(Ερωτικό Κτήνος)
του Jonathan Glazer
Ο πενηντάρης Γκάρι (Γκαλ) Ντόουβ, πρώην «φίρμα» στον κόσμο της παρανομίας, έχει αποσυρθεί με την Ντίντι, την αγαπημένη γυναίκα του στην Κόστα Ντελ Σολ. Στον ειδυλλιακό παράδεισο της Ισπανίας, ο Γκαλ απολαμβάνει τον ήλιο πίνοντας μπύρες δίπλα στην πισίνα. Το παρελθόν, όμως, είναι κάτι που δεν ξεχνιέται εύκολα...
Ο ξαφνικός ερχομός του Ντον Λόγκαν, ενός συνεργάτη του Γκαλ από τα παλιά, ανατρέπει την ηρεμία και η πρόσκληση για μια μεγάλη ‘δουλειά’ στο Λονδίνο – τη ληστεία μιας τράπεζας – είναι το τελευταίο ρίσκο που πρέπει να πάρει. Η απάντησή του θα είναι αρνητική, αλλά ο Ντον δεν είναι άνθρωπος που υποχωρεί εύκολα. Με κάθε τρόπο πρέπει να πείσει τον Γκαλ, μπλέκοντάς τον σε ένα ψυχολογικό παιχνίδι με απρόβλεπτη και βίαιη κατάληξη.
Σκηνοθέτης μουσικών video clip (Radiohead, Jamiropuai, Blur, Massive Attack) και διαφημιστικών ταινιών, ο Jonathan Glazer κάνει την υπέρβασή του: εισέρχεται με την ταινία Sexy Beast (Ερωτικό κτήνος), εντυπωσιακά στον χώρο του κινηματογράφου.
Στις γραμμές που ακολουθούν περιγράφει την εμπειρία της πρώτης του ταινίας και κάνει τις απαραίτητες συγκρίσεις ανάμεσα στα video clip και τον αληθινό κινηματογράφο...
ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΕΣ
Πάντα ήμουν κάλος στο πληροφορώ τους θεατές, όχι διαμέσου του λόγου, αλλά χρησιμοποιώντας τις εικόνες. Ωστόσο ανέλαβα να κάνω ταινία ένα σενάριο που στηριζόταν τόσο πολύ στους διάλογους, ώστε έπρεπε τελικά να είναι οι λέξεις που θα πληροφορούν τον θεατή. Αισθάνθηκα περιορισμένος, όμως ήξερα ότι αν το σκηνοθετούσα θα έπρεπε να το δω μέσα από μία αρχιτεκτονική οπτική και θα έπρεπε η δεύτερη πράξη να ΄ναι αιχμηρή. Η πρώτη πράξη υποτίθεται ότι είναι ηλίθια. Προσπάθησα να την σκηνοθετήσω σαν να την είχε γυρίσει ο χαρακτήρας που υποδύεται ο Ray Winstone: σαν να είναι φωτογραφίες από διακοπές. Όταν η γυναίκα του εμφανίζεται το ύφος πρέπει να είναι φανταστικό και όλο καμπύλες. Και όταν εμφανίζεται ο Kingsley υποτίθεται ότι είναι αρχιτεκτονικό, τραχύ, λιτό.
Στο [τμήμα της ταινίας που διαδραματίζεται στο] Λονδίνο αισθάνθηκα ότι θα μπορούσα να κινήσω την κάμερα και να απολαύσω λίγο παραπάνω την παράνοια της κάμερας. Θεωρώ ότι η υπερβολική χρήση της κάμερας είναι αληθινά ενοχλητική και έτσι προσπάθησα να αφήσω τους διάλογους να χορεύουν και εγώ απλώς να τους παρατηρώ. Δεν ήθελα να περιφέρω την κάμερα κάθε πέντε λεπτά: είναι ένας πειρασμός στον οποίο εύκολα ενδίδεις.
ΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΗΘΟΠΟΙΟΙ
Είναι ενδιαφέρον το ότι αρκετά στοιχεία της ταινίας προέκυψαν από περιορισμούς. Ο όγκος, το μέγεθος του Kingsley, είναι μέρος της δύναμη του, μ' ένα ανάλογο τρόπο όπως στον Ναπολέοντα: Τα σωματικά του όρια, οι περιορισμοί που θέτει το σώμα -με την έννοια ότι δεν είναι κάποιος που θα ρίξει μια γροθιά. Ήξερα τί δεν θα έπαιρνα (από τον Kingsley). Όμως αυτό που πήρα από τον Ben (Kingsley) ήταν κάτι αφηρημένο και επίσης πολύ ενδιαφέρον. Ήταν κάτι σχετικό με την ανάσχεση, την αποτροπή. Αντί να έχω τον Ben να ανταγωνίζεται τον Ray Winstone -ο οποίος είναι τεράστιος, ογκώδης- θέλησα να τον ανταγωνίζεται σ' ένα αρχέγονο επίπεδο και να τον σταματά, να τον συγκρατεί όπως ένα πιεσμένο ελατήριο. Προσπάθησα να κάνω τον Ben, καθ' όλη τη διάρκεια της ταινίας, να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο ακίνητος: Έχει ένα τόσο εκφραστικό πρόσωπο. Υπ' αυτή την οπτική στην επιλογή που έκανα τα κέρδη μου ήταν περισσότερα από τις απώλειες μου. Δεν ήθελα τον Robert De Niro.
VIDEO CLIP ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Κατά κάποιο τρόπο τα μουσικά video μου πρόσφεραν την μεγαλύτερη ελευθερία: Το είδος της ελευθερίας που διαθέτεις όταν έχεις όλο τον χρόνο για να κινηματογραφήσεις όπως θέλεις, αυτά που θέλεις. Για ένα σκηνοθέτη αυτά τα μουσικά video είναι σαν ένα παιχνίδι. Όταν γυρίζει μία διαφήμιση υπάρχει σ' ένα μεγαλύτερο βαθμό το στοιχείο του εμπορικού ρίσκου, απ' ότι σ' ένα μουσικό video: έτσι περιορίζεσαι περισσότερο. Αν και πάντα συνεχίζεις να προσπαθείς να παρεμβάλλεις τις ιδέες σου σ' αυτό.
Ελπίζω ότι πάντα έδειχνα μια υγιή ασέβεια στις συμβατικές απαιτήσεις για το πως πουλιέται κάτι. Αντίθετα ενδιαφερόμουν για το πώς θα συνθέσω εικόνες που θα υπερέβαιναν την βιομηχανία και τις οποίες θα θυμόταν οι συνηθισμένοι άνθρωποι.
(...) Μια διαφήμιση για την μπύρα Guinness μπορεί να χρειαστεί πέντε ή έξι μέρες για να γυριστεί. Ωστόσο στη πραγματικότητα έχεις περισσότερο χρόνο για να την κάνεις σωστά. Στις ταινίες, αν ήθελες ένα κόκκινο αυτοκίνητο και αντί γι΄ αυτό σου προσφέρθηκε ένα λευκό, τότε θα έπρεπε να το χρησιμοποιήσεις.
[Στην διαφήμιση και στα μουσικό video] αποκτούμε κακές συνήθειες: βασιζόμαστε πολύ στο μόνταζ. Οι σκηνοθέτες που μ' επηρέασαν, όπως ο Fellini και ο Kubrick, έχουν μια ρευστότητα και μία απλότητα. Ήθελα να βρω απλότητα σ' ένα σενάριο για να με βοηθήσει να απομακρυνθώ από τις ακρότητες. Ήθελα τα βασικά τέσσερις ηθοποιούς κάθονται γύρω από ένα τραπέζι.
Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ
Υπήρχε σύγκρουση προσωπικοτήτων. Νομίζω αυτό που συμβαίνει στην Αγγλία είναι ότι οι ταινίες γυρίζονται πολύ γρήγορα. Πιέζεσαι για να πάρεις αποφάσεις και τα πράγματα δεν επεξεργάζονται όπως θα έπρεπε. Και είναι προφανές ότι αυτό γυρνάει μπούμερανγκ πάνω σου. Έτσι τα προβλήματα εν μέρει οφειλόταν σ' αυτό και εν μέρει στην ασυμφωνία χαρακτήρων. Πέρασα σχεδόν ένα χρόνο μετά τα γυρίσματα επεξεργαζόμενος την ταινία λόγω αυτών των προβλημάτων. Με τον πρώτο μοντέρ της ταινίας δεν ταιριάξαμε. Μετά πήρα τον μοντέρ που ήθελα και μοντάραμε ξανά την ταινία μέσα σε 14μέρες. Το μοντάζ ήταν μια επίπονη διαδικασία.
[Δηλώσεις του Jonathan Glazer στην αγγλική εφημερίδα Observer (17-12-2000) και στο site IndieWIRE (12-6-2001)]