Ζώντας και δημιουργώντας μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, η αμερικανίδα σκηνοθέτις Ιβ Χέλερ/ Eve Heller εμβαθύνει σε ένα χειροποίητο σινεμά, γεμάτο με τρυφερές αυτοβιογραφικές πινελιές, που σκύβει πάνω στο μικρό, στο φευγαλέο και στο ανεπαίσθητο, στις αθέατες λεπτομέρειες που ξεφεύγουν από το βλέμμα της καθημερινότητας, για να αναδείξει το μεγαλείο της ζωής που μονίμως ξεγλιστρά από τα μάτια και το μυαλό μας. Στα ολιγόλεπτα πειραματικά φιλμ της, ένας σκύλος παίζει στην αυλή, διαβάτες περνούν φευγαλέα μπροστά από μια βιτρίνα, πουλιά κελαηδούν στο νεκροταφείο, μια σειρά από εικόνες και στιγμιότυπα που μόνο το σινεμά μπορεί να αναδείξει με τον τρόπο που τους αρμόζει.
Η καινοτόμος σκηνοθέτις πειραματίζεται με το φως και τις σκιές για να τυλίξει το μικρό και το τετριμμένο με μια αχλή ποίησης και ονείρου.

Οι ταινίες

Ένα
ΗΠΑ-Αυστρία,1978, 4’
Η πρώτη μου ταινία περιέχει και το πρώτο φιλμάκι που τράβηξα στη ζωή μου, με τίτλο Ένα. Το είχα τραβήξει για το πρώτο μάθημα κινηματογράφου που δίδαξε ο Κιθ Σάνμπορν το 1978, στο Τμήμα Media Studies του Πανεπιστημίου του Μπάφαλο, όταν είχε μόλις ολοκληρώσει τις σπουδές του και δούλευε με τον Χόλις Φράμπτον. Ήμουν δεκαεπτά ετών. Στο πλαίσιο της εργασίας έπρεπε να γυρίσουμε ένα φιλμάκι Super 8 με την κάμερα στατική. Το αποτέλεσμα είναι μια ποιητική/κινηματογραφική ατάκα. Προς έκπληξή μου, είναι απόλυτα εναρμονισμένη με το στρουκτουραλιστικό πνεύμα της εποχής. (Ιβ Χέλερ)

Τηλεχειριστήριο αυτο-εξέτασης
ΗΠΑ-Αυστρία, 1981, 5’
Μια εύθραυστη αυτοπροσωπογραφία γυρισμένη σε φιλμ Super 8 και ανεκτημένη σε φιλμ 35mm, η οποία παρουσιάζει μια ανήσυχη δεκαεννιάχρονη που δυσανασχετεί με τη δηθενιά της δουλειάς των συμφοιτητών της στο τέλος της δεκαετίας του '70 –τότε που όλοι ήθελαν να μοιάσουν στον Σταν Μπράκατζ. Γύρισα το φιλμ με τηλεχειριστήριο και κόλλησα εμβόλιμα μαύρες λωρίδες μαγνητικού φιλμ, σε μια απόπειρα καταγραφής της σύγχυσής μου. Η παράδοξη κατάσταση του να είμαι ταυτόχρονα υποκείμενο και αντικείμενο της παρατήρησης οδήγησε τελικά στη δημιουργία μιας ταινίας-αναπαραγωγής του σταδίου του ναρκισσισμού που διέπει αναπόφευκτα το πρώιμο έργο ενός φιλόδοξου καλλιτέχνη της αβαν-γκαρντ. (Ιβ Χέλερ)

Tζους
Αυστρία-ΗΠΑ, 1982, 4΄
Μια αργή κίνηση που παρουσιάζεται σε μεγέθυνση, σε φιλμ 35mm, φέρνει στο προσκήνιο την κινητική τυχαιότητα ενός πορτρέτου του 1980, γυρισμένου με κάμερα στο χέρι και αποκλειστικά «εσωτερικό» μοντάζ. Εκείνη την εποχή διερευνούσα τη ριζοσπαστική φορητότητα και τα τεχνικά χαρακτηριστικά της κάμερας Super 8, μέσα από την απόπειρα καταγραφής της έντονης δραστηριότητας του σκύλου μου, του Τζους, καθώς παίζαμε σε μια γειτονιά του Μπάφαλο της Νέας Υόρκης. Το 2009 αντιμετώπισα το φιλμ ως ένα objet trouvé –χωρίς να επέμβω στις ιδιορρυθμίες και τα κενά της φόρμας του– τεκμηριώνοντας τη λεγόμενη «ερασιτεχνική φύση του μέσου και μια εκδοχή ασύνειδης κινηματογραφικής πρακτικής». (Ιβ Χέλερ)

Εστία εστίαση
ΗΠΑ, 1996, 14'
Μια υπνωτιστική παραβολή για την ενηλικίωση σ’ έναν ολοένα και πιο ρευστό κόσμο με ευμετάβλητες συνθήκες, «βρίσκεται» κρυμμένη στα κομμάτια ενός φιλμ για την εγχώρια αγορά, όπου παρουσιάζονται οι ακραίες περιπέτειες ενός χιμπατζή στο Κόνι Άιλαντ. Τα θραύσματα αυτά, που μοιάζει να έχει μαγνητίσει η τρικέζα, αφηγούνται μια νέα ιστορία, με δάνεια από το κινηματογραφικό λεξιλόγιο του ανάλαφρου πρωτοτύπου φιλμ και μέσα από την ανάδειξη των λεπτομερειών που διαφαίνονται σε δεύτερο πλάνο. Η εικόνα επιβραδύνει τη φευγαλέα δράση και μεταβάλλει την ψυχολογία του κάδρου. Μια ταινία στο πνεύμα του βωβού, η οποία επιχειρεί να μιλήσει δίχως λέξεις, με τον τρόπο των ονείρων. (Ιβ Χέλερ)

Astor Place
ΗΠΑ, 1997, 10’
«Οι περαστικοί στο Astor Place της Νέας Υόρκης λένε πολλά χωρίς να μιλούν, καθώς παρατηρούμε τις κινήσεις τους μέσα από το τζάμι της βιτρίνας ενός ντάινερ. Ήθελα να καταγράψω την αυτοσχέδια χορογραφία του δρόμου, τον χορό των βλεμμάτων και το αίνιγμα των ταυτοτήτων. Η ταινία αυτή είναι επηρεασμένη από τη δουλειά των Αδελφών Λoυμιέρ και αποσκοπεί στο να διαρρήξει την αυθεντία της στατικής κάμερας και να θέσει το ερώτημα του ποιος παρακολουθεί ποιόν» (Ιβ Χέλερ)

Βραδυκίνητη τροχιά
ΗΠΑ, 2001, 5΄
«Ακούσιες νοηματικές συστοιχίες ξεπροβάλλουν στο συνειδητό, σε έναν τόπο που ανοίγεται πέρα από τον συμβατικό χρόνο. Η θεώρηση αυτή εξελίσσεται σε αυτο-εκπληρούμενη προφητεία. Ένας απροσδόκητος εσωτερικός χώρος ξεδιπλώνεται και γίνεται απτός μέσα από ένα τραύμα που παραμένει απροσδιόριστο. Όλος ο κόσμος μέσα από ένα δάκρυ γάλακτος» (Ιβ Χέλερ).

Πίσω από αυτή την έκλειψη την τρυφερή
ΗΠΑ, 2004, 9’
Φανταζόμουν μια συνεργασία ανάμεσα σε παράλληλους κόσμους ή κάποιο είδος διπλής συνείδησης, με μια αίσθηση υλικής υπόστασης και την αινιγματικότητα της απουσίας. Το σώμα της ταινίας στηρίζεται σε μια ραχοκοκαλιά από αλληλένδετες αντιθέσεις: αρνητικοί και θετικοί χώροι, πρωινές και βραδινές λήψεις, στοιχεία υποβρύχια και στην επιφάνεια του νερού. Το cut γίνεται πάνω στην κίνηση, ενώ η ποιότητα του φωτός, άλλοτε ήπια και άλλοτε παράταιρη, αποτυπώνει τη λεπτεπίλεπτη δουλειά που απαιτείται για τη διατήρηση της ισορροπίας. Ένα αθέατο σταυροδρόμι απ’ όπου μόλις πέρασε κάποια που δεν περπατάει πια ανάμεσά μας. Μια ελεγεία αφιερωμένη στη Μάριον ΜακΜάχον, ιδρυτικό μέλος της Film Farm (Independent Imaging Retreat) στο Νότιο Οντάριο, όπου και γυρίστηκε η ταινία. (Ιβ Χέλερ)

Kρέμα 21
Αυστρία-ΗΠΑ, 2013, 9’
Τα αστέρια βραχυκύκλωσαν. Ένα σκηνικό ουράνιων σωμάτων σε κατάσταση αταξίας επανέρχεται επίμονα στο Κρέμα 21 της Ιβ Χέλερ. Ένα κράμα από αποσπάσματα ταινιών μιας άλλης εποχής και εκπαιδευτικού οπτικού υλικού, η ταινία της Χέλερ αρχίζει και τελειώνει με μια αφηρημένη εικόνα του διαστήματος, σαν να το κοιτάει κάποιος με σωληνοειδή όραση. Από τη μετεώριση ενός αστροναύτη επιστρέφουμε στη Γη· φευγαλέες σκιές ζωντανεύουν τον χώρο, ένας άντρας πασαλειμένος με λάσπη σηκώνεται στα πόδια του. Δυο μάτια ανοίγουν διστακτικά· βλέπουμε ό,τι βλέπουν. Τον βουβό ασπρόμαυρο πρόλογο ακολουθεί ο συντονισμός ήχου και χρώματος. Σύντομα αποσπάσματα μουσικής και προφορικού σχολιασμού συνυφαίνονται μέσα από τη φόρμα του ντεκουπέ· τα συνοδεύει ο απαλός ήχος των κλικ που ακούγεται καθώς εναλλάσσονται με τον ήχο των κομματιών της μαγνητοταινίας στα σημεία του μοντάζ –μια συμφωνία από κατακερματισμένες προτάσεις και τεχνητά/εξωτικά ηχητικά κολάζ.

To γλυκό πουλί της λήθης
Αυστρία, 2021, 13’
Ένα θαυμάσιο οπτικό και μουσικό ποίημα, ταυτόχρονα διαχρονικό και περίτεχνα συγχρονισμένο με το ισοπεδωτικό παρόν μας. (Νικόλ Μπρενέζ)

(δ.τ.)