(ο σκηνοθέτης αφηγείται)

Γεννήθηκα κατά την διάρκεια μιας άσχημης χρονικής περιόδου για την Ισπανία, αλλά πολύ καλής για τον κινηματογράφο. Αναφέρομαι στην δεκαετία του πενήντα. Ημουν λίγων χρονών όταν μπήκα για πρώτη φορά στον κινηματογράφο ενός χωριού. Ήταν παρόμοιος μ' αυτόν που εμφανίζεται στο "The Spirit of the Beehive" -αν η μνήμη μου δεν με προδίδει και πραγματικά υπάρχει μια κινηματογραφική αίθουσα σ' αυτήν την ταινία του Victor Erice. Με το πέρασμα του χρόνου παρατήρησα ότι οι αναμνήσεις που έχω από ταινίες που είχαν μια επίδραση πάνω μου, συνήθως δεν συμπίπτουν με τις πραγματικές ταινίες, αλλά μάλλον με τι η θέαση τους προκάλεσε σε μένα.
Σ' αυτόν τον πρώτο επαρχιακό κινηματογράφο, πίσω από μια καρέκλα, έβαλα ένα μικρό τενεκέ με χόβολη, για μετριλάσω το κρύο που έκανε κατά την διάρκεια της προβολής. Χρόνια αργότερα, αυτή η ζέστη από το αυτοσχέδιο μαγκάλι έγινε ένα παράδειγμα του τι σήμαιναν γα μένα εκείνη την περίοδο, οι ταινίες.
Όταν ήμουν 11 χρονών στην Extremadura υπήρχε ένας κινηματογράφος στον ίδιο δρόμο με το σχολείο όπου σπούδαζα (σ.τ.μ. ο σκηνοθέτης σπούδασε σε εκκλησιαστικό λύκειο). Σ' αυτό σχολείο οι δάσκαλοι που ήταν παπάδες προσπαθούσαν με θρησκευτική επιμονή να διαμορφώσουν το χαρακτήρα μου, αποδιαρθρώνοντας τον. Ευτυχώς πιο κάτω στον ίδιο δρόμο, στην αίθουσα του κινηματογράφου, επανασυνδεόμουνα με τον κόσμο, τον δικό μου κόσμο. Ήταν ένας κόσμος όπου κυριαρχούσαν τα διεστραμμένα αισθήματα και στον οποίο κόσμο σίγουρα άνηκα.
Πολύ νωρίς στην ζωή μου, σε ηλικία 11 ή 12 χρονών, αναγκάστηκα να κάνω κάποιες επιλογές -και αυτές τις έκανα με βάση την απειρία μου. Αν ήμουνα ηθικά καταδικαστέος, επειδή μου άρεσαν οι ταινίες Johnny Guitar, Picnic, Splendor in the Grass, Cat on a Hot Tin Roof -τότε δεν είχα άλλη εναλλακτική λύση από το αποδεχτώ την τιμωρία. Δεν ήξερα ποια ήταν τα κινηματογραφικά είδη -όμως χωρίς αμφιβολία ο γενετικός κώδικας ήταν στιγματισμένος με το κόκκινο της φωτιάς: ήμουνα ένα επαρχιώτης κινηματογραφόφιλος. Ήμουνα ευαίσθητος στην φωνή του Tennessee Williams όπως έβγαινε από τα χείλη της Liz Taylor, του Paul Newman, ή του Marlon Brando - αυτές ήταν τα λόγια του Πνευματικού μου Καθοδηγητή. Το φως που προερχόταν από την αντανάκλαση της κινηματογραφικής οθόνης ήταν πιο δυνατό από οποιαδήποτε επιφώτηση.

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ
Παρότι μου το προτείνουν συχνά, ποτέ δεν ήθελα να δώσω μαθήματα κινηματογράφου. Για μένα το σινεμά μαθαίνεται, αλλά δεν διδάσκεται. Είναι ένας τρόπος έκφράσης εντελώς προσωπικός. Πρόκειται για την προσωπικότητα, για την άποψη που έχει κάποιος. Η σκηνοθεσία είναι μια ατομική εμπειρία: ο σκηνοθέτης πρέπει να ανακαλύψει μόνος του τη γλώσσα του κινηματογράφου και μετά, μέσω αυτής, να ανακαλύψει τον εαυτό του. Αν θέλουμε να μάθουμε τι είναι ο κινηματογράφος, τότε ένας ψυχολόγος είναι πολύ πιο χρήσιμος από ένα δάσκαλο.

ΜΗΤΕΡΑ
Η μητέρα μου είναι μια πολύ διασκεδαστική ηλικιωμένη γυναίκα από την Μάντσα (περιοχή της Ισπανίας ) . Έζησε κάτω από την ανδρική κυριαρχία , γιατί στη Μάντσα είμαστε πολύ φαλλοκράτες. Ήταν λοιπόν υποταγμένη, αλλά δεν έχασε ποτέ την τρομερή της αίσθηση του χιούμορ. Είναι απίστευτο πως μέσα σε ένα τόσο καταπιεστικό περιβάλλον, που επιτείνει τις νευρώσεις και τις ψυχοπάθειες, γυναίκες, όπως η μάνα μου, καταφέρουν να διατηρήσουν τη γαλήνη τους, δείχνοντας, παρόλα αυτά, σεβασμό στους κανόνες του παιχνιδιού.
Θυμάμαι την μητέρα μου να πλένει τα πόδια του πατέρα μου σε μια λεκάνη. Για μένα αυτή η πράξη αποτελούσε μια κατάχρηση της καλής θέλησης που υπάρχει στο γάμο. Εκείνη το έκανε με την ίδια αφοσίωση και χαρά με την οποία έπλενε τα ρούχα της στο ποτάμι. Εκεί που μαζί με τις υπόλοιπες γυναίκες, πέταγαν τα ρούχα στο νερό και μετά τα άπλωναν στα χόρτα για να στεγνώσουν.
Παρότι έχει διαφυλάξει την προσωπικότητα της, πάντα πήγαινε με τα νερά του πατέρα μου, του έδινε δίκιο . Όλα αυτά τα έκανε για να διατηρήσει την ηρεμία στους κόλπους της οικογένειας. Υποδυόταν ρόλους χάριν της ειρήνης. Το παιχνίδι αυτό, όπως άλλωστε και η τέχνη του ζην, είναι μια φιλοσοφία εντελώς ισπανική. Είναι αυτό που έλεγε ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα: "Η Ισπανία είναι μια χώρα ηθοποιών".

ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Οι γυναίκες έχουν μια φυσική ικανότητα να παίζουν, να ερμηνεύουν, ακόμη κι όταν βρίσκονται εκτός σκηνής. Δεν πιστεύω ότι οι γυναίκες είναι μυστηριώδεις. Και δεν χρειάζεται καν να εξηγήσω γιατί εστιάζω στις γυναίκες. Ο λόγος που κάνω ταινίες με ηρωίδες είναι γιατί έχουν μεγαλύτερη πλάκα. Έχουν περισσότερα μυστικά και μεγαλύτερη ικανότητα να σε εκπλήσσουν. Είναι και πιο ξεδιάντροπες. Λένε στις φιλενάδες τους ακόμη και τι κάνουν στο κρεβάτι με τον άνδρα τους.
Οι ταινίες σήμερα φαίνεται πως απευθύνονται σε παιδιά. Είμαι από τους λίγους σκηνοθέτες, που φέρνω στην οθόνη γυναίκες με ρυτίδες. Στο Χόλιγουντ καμία ηθοποιός δεν μπορεί, εύκολα, να συνεχίσει μετά τα 38 της. Θα πρέπει να καταφύγει στο θέατρο ή στην τηλεόραση. Ή στο σπίτι, όπου το ρίχνει στο φαγητό και παχαίνει...
Για μένα η κουβέντα τριών, τεσσάρων γυναικών σε κάποια αυλόπορτα είναι η ρίζα της ζωής και της φανταστικής ιστορίας. Βλέποντας τέτοιες σκηνές καταλάβαινα πως είχαν κάποια ιστορία να διηγηθούν. Κρυφάκουγα λοιπόν με κίνδυνο να μου έρθει κανένα σκαμπίλι. Ακόμη και σήμερα όταν βλέπω κάποια παρέα γυναικών, είμαι περίεργος τι λένε. Μέχρι που θα τις πλήρωνα για να κουτσομπολέψουν μεταξύ τους και να ακούω. Δεν θέλω όμως να αισθανθούν σαν ιερόδουλες.

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Θυμάμαι από μικρός δεν μου άρεσαν καθόλου τα πολεμικά φιλμ, γιατί δεν πρωταγωνιστούν γυναίκες. Όλες οι ταινίες που κάνω σήμερα είναι ιστορίες γυναικών. Αυτό δεν ξέρω από που προέρχεται. Ίσως από το γεγονός ότι στην Ισπανία υπάρχουν περισσότερες καλές ηθοποιοί, από καλούς ηθοποιούς. Ίσως διότι κατάγομαι από μια χώρα όπου οι γυναίκες είναι πιο εκφραστικές και εξωστρεφείς από τους άνδρες. Το έχει πει και ο Λόρκα πριν από εξήντα χρόνια. Οι γυναίκες είναι πολύ πιο άμεσες, είναι καταπληκτικές. Είναι περισσότερο σύνθετες και λιγότερο ντροπαλές. Όποιος με ακούσει θα νομίζει ότι έχω κάτι με τους άνδρες, μα αυτό δεν είναι αλήθεια. Έχω κάνει ταινίες όπως το "Ματαδόρ" και το "Καυτή Σάρκα" όπου η ουσία είναι καθαρά ανδρική. Υπάρχουν κινηματογραφικά είδη, όπως το θρίλερ που είναι εντελώς ανδρικά. Θεωρώ όμως ότι όλα τα "ενήλικα" θέματα λειτουργούν καλύτερα με τις γυναίκες. Δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστώ ότι θα έκανα μια κωμωδία με άνδρες- θα ήταν όλοι ομοφυλόφιλοι…

[Αποσπάσματα από συνεντεύξεις που ο σκηνοθέτης έδωσε για την προώθηση των ταινιών Todo Sobre Mi Madre και La Flor de Mi Secreto. Επιμέλεια - επιλογή Δ.Μ. ]