(Πέτρες στις τσέπες μου)
της Signe Baumane
Σε μια πρώτη εντύπωση αυτή η ταινία κινουμένων σχεδίων είναι μια χιουμοριστική στον τόνο εξιστόρηση οικογενειακών ιστοριών.
Καταρχάς, εκκινώντας από τη δεκαετία του 20, η αφήγηση προσφέρει, μέσα από την προσωπική ιστορία της γιαγιάς της σκηνοθέτιδας, ένα πανόραμα των ταραγμένων χρόνων της γενέθλιας χώρας της Λιθουανίας: από τις στιγμές της ανεξαρτησίας, στα χρόνια της γερμανικής και σοβιετικής κατοχής. Ωστόσο, δεν είναι αυτό το κέντρο βάρους της ταινίας. Όπως σιγά- σιγά αποκαλύπτεται καθώς η αφήγηση εξελίσσεται, ό,τι απασχολεί την σκηνοθέτιδα είναι η κατανόηση συμπεριφορών και στάσεων από τα γυναικεία πρόσωπα της οικογένειας. Η σκηνοθέτιδα εστιάζει, πέραν της γιαγιάς της, και σ’ άλλες τρεις γυναίκες από τον ευρύτερο οικογενειακό της κύκλο (εξαδέλφες), αλλά και στον ίδιο τον εαυτό της για να αποκαλύψει εν τέλει το αληθινό θέμα της ταινίας: τη κατάθλιψη, τη γυναικεία σχιζοφρένεια, τη ψυχική ασθένεια. Το βάσανο και το βάρος της (ψυχικής) ασθένειας, η πάλη με τους εσωτερικούς δαίμονες, το στίγμα της (που πρέπει να μείνει κρυφό), η κληρονομικότητα, η συνειδητοποίηση και η αποδοχή της (που συνιστά και την θεραπεία της εν τέλει): αυτά είναι τα σημεία που η δραματική πλοκή αναδεικνύει. Η ανάπτυξη αυτού του θέματος μέσα από τη φόρμα των κινουμένων σχεδίων είναι κάτι μάλλον ασύνηθες, αφού η φόρμα κινουμένων σχεδίων είναι συνδεδεμένη με πιο φωτεινά και ευχάριστα θέματα. Έτσι κάποιος θα μπορούσε να θεωρήσει ότι η επιλογή της φόρμας είναι ένα άκρως λειτουργικό αντίβαρο ως προς τους σκοτεινούς τόνους που εμπεριέχει το θέμα. Παράλληλα, αφήγηση που γίνεται από την ίδια τη σκηνοθέτιδα με την ιδιαίτερη αγγλική της προσφορά προσδίδει ένα προσωπικό χρώμα
Εν κατακλείδι, αυτή η ταινία ενδοσκόπησης είναι μια προσωπική κατάθεση, με χιούμορ και αυτοσαρκασμό και σε κάποιες στιγμές συναισθητική στους τόνους της, του βάσανου που βαρύνει την σκηνοθέτιδα. Και γι’ αυτό η τελική αίσθηση είναι γεμάτη ελπίδα και φως, αφού η ίδια η υλοποίηση της ταινίας συνιστά μιας πράξη κάθαρσης και αυτοθεραπείας για την ίδια τη σκηνοθέτιδα. Κάτι που τελικά την διαφοροποιεί ως προς τα άλλα γυναικεία πρόσωπα των ιστοριών: Η Signe Baumane υπερνίκησε τους προσωπικούς της δαίμονες...
Δημήτρης Μπάμπας
Υ.Γ. Η ταινία βραβεύτηκε με το Βραβείο FIPRESCI και την Ειδική Μνεία της Ecumenical Jury στο Φεστιβάλ Karlovy Vary 2014.
