του Bill Siegel
 

Αφιερωμένο σ΄ έναν μυθικό πυγμάχο –τον καλύτερο όλων των εποχών- , τον Muhammad Ali, το ντοκιμαντέρ αυτό είναι μια καταγραφή των δύσκολων χρόνων της καριέρας του. Επιπλέον, όμως είναι και μια σκιαγράφηση της χαρισματικής προσωπικότητας του, όπου κυριαρχούν οι συνιστώσες του πολιτικού- κοινωνικού προσωπείου του.
Σημείο αφετηρίας της αφήγησης είναι η επικράτηση του ονομαζόμενου τότε Cassius Clay στους Ολυμπιακούς της Ρώμης και η είσοδός του στο χώρο του επαγγελματικού μποξ. Ο σκηνοθέτης σχεδόν αδιαφορεί για την αγωνιστική πλευρά της συναρπαστικής διαδρομής του στο  αθλητικό χώρο και εστιάζει σ’ ό,τι την περιβάλλει: δηλαδή στο εξίσου συναρπαστικό κοινωνικό και πολιτικό τοπίο της Αμερικής τη δεκαετία του 60. Αφορμή γι’ αυτήν την εστίαση δίνει η προσχώρηση του Muhammad Ali στις τάξεις της ισλαμικής οργάνωσης Nation of Islam και ο ενστερνισμός μιας μαχητικής- πολεμικής διάθεσης ενάντια στις δυνάμεις της «Λευκής Εξουσίας». Συνέπεια αυτών των επιλογών ήταν η άρνηση του, για λόγους συνείδησης, να στρατευθεί: η δήλωση του "No Viet Cong ever called me 'nigger'" υπήρξε δηλωτική του πνεύματος της εποχής. Αυτή η επιλογή του υπήρξε η θρυαλλίδα της σύγκρουσης του: τόσο με τις επιλογές μιας συντηρητικής λευκής Αερικής, όσο και με μια μερίδα της μαύρης κοινότητας. Το αποτέλεσμα ήταν η καταδίκη του σε 5χρονη φυλάκιση.
Ο σκηνοθέτης παρακολουθεί, γραμμικά όσον αφορά το χρόνο και συμβατικά όσον αφορά τον τρόπο, τις δοκιμασίες του Muhammad Ali. Συγκροτεί την αφήγηση από δύο κυρίως περιοχές: το λόγο του ιδίου και από συνεντεύξεις με πρόσωπα που τον περιέβαλλαν: τον αδελφό, την πρώην γυναίκα του Khalilah Camacho-Ali, στελέχη της οργάνωσης Nation of Islam, τον αθλητικό συντάκτη των The New York Times, τον λευκό σπόνσορά του. Των συνεντεύξεων παρεμβάλλονται αποσπάσματα από τηλεοπτικές λήψεις της εποχής -αγώνες, συνεντεύξεις του Muhammad Ali – φωτογραφίες και δημοσιεύματα στον τύπο. Στις εικόνες αυτές παρουσιάζονται πρόσωπα μυθικά της μαύρης κοινότητας: ο ηγέτης της οργάνωσης Nation of Islam Elijah Muhammad, ο Malcolm X αλλά και ο Martin Luther King Jr.. Κυρίως, όμως παρουσιάζεται το πνεύμα και το κλίμα μιας εποχής: μια χώρα σε αναταραχή με τον Muhammad Ali πάντα στο κέντρο της εικόνας.
Η φιγούρα αυτού του εμβληματικού αθλητή τοποθετείται σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο: μέσα στο φλεγόμενο πολιτικό –κοινωνικό τοπίο της Αμερικής. τη δεκαετία του 60. Το φυλετικό πρόβλημα βρίσκεται εντέλει στο κέντρο του ντοκιμαντέρ όπως και οι διαφορετικές προσεγγίσεις του από την μαύρη κοινότητα. Και γι’ αυτό, όταν στη δραματική του κορύφωση της ταινίας, παρουσιάζεται η αθώωση του από το Ανώτατο Δικαστήριο αυτό που γίνεται αντιληπτό από τον θεατή δεν είναι μόνο η δικαίωση του Muhammad Ali, αλλά και η συμφιλίωση- ειρήνευση μιας ολόκληρης κοινωνίας, το τέλος μιας εποχής ταραχών.

Δημήτρης Μπάμπας