(σχόλια για την ταινία People I Know του Dan Algrant)

Ο ήρωας, ένας publicist (υπεύθυνος για τις δημόσιες σχέσεις και τον τύπο), έχεις μόλις ολοκληρώσει μια επώδυνη ιατρική εξέταση. Περιφέρεται στους δρόμους της Νέας Υόρκης, με τους ώμους του γυρτούς από το βάρος των πεπραγμένων μιας ζωής. Είναι χειμώνας και οι νιφάδες του χιονιού που πέφτουν συνοδεύουν τα βαριά βήματα του. Θα σταματήσει σ' ένα πάρκο και θα απολαύσει ορισμένες σπάνιες για την αφήγηση, στιγμές γαλήνης και περισυλλογής. Στο απέναντι παγκάκι μια σκηνή θα τραβήξει την προσοχή του: μια μαύρη γκουβερνάντα συμμετέχει στο παιχνίδι ενός παιδιού. Αυτό το απρόσμενο διάλειμμα θα διακοπεί από μια παράδοξη σκηνή ενός καυγά: μια λιμουζίνα θα σταματήσει, μια εντυπωσιακή γυναίκα θα βγει απ' αυτή ντυμένη με μια γούνα, ένας μεσήλικας θα την ικετεύσει να επιστρέψει πίσω, ενώ εκείνη θα τον εγκαταλείπει με αποφασιστικότητα. Στην διάρκεια του σύντομου καυγά αντιλαμβανόμαστε ότι αυτή η γυναίκα είναι γυμνή κάτω από την γούνα. Ο θεατής σχεδόν ακαριαία θα αλλάξει διάθεση: από μια στιγμή αθωότητας θα περάσει σε μια σκηνή από την οποία δεν απουσιάζουν τα σεξουαλικά υπονοούμενα. Δύο στοιχεία συγκρούονται σ' αυτή την σκηνή η αθωότητα της παρουσίας του παιδιού με την δυσθυμία, την "διαφθορά" που υπονοείται από αυτή την μόλις διακοπείσα εξαρτημένη, ερωτική σχέση.
Αυτή η σκηνή εμπεριέχει δύο από τα κεντρικά στοιχεία της ταινίας People I Know. Καταρχήν την σύγκρουση ανάμεσα στην αθωότητα του ίδιου του κεντρικού ήρωα, του Iλαϊ Pούρμαν που τον υποδύεται ο Al Pacino, και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα ηθικής κρίσης και προχωρημένης σήψης. Ο σκηνοθέτης επιφυλάσσει για τον ήρωα ένα σπάνιο για τον χολιγουντιανό σινεμά προνόμιο: τον καδράρει με κοντινά πλάνα, ανάλογα μ' αυτά που χρησιμοποιούσε ο Τζον Κασαβέτης, μια αντιμετώπιση που δίνει στην ταινία μια ισχυρή υποκειμενική διάσταση.
Αυτός ο ήρωας είναι ένας σύγχρονος Δον Κιχώτης, ένα απομεινάρι της λαμπρής δεκαετίας του 60, ένας δεινόσαυρος που περιφέρεται μέσα στις πλατιές λεωφόρους του σύγχρονου Μανχάταν. Τρέφεται από τον ιδεαλισμό και τις αυταπάτες μιας αναποτελεσματικής (;) πολιτικής δράσης, ζει ωστόσο μέσα στη αυτοκρατορία του κυνισμού, διαβιεί στην σημερινή Βαβυλώνα, την Νέα Υόρκη. "Αφελής κυνικός" αυτός ο οξύμωρος χαρακτηρισμός θέτει συνεχώς επί τάπητος για τον ήρωα τόσο τις εσωτερικές συγκρούσεις που βιώνει (οι συμβιβασμοί που διαρκώς κάνει για να επιβιώσει είναι πάντα πηγές μιας ηθικής ανησυχίας) όσο και τις εξωτερικές: δηλαδή τις συγκρούσεις που τροφοδοτούν την δραματική πλοκή. Αντιμέτωπος μ' ότι συνιστά την αόρατη εξουσία ενός συστήματος, ο ήρωας θα αντιμετωπίσει τους εχθρούς τόσο με ασυγχώρητη (όπως αποδεικνύεται στο τέλος) αφέλεια όσο και με απροκάλυπτο κυνισμό (αφού ενστερνίζεται ελαφρά τη καρδία την ηθική έκπτωση).
Το δεύτερο στοιχείο, που εμπεριέχεται στην σκηνή που περιγράψαμε στην αρχή του κειμένου, είναι η πράξη που επιλέγει η εντυπωσιακή γυναικεία παρουσία: η αποχώρηση, η διαφυγή και η έξοδος. Αυτό είναι το αίτημα και για τον ήρωα: αντιμέτωπος με το περιβάλλον διαφθοράς και σήψης φαίνεται ότι τώρα μετά από μια ολόκληρη ζωή να ανακαλύπτει τα όρια του, να συμφιλιώνεται με την αδυναμία του. Τυφλωμένος από την απατηλή λάμψη της ματαιοδοξίας, ζώντας τις αυταπάτες που γεννά το σταρ σύστεμ, αρνιόταν για μια ολόκληρη ζωή να δει την αληθινή πραγματικότητα. Όντας ένας κατασκευαστής εικόνων -οι publicists συντηρούν και διαφυλάττουν την μυθολογία των σταρ- είχε σαγηνευτεί από τον ίδιο το δημιούργημα του. Όμως τώρα έχει έρθει η στιγμή του απολογισμού και στο ταμείο της ζωής του το έλλειμμα είναι εμφανές. Η έξοδος από την σκηνή, η αποχώρηση στη αγροτική Βιρτζίνια δείχνει ως μια επιλογή ζωής. Είναι τραγική ειρωνεία γι' αυτόν ότι πλέον είναι αργά .
Πρόσωπο που καλείται να προετοιμάσει και να συνοδεύσει τον ήρωα στην έξοδο του από την μητρόπολη, η Βίκυ (στον ρόλο η πάντα γοητευτική Kim Basinger) μοιάζει να μην ανήκει στο τοπίο της μεγαλούπολης. Ντυμένη στους γήινους τόνους του καφέ, διακριτική σαν παρουσία υπενθυμίζει διαρκώς στον ήρωα τις αξίες που πρόδωσε ή ξέχασε, τις μάχες στις οποίες ηττήθηκε, τα όνειρα που έμειναν ανεκπλήρωτα.
Για να είμαστε ακριβείς το πρόσωπο αυτό μοιάζει όχι μόνο να μην ανήκει στο περιβάλλον της Νέας Υόρκης αλλά ούτε και στον παρόντα κόσμο: Μια σκηνή αξίζει μιας ιδιαίτερης υπόμνησης: στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου η Βίκυ και ο ήρωας ζουν μια ιδιαίτερη ερωτική στιγμή. Ο ήρωας αναποφάσιστος και διστακτικός διαλύει την ερωτική ατμόσφαιρα. Ξαφνικά αντιλαμβανόμαστε ότι ο ήρωας είναι μόνος στο δωμάτιο του ξενοδοχείου. Σαν αυτή η σκηνή να υπήρξε το αποκύημα της φαντασίας του. Δεν είναι όμως έτσι: Η Βίκυ απλώς έχει οπισθοχωρήσει προς τον τοίχο -εκεί η αρμονία των καφέ χρωμάτων των τοίχων και των κουρτινών με τους καφέ τόνους των ρούχων της τήν έχουν εξαφανίσει ως παρουσία.
Είναι λοιπόν η Βίκυ μια αγγελική παρουσία, ένα πρόσωπο που δεν ανήκει σ' αυτό κόσμο και που μόνη της αποστολή -"είμαι μια γυναίκα σε αποστολή", δηλώνει - είναι να απαλύνει τον πόνο του ήρωα. Και να τον συνοδεύσει στην εξόδιο ακολουθία του. Να τον προετοιμάσει δηλαδή να συναντήσει "τον μόνο άνθρωπο που ΔΕΝ ξέρει" …

Δημήτρης Μπάμπας

People I Know (ε.τ. Οι άνθρωποι που ξέρω) (2003)
Σκηνοθεσία: Dan Algrant
Σενάριο: Jon Robin Baitz
Φωτογραφία: Peter Deming
Ηθοποιοί: Al Pacino, Kim Basinger, Tia Leoni, Ryan O'Neal, Richard Schiff, Andrew Davoli, Sophie Dahl, Mark Webber.
Διάρκεια: 100'