(Μια συνέντευξη με τον σκηνοθέτη της ταινίας Uma Abelha Na Chuva)

Ερ: Ποία είναι η αφετηρία στη διαδικασία δημιουργίας μιας ταινίας, από που ξεκινάει η σκηνοθεσία της. Ποία φάση στη διαδικασία δημιουργία της είναι για σας η πιο σημαντική;
Απ: Για μένα δεν είναι τόσο σημαντική η ιστορία, που έχω να αφηγηθώ, ή οι χαρακτήρες που περιλαμβάνονται σ' αυτήν. Τα μέρη που θα γυριστεί η ταινία; Ναι αυτό είναι κάτι που προσφέρει μια αρχή για να ξεκινήσεις. Οι ταινίες που κάνω είναι δύο ειδών. Κάποιες βασίζονται σε μυθιστορήματα π.χ. η τελευταία μου ταινία βασίζεται σ' ένα βιβλίο του Αντόνιο Ταμπούκι. Περιστρέφεται γύρω από το θέμα του doppelganger (σ.σ. ο σωσίας, το alter ego ενός ατόμου) , ενός χαρακτήρα διχασμένου. Στο φιλμ Μια μέλισσα μέσα στην βροχή, η αφετηρία ήταν η λογοτεχνία. Βασίζεται σ' ένα βιβλίο, σ' ένα μυθιστόρημα, ενός μεγάλου ποιητή του Carlo de Oliveira. Το μεγαλύτερο τμήμα της ταινίας -και πιστεύω ότι αυτό είναι το καλύτερό της μέρος-, βασίζεται στην ποίηση του, υπάρχει η αίσθηση της ποιητικής του τέχνης. Μ' αρέσει η ποίηση, έχω στο μυαλό μου ποίηση όταν γυρίζω μια ταινία. Μ' αρέσει ο Μάριο Σεζαρίνι, ένας μεγάλος σουρεαλιστής Πορτογάλος ποιητής.

Ερ: Επηρεάζεστε λοιπόν από τη λογοτεχνία;
Απ: Ναι, κυρίως όμως από την ποίηση. Υπάρχει μια μουσικότητα σ' ένα ποίημα, μία αίσθηση μυστηρίου. Αυτά τα στοιχεία ενός ποιήματος προσπαθώ να επαναδημιουργήσω στις ταινίες, να τα μεταμορφώσω σε ταινία, χρησιμοποιώντας ως μέσα τις εικόνες και τους ήχους. Και όλα αυτά γιατί ξεκίνησα την καριέρα μου στον κινηματογράφο ως μοντέρ. Έτσι για μένα η ταινία δημιουργείται και ολοκληρώνεται, τελειώνει στη διαδικασία του μοντάζ.

Ερ: Ο Μάρτιν Σκορσέζε έχει δηλώσει ότι το μοντάζ είναι η πιο σημαντική φάση όταν σκηνοθετείς μίας ταινία.
Απ: Συμφωνώ απόλυτα μ' αυτό. Αν και με τα χρόνια έχω αλλάξει λίγο τις απόψεις μου. Θεωρώ π.χ. ότι ένα σημαντικό κομμάτι της σκηνοθεσίας είναι η διεύθυνση των ηθοποιών, πιστεύω ότι οι ηθοποιοί μπορούν να φέρουν στην ταινία πολλά πράγματα. Παρόλα αυτά όμως -και ίσως επειδή ξεκίνησα από μοντέρ- εξακολουθώ να πιστεύω ότι το μοντάζ μίας ταινίας είναι σημαντικό. Έχω δουλέψει αρκετό χρόνο, ως ένας "σύμβουλος στο μοντάζ", έχω βοηθήσει στο μοντάζ πάρα πολλές Πορτογαλικές ταινίες. Νομίζω ότι το μοντάζ έχει κάτι πολύ μυστηριακό. Είναι σαν να συνθέτεις μουσική. Είναι ένας τρόπος για να ανακαλύψεις το ρυθμό της ταινίας, τον τόνο που αυτή θα έχει.

Ερ: Πως βλέπετε το μέλλον για τον Πορτογαλικό κινηματογράφο;
Απ: Η κατάσταση είναι δύσκολη. Νομίζω ότι έχουμε δύο επιλογές είτε θα αφεθούμε να μας παρασύρει το κυρίαρχο ρεύμα -ο εμπορικός κινηματογράφος, η ιδιωτική τηλεόραση - είτε θα αντισταθούμε. Εγώ προσπαθώ να κάνω αυτό που μ' αρέσει. Όταν δεν μπορώ να γυρίσω μια ταινία μυθοπλασίας -επειδή υπάρχουν οικονομικά προβλήματα- τότε στρέφομαι στα ντοκιμαντέρ. Αυτά έχουν ένα κοινό, παίζονται στην τηλεόραση.
Η νέα γενιά των σκηνοθετών θέλει να ζήσει από τον κινηματογράφο και γι' αυτό είναι αναγκασμένη να δέχεται τους κανόνες και την τυπολογία του εμπορικού κινηματογράφου. Όμως οτιδήποτε παίζετε στην τηλεόραση, οτιδήποτε αποτελείται από ήχο και εικόνα, οτιδήποτε είναι οπτικοακουστικό, δεν είναι και κινηματογράφος. Νομίζω ότι αυτό που πρέπει να διασώσουμε σήμερα είναι η ιδιαιτερότητα του κινηματογράφου.

(Συνέντευξη: Δημήτρης Μπάμπας. Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (1999), Πρώτο Πλάνο)