των Mike Lerner & Maxim Pozdorovkin
Στις 21 Φεβρουαρίου του 2012, σε μια κεντρική εκκλησία της Μόσχας, μια ομάδα μασκοφορεμένων γυναικών άρχισαν να τραγουδούν ένα πανκ τραγούδι με στίχους προκλητικούς και ανάρμοστους για το χώρο. Η πράξη τους θεωρήθηκε βεβήλωση της ιερότητας του χώρου, και γι’ αυτό από την ομάδα αυτή -που έφερε το γεμάτο σημασίες όνομα Pussy Riot, συνελήφθησαν τρεις –οι Nadezhda Tolokonnikova, Mariya Alyokhina, Yekaterina Samutsevich – και παραπέμφθηκαν σε δίκη. Το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί καταρχήν το τι οδήγησε στο συμβάν της 21ης Φεβρουαρίου και το τι ακολούθησε: τα σχετικά με τη δίκη και τον αντίκτυπο της υπόθεσης.
Οι σκηνοθέτες εξ’ αρχής τοποθετούν την υπόθεση σε ένα πλαίσιο πολιτικό. Εξάλλου η ομάδα των Pussy Riot είναι μια αναρχική, φεμινιστική, καλλιτεχνική κολεκτίβα, που εναντιώνεται, με τρόπους πρωτότυπους, στην κατάσταση της σημερινής Ρωσίας και στην απόλυτη πολιτική κυριαρχία του προέδρου Πούτιν. Εστιάζοντας τόσο στα πρόσωπα των νεαρών γυναικών –τη παιδική τους ηλικία, το παρελθόν και το παρόν τους-, όσο και σ’ όσους βρίσκονται στο περιβάλλον τους –γονείς, σύζυγοι, σύντροφοι, υποστηρικτές- οι σκηνοθέτες προσπαθούν να κατανοήσουν την πολιτική (ή άλλη) σημασία της πράξης και τα απώτερα κίνητρα της ομάδας των Pussy Riot. Παράλληλα, και για λόγους όχι μόνο δημοσιογραφικής δεοντολογίας, απέναντι τους τοποθετούν όσους προσβλήθηκαν από την πράξη τους, δίνουν το λόγο σ’ όσους αισθάνονται προσβεβλημένοι, στους φανατικούς πιστούς.
Η διαμόρφωση και η διαχείριση του υλικού σ’ αυτό ντοκιμαντέρ δημιουργεί ένα ενδιαφέρον ιδεολογικό τοπίο: η ομάδα των Pussy Riot συνδέεται με την ηττημένη –το 1989- αθεϊστική, μπολσεβίκικη παράδοση της χώρας, αφού αποτελεί μια μετεξέλιξη- προσαρμογή του παλιού επαναστατικού πνεύματος. Απέναντι της ό, τι έχει είναι η απολυταρχική εξουσία –μια εξουσία που περιγράφεται ανάλογη της σταλινικής. Αυτό που λοιπόν υπάρχει στο κέντρο της ταινίας είναι ένας αγώνας ενάντια στις επιβολές της εξουσίας, μια πάλη πολιτική και κυρίως κοινωνική, μια πάλη ενάντια στο συντηρητισμό και το σκοταδισμό. Σ’ αυτόν τον αγώνα -που εξαρχής είναι φανερό ότι είναι άνισος-, απέναντι στην εξουσία υπάρχουν μόνο τρία χαμογελαστά γυναικεία πρόσωπα, τρεις ανεξάρτητες γυναίκες αποφασισμένες να αλλάξουν τον κόσμο.
Δημήτρης Μπάμπας
