(Το απόγευμα ενός βασανιστή)
του Lucian Pintilie

Τους απόηχους και τα παρεπόμενα της δικτατορίας του Τσαουσέσκου καταγράφει στην ταινία του ο Lucian Pintilie.
Κεντρικό πρόσωπο σ' αυτήν είναι ο Frant Tandara, ένας πρώην βασανιστής στις φυλακές της Ρουμανίας. Τώρα είναι έτοιμος να ομολογήσει τα αδικήματα που έχει διαπράξει. Αποδέκτες της "εκ βαθέων" εξομολόγησής του είναι μια δημοσιογράφος και ένας πρώην πολιτικός κρατούμενος. Θα συναντηθούν μαζί με τον εξομολογούμενο στο σιδηροδρομικό σταθμό του Giurgiu, όπου για μεγάλη τους έκπληξη ο Tandara θα τους υποδεχτεί κρατώντας μια ανθοδέσμη. Όμως η απολογία του βασανιστή γρήγορα θα καταστεί προβληματική: τον απολογισμό του ξεκινά μιλώντας για τις λιγότερο ενδιαφέρουσες στιγμές της ζωής του (τη σχέση του με το στρατιωτικό πατέρα του), την εκπαίδευση του, τις εμπειρίες του πολέμου. Τα προβλήματα επιτείνονται όταν το κασετόφωνο, που καταγράφει τα λόγια του, παύει να λειτουργεί. Η απόπειρα της δημοσιογράφου, να τον πιέσει και να εκμαιεύσει τα σκοτεινά σημεία της καριέρας του, προκαλεί τις αντιδράσεις της γυναίκας του βασανιστή: ζητά από τους ανακριτές του να πάψουν να βασανίζουν τον άνδρα της.
Θέτοντας ως κεντρικό χαρακτήρα της δραματικής πλοκής ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο, έναν βασανιστή, τη "σιδηρά χείρα" ενός καταπιεστικού καθεστώτος, ο σκηνοθέτης επιχειρεί μία διερεύνηση των τραυμάτων και των ανοικτών πληγών του παρελθόντος. Εξετάζει και τις δύο πλευρές, τόσο τους καταπιεζόμενους, όσο και τους καταπιεστές, δίδοντας το λόγο ακόμα και σ' αυτούς που θέλουν στα αλήθεια να ξεχάσουν (τους βασανιστές). Η ευθύνη, η ενοχή, η τραυματική παιδική ηλικία στοιχειώνουν τις εικόνες της ταινίας. Εδώ δεν έχουμε μία επιστροφή στο παρελθόν, η σκηνοθεσία μένει σταθερά προσηλωμένη στο σήμερα. Αυτό όμως που συνθέτει την αφήγηση, είναι οι αντανακλάσεις του τραυματικού παρελθόντος στη σημερινή πραγματικότητα. Η νηφαλιότητα χαρακτηρίζει το ύφος της ταινίας, καθώς ο σκηνοθέτης προσπαθεί να κατανοήσει τα κίνητρα πίσω από τις καθοριστικές επιλογές που γίνονται στην ζωή.
Η ταινία που έκανε την πρεμιέρα της στο φεστιβάλ Βενετίας του 2001, βασίζεται σ' ένα βιβλίο, στο οποίο ένας από τους 1700 βασανιστές του καθεστώς Τσαουσέσκου εκθέτει τις εμπειρίες του.

Ο Lucian Pintilie, σκηνοθέτης της ταινίας Το απόγευμα ενός βασανιστή/ L'Après-midi d'un tortionnaire/ Dupa-amiaza unui tortionar, δηλώνει στον κατάλογο και την εφημερίδα του φεστιβάλ Βενετίας 2001: «Στη Ρουμανία, μόλις πρόσφατα έχει εκδοθεί ένα βιογραφικό λεξικό των βασανιστών, στο οποίο εμφανίζονται 1700 ονόματα (και είναι συμπληρωμένο με ορισμένες εξαντλητικές βιογραφίες) .
(...) Δέκα χρόνια μετά την πτώση του κομμουνισμού στη Ανατολή, πως μπορούμε να μεταφέρουμε τη ζωή ενός βασανιστή στην οθόνη; Ποίο είναι το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της ζωής του; Το πιο σκοτεινό; Αυτό που τον έκανε να γίνει ένα τρομακτικό εργαλείο στα χέρια του καθεστώτος;
Ή αντίθετα ποίο είναι το ανθρώπινο μέρος του εαυτού του; Αυτό που τον έκανε να μετανιώσει και τον ώθησε να εξομολογείται έως του σημείου της απόγνωσης;
Ο απολογισμός της ζωής του είναι φρικτός, παράξενος και απωθητικός, όμως ταυτόχρονα είναι και γοητευτικός. Όμως αποφάσισα να τον σεβαστό και να μην τον λογοκρίνω, όπως κάνουν η γυναίκα και ο υιός του Tandara (και στην πραγματικότητα και στην ταινία), όπως και οι ηλίθιοι έφηβοι που προοιωνίζουν έναν εθνικιστικό φασισμό.
(…) Ο τρόμος μπορεί μόνο να μεταφερθεί μέσω των λέξεων, των οποίων η δύναμη με την οποίο ενεργοποιούν τη φαντασία είναι απεριόριστη».
Δ.Μ.