πιο παλιές και όμορφες τέτοιες ταινίες είναι το Βαμπίρ του Καρλ Ντράγιερ, αλλά και άλλες πολλές, πιο πρόσφατες, όπως το Άσε το κακό να μπει, που μου αρέσει πολύ, το Τrouble Every Day της Κλερ Ντενί, το Addiction του Έιμπελ Φεράρα. Υπάρχουν πολλές ταινίες με βρικόλακες που δεν είναι ταινίες τρόμου.

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ
Στην ταινία Ο Νεκρός, η ζωή και ο θάνατος για μένα είναι κάτι κυκλικό. Ελπίζω ότι εν μέρει η τελευταία μου ταινία είναι μία γιορτή για το δώρο της συνειδητότητας. Αν αναλογιστούμε το σύμπαν, η ζωή στον πλανήτη είναι ένα μικρό μόνο κομμάτι και εμείς έχουμε τη συνειδητότητα να είμαστε ζωντανοί. Αυτή η ιδέα νομίζω υπάρχει στην ταινία, η συνειδητότητα της ύπαρξης και εκφράζεται περισσότερο από την Εύα.
onlylov.jpg
Η ΩΘΗΣΗ ΓΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
Αυτή η συνείδηση του υπάρχειν. Η ανθρώπινη φαντασία είναι από τα ωραιότερα πράγματα που έχουμε. Η φυσική παρουσία, της γης, του ουρανού, του σύμπαντος. Δεν έχω κάποιο ναρκωτικό που προτιμώ, τα δοκίμασα όλα στο παρελθόν.

ΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ
Πάντα έβρισκα τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα εκτός του mainstream, συχνά στο περιθώριο. Σε όλη την ιστορία της Τέχνης διαμορφώνεται το πολιτιστικό κατεστημένο και το πολιτιστικό περιθώριο. Όχι πάντα, αλλά συχνά, τα πιο πρωτοποριακά πράγματα βρίσκονται στο περιθώριο. Όσον αφορά τον εαυτό μου, βρίσκομαι σίγουρα κάπου στα περιθώρια, δε με βλέπω στο φάσμα του mainstream. Σίγουρα όμως υπάρχουν άνθρωποι που εκτιμώ πολύ και είναι πιο θαρραλέοι, οι οποίοι παραβιάζουν πολλούς περισσότερους κανόνες του σινεμά από ό,τι εγώ και βρίσκονται περισσότερο στο περιθώριο.

Η ΜΟΥΣΙΚΗ
Μου αρέσουν πολλά διαφορετικά είδη μουσικής. Η μουσική είναι το ισχυρότερο εκφραστικό μέσο των ανθρώπων. Δεν ξέρω πώς ακριβώς να εκφράσω το νέο ψυχεδελικό μουσικό κίνημα, υπάρχουν πολλά συγκροτήματα που αγαπώ και ανήκουν σε αυτό, αλλά μου αρέσουν επίσης η τρανς μουσική, διαφορετικές κατηγορίες του μέταλ όπως το στόουνερ και το ντουμ, η underground hip hop, το βαρύ ροκ εν ρολ και πολλά άλλα. Ωστόσο, με ενθουσιάζει η αναβίωση της ψυχεδελικής μουσικής η οποία σε αφήνει να περιπλανάσαι.
(...) Όταν φτιάχνω μια ταινία συνήθως μου παίρνει δύο χρόνια περίπου, ενώ η μουσική βγαίνει πιο άμεσα και σε γεμίζει ευτυχία. Στην ταινία Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί o συνθέτης Josef van Wissem είναι ένας ολλανδός λαουτάρης με τον οποίο πέρυσι κάναμε μερικούς δίσκους μαζί με το συγκρότημά μου SQÜRL με διασκευές της μουσικής του. Επίσης, στην ταινία όλες οι κιθάρες είναι δικές μου, καθόλου βιρτουόζικες.

...ΚΑΙ Ο LOU REED
Έχω μείνει στη Νέα Υόρκη πολλά χρόνια κι εκεί ο Λου Ριντ θεωρείται σαν νονός του ροκ εν ρολ. Μαζί με το συγκρότημα των Velvet Underground έχει υπάρξει πρωτοποριακός. Όταν ξεκίνησαν ως μπάντα τους μίσησαν, δεν τους θεώρησαν καν μουσικ
ή και τώρα δείτε πώς έχουν διαποτίσει την τέχνη. Αποτελεί μεγάλη πηγή έμπνευσης και η απώλειά του είναι μεγάλη. Δεν τον χάνουμε ωστόσο, γιατί μας έχει δώσει πάρα πολλά. Δεν μου αρέσουν όλα όσα έχει κάνει, εξάλλου δεν μπορεί να μας αρέσει οτιδήποτε κάνει κάποιος καλλιτέχνης, αλλά αγαπώ πολλή από τη μουσική του και είναι σημαντική για μένα. Δεν είμαστε στενοί φίλοι, αλλά είχαμε περάσει χρόνο μαζί. Αιωνία η μνήμη του.
jarmusc1.jpg
ΑΝΤΙΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΚΛΟΠΕΣ
Μάλλον “έκλεψα” πράγματα, μέρη και ιδέες από παντού, αλλά χωρίς αυτό να είναι συνειδητό. Ωστόσο, δε θεωρώ ότι ο όρος “κλέβω” είναι ο σωστότερος. Αυτό που εννοώ είναι ότι δεν υπάρχουν πρωτότυπες ιδέες, αλλά η ομορφιά τους είναι ότι είναι σαν τα κύματα του ωκεανού: το καθένα συνδέεται με το επόμενο και το προηγούμενο. Είναι πολύ σημαντικό να δεχόμαστε τα πράγματα που μας εκφράζουν, μας επηρεάζουν και να τα ενσωματώνουμε σε αυτό που κάνουμε, όπως κάνουν όλοι οι καλλιτέχνες. Όσοι δεν παραδέχονται κάτι τέτοιο, είτε λένε ψέματα είτε φοβούνται ότι δε θα θεωρηθούν πρωτοποριακοί.

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ ΣΙΝΕΜΑ
Εξαρτάται από το πώς ορίζει κανείς το ανεξάρτητο αμερικάνικο σινεμά. Συνήθως πρόκειται για έναν όρο που χρησιμοποιείται -κυρίως στην Αμερική- για θέματα μάρκετινγκ. Η κατάσταση έχει αλλάξει, όπως και η διανομή. Έχουν γίνει ριζικές αλλαγές στη χρηματοδότηση και πραγματικά δεν ξέρω τι θα φέρει το μέλλον. Ίσως αυτό το νέο κύμα κινηματογράφου που υπάρχει στην Ελλάδα, δηλαδή το να κάνουν οι δημιουργοί ταινίες με χαμηλό προϋπολογισμό να είναι πράγματι το μέλλον και η καλύτερη κατεύθυνση. Στην ιστορία κάθε μορφής Τέχνης, και για παράδειγμα στο ροκ εν ρολ, βλέπουμε ότι υπάρχει μια κυκλική πορεία. Όταν ήμουν νεότερος, είχαμε μπουχτίσει το στουντιακό και εμπορικό ρον εν ρολ. Όταν εμφανίστηκαν οι Stooges, oι Sex Pistols και οι Ramones, η ιδέα ήταν πλέον να μη σε νοιάζει το ότι δεν είσαι επαγγελματίας. Με κάποιο τρόπο πιστεύω ότι αυτό είναι το μέλλον και στο σινεμά. Εγώ προτιμώ να δω μια ελληνική ανεξάρτητη ταινία που έγινε με προϋπολογισμό 200.000 δολάρια παρά το Μεγάλο Γκάτσμπι του Μπαζ Λούρμαν, αλλά αυτό είναι θέμα γούστου.
jarmusc5.jpg
ΟΙ ΚΗΠΟΙ ΤΟΥ ΣΙΝΕΜΑ
Το σημαντικό είναι να αναχθεί το σινεμά στην ουσιώδη του ποιητικότητα. Ήδη σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ρουμανία και το Ιράν, ανθίζουν υπέροχοι κήποι του κινηματογράφου που σε κάνουν να αναρωτιέσαι πώς είναι δυνατό να κάνουν ταινίες εν μέσω μιας τόσο σκληρής κρίσης. Ωστόσο, αυτό είναι γεγονός και ασπάζομαι το ότι οι άνθρωποι βρίσκουν το δικό τους τρόπο έκφρασης. Έχω πίστη σε αυτό. Η όμορφη φόρμα δεν επιτυγχάνεται πάντα με ένα πακτωλό χρημάτων.

ΟΙ ΤΟΠΟΙ ΤΟΥ ΣΙΝΕΜΑ
Δε μου αρέσει να αναλύω και να αναφέρω το συμβολισμό των πόλεων, αυτά υπάρχουν μέσα στην ταινία. Το κάθε μέρος φαίνεται στην ταινία. Εγώ θεώρησα ότι είναι οι κατάλληλοι τόποι για να οριστούν οι χαρακτήρες. Αγαπώ το Ντιτρόιτ και την Ταγγέρη για πάρα πολλούς λόγους τους οποίους θα μπορούσα να εξηγώ για ώρες, και εν μέρει ίσως ήθελα να επιστρέψω για λίγο εκεί.
Παρόλο που βρίσκομαι μόνο λίγες μέρες εδώ [σ.τ.ε. στη Θεσσαλονίκη], μου αρέσει πάρα πολύ. Πριν έρθω διάβασα για την ιστορία της πόλης, η οποία είναι απίστευτη. Δεν έχω κάποιο σενάριο έτοιμο τώρα. Ποτέ δεν ξέρεις όμως. Απορροφώ τα ερεθίσματα με το δικό μου τρόπο.

ΠΡΩΤΑ ΗΧΟΣ Ή ΕΙΚΟΝΑ;
Κανένα από τα δύο. Πρώτα έρχονται κάποιοι χαρακτήρες και κάποια μέρη όπου φαντάζομαι ένα κόσμο που δημιουργείται εκεί. Η εικόνα και ο ήχος είναι σχεδόν το ίδιο πράγμα για μένα, γιατί δημιουργούν την ατμόσφαιρα. Άλλωστε, ο κινηματογράφος είναι η τέχνη που συνδέεται πιο στενά με τη μουσική, γιατί διαθέτει κίνηση στο χρόνο και εσωτερικό ρυθμό. Νομίζω ότι προσπαθώ να μάθω για την κινηματογράφηση από τη μουσική, ενώ άλλες φορές σκέφτομαι τη μουσική με κινηματογραφικούς όρους. Είμαι ευτυχής για αυτό το ‘’μπέρδεμα’’.
 jarmusc0.jpg
ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Υπάρχουν πολλές αναφορές σε επιστήμονες και καλλιτέχνες σημαντικούς για μένα στην τελευταία μου ταινία (σ.τ.ε Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί/  Only Lovers Left Alive). Όμως θεωρώ ότι εάν μπορώ να κάνω μια αναφορά σε κάποιον, για παράδειγμα στον Ουίλιαμ Μπλέικ και κάποιος στο Κάνσας ή στη Λιθουανία δει την ταινία μου, δεν τον γνωρίζει και ενδιαφερθεί τελικά γι’ αυτόν, αισθάνομαι ότι έχω πετύχει κάτι. Ακόμα και ένας άνθρωπος να αντλήσει έμπνευση, το θεωρώ ελπιδοφόρο και σημαντικό.

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
Δεν αποκλείεται. Έχω κάποιες ιδέες. Το μόνο που με απασχολεί είναι ότι είμαι πολύ ανεξάρτητος. Επιλέγω πάντα τους συνεργάτες μου και έχουμε τον απόλυτο δημιουργικό έλεγχο στη δουλειά μας, γι’ αυτό και με ανησυχεί το εάν θα είχα την απόλυτη ελευθερία στην τηλεόραση. Εάν μου δινόταν η ευκαιρία και είχα μια καλή ιδέα, θα το σκεφτόμουν. Η τηλεόραση τώρα παρουσιάζει ενδιαφέρον. Συχνά μάλιστα δίνει τη δυνατότητα για κινηματογραφικές δουλειές που δε θα μπορούσαν να γίνουν στο σινεμά, λόγω των δυσκολιών χρηματοδότησης. Πριν από πέντε χρόνια, ο Τοντ Χέινς είχε κάνει μια τηλεοπτική εκδοχή του Mildred Pierce που ήταν πολύ κινηματογραφική και ποιητική.
(...)Η αλήθεια είναι ότι δεν βλέπω πολύ, γιατί δε θέλω να εθιστώ, ωστόσο παίρνω μια γεύση. Έχω δει το πρώτο επεισόδιο της σειράς Breaking Bad, το πρώτο του Mad Men, ενώ πριν καιρό είχα εθιστεί στο The Wire και δεν μπορούσα να σταματήσω. Όμως επειδή είμαι φανατικός κινηματογραφόφιλος, προτιμώ να βλέπω ταινίες, όπως είναι φυσικό. Επιμένω ωστόσο ότι η τηλεόραση έχει ενδιαφέρον.

Η ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Όταν ρώτησαν στο Φεστιβάλ των Καννών το φίλο μου, το φινλανδό σκηνοθέτη Άκι Καουρισμάκι για το πως αντιλαμβάνεται τη θέση του στην ιστορία του σινεμά εκείνος απάντησε, «μην ανησυχείτε, η ιστορία θα τα καλύψει όλα με ένα πέπλο». Έτσι θέλω να το βλέπω και εγώ.

(αποσπάσματα από τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε ο σκηνοθέτης Jim Jarmusch/ Τζιμ Τζάρμους το Σάββατο 2 Νοεμβρίου 2013, στο πλαίσιο του 54ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, 2013)