της Susana Nobre

Ένας άντρας λίγο πριν τη συνταξιοδότηση. Η κινηματογραφική κάμερα στήνεται  μπροστά του για να καταγράψει τις κινήσεις του. Συνεντεύξεις σε γραφεία κοινωνικών υπηρεσιών, γραφειοκρατικές διεκπεραιώσεις, επισκέψεις σε εργασιακούς χώρους, μοναχικές  περιπλανήσεις στη γενέτειρα πόλη του, στην Πορτογαλία. Γιατί ο Joaquim Calçada, που έχει μακροημερεύσει και στην Αμερική, όπως μαρτυρεί εξάλλου και η εμφάνισή του -ένα είδος ώριμου ροκαμπιλά, κάτι μεταξύ Elvis και Johnny Cash με μία ωστόσο μεσογειακή αβρότητα -  βρίσκεται  εγκλωβισμένος σε μια ενδιάμεση κατάσταση. Αυτή της εθελουσίας αποχώρησης από την εταιρεία του, λόγω μαζικών απολύσεων. Μοναδική λύση για την εξασφάλιση των επιδομάτων ανεργίας η κατά το δυνατόν μεγαλύτερη συγκέντρωση υπογραφών από πιθανούς εργοδότες. Ένα χαλαρό ταξίδι ξεκινά, προσαρμοσμένο στους ρυθμούς του ήρωα, με τον ίδιο στο τιμόνι της γυαλιστερής Elegance Mercedes του.
Πορτρέτο ενός άντρα αλλά και μιας χώρας σε μετάβαση, το Jack’s Ride της Susana Nobre κινείται στα όρια μυθοπλασίας-ντοκιμαντέρ, κλίνοντας περισσότερο προς το δεύτερο. Αποτελώντας συνέχεια μιας σειράς ταινιών με ανάλογο θέμα, που η δημιουργός είχε ξεκινήσει ήδη από το 2011 με  βάση την πόλη Vila Franca de Xira έξω από τη Λισαβόνα, η ταινία εμπεριέχει διαφορετικά είδη και φόρμες: από την καθαρή παρατήρηση ως την κινηματογραφική αφήγηση, από την ονειρική αντανάκλαση  έως την ενσωμάτωση του σινεμά μέσα στο σινεμά. Με κυρίαρχη την τεχνική της voice over αφήγησης η ταινία συνιστά έναν απολογισμό ζωής αλλά κυρίως έναν ανθρωπογεωγραφικό-εργασιακό χάρτη.  Έχοντας ως  πλοηγό τη βαριά υποβλητική φωνή του κεντρικού ήρωα και πυξίδα τις διαρκείς μετακινήσεις του στο χώρο και το χρόνο, ο θεατής ακολουθεί τον Jack στις καθημερινές του περιπλανήσεις σε ποικίλους χώρους εργασίας, σε καθημαγμένες βιομηχανικές περιοχές, παρηκμασμένα εργοτάξια, ξενοδοχεία και αίθουσες σεμιναρίων για ανέργους. Αλλά και στις νοσταλγικές του αναδρομές στην περίοδο της Αμερικής, όταν διέσχιζε ως οδηγός ταξί ή λιμουζίνας τις οδούς και τις λεωφόρους της Νέας Υόρκης. Η σκηνοθέτρια  εδώ πετυχαίνει κάτι ιδιαίτερο: μεταφέρει το παρελθόν της Αμερικής στο παρόν της κινηματογραφικής αφήγησης. Μνήμη και παρόν διασταυρώνονται και πολλές φορές συγκλίνουν.     
Μέσα από μια σειρά παλίνδρομων εξομολογητικών μονολόγων του ήρωα, ό,τι αναδύεται σχεδόν με νταρντενική εμμονή είναι σταθερά ο χώρος της εργασίας. Οι κανόνες της και οι παρεκκλίσεις της, οι προσδοκίες και οι απογοητεύσεις. Μια σταθερή αποσιώπηση του ιδιωτικού γίνεται ορατή, ενώ οι λιγοστές κοινωνικές   επαφές ή κάποιες αόριστες αιχμές φωτίζουν ελάχιστα την προσωπικότητα του ήρωα,  προσδίδοντάς του και έναν τόνο μυστηρίου.
Έχοντας ως πηγή έμπνευσης την οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα της, η Susana Nobre με το Jack’s Ride επιχειρεί μέσα από ένα ιδιότυπο road movie, να αποτυπώσει τις πολλαπλές διαδρομές ενός ανθρώπου που έβλεπε την εργασία κυρίως ως πρόκληση και όχι ως πηγή πλούτου, αλλά και το δυσοίωνο οικονομικά τοπίο ενός κόσμου που κλίνει μελαγχολικά προς τη δύση του.

της Καλλιόπης Πουτούρογλου