(Το γεγονός)
της Audrey Diwan
(το σχόλιο της Μαρίας Γαβαλά)

ΔΥΣΚΟΛΟΙ ΑΠΟΧΩΡΙΣΜΟΙ, ΤΟ ΚΟΨΙΜΟ ΤΟΥ ΟΜΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥ. Η ιστορία που αφηγείται «Το γεγονός», 2021, της Οντρέ Ντιγουάν, μιας ταινίας που παίζεται αυτή τη στιγμή στους καλοκαιρινούς κινηματογράφους, επικεντρώνεται (όπως σαφώς δηλώνει ο τίτλος της) σε κάτι που έγινε, σε ένα περιστατικό αναμφισβήτητο, τετελεσμένο, σε ένα συμβάν το οποίο δεν μπορεί να αλλάξει, άρα γίνεται αναγκαστικά δεκτό. Δεν είναι κάτι ασήμαντο, αλλά κάτι σημαδιακό. Η κινηματογραφική αφήγηση κοπιάζει να συνθέσει, από πολύ κοντά και με ακρίβεια, τη διαδικασία ολοκλήρωσης αυτού του συμβάντος. Μια νεαρή γυναίκα προσπαθεί αγωνιωδώς να ξεφορτωθεί κάτι το οποίο δεν επιθυμεί, δεν μπορεί, να κουβαλά μέσα της. Κι αυτό το φορτίο, δεν είναι ένα ανώνυμο, αμελητέο βάρος, αλλά ένα έμβρυο. Η φράση «ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη» αποτελεί αδύναμη αιτιολογία, με την στενότερη σημασιολογική έννοια. Η εγκυμονούσα δηλώνει, με τις ενέργειές της κυρίως, το κατηγορηματικό και τελεσίδικο «ο θάνατός σου είναι η ζωή μου». Η προοδευτική κοινωνία, σήμερα, θα αποφανθεί εξίσου κατηγορηματικά, λακωνικά, ότι η συγκεκριμένη βούληση αποτελεί, απολύτως, αναφαίρετο δικαίωμά της. Στην ταινία όμως όλα συμβαίνουν τη δεκαετία του ’60, στη Γαλλία, όταν οι αμβλώσεις ήταν απαγορευμένες. Άρα το γεγονός θα συντελεστεί, εν κρυπτώ και παραβύστω, και ιδίοις αναλώμασιν (ψυχικά/συναισθηματικά, με σωματικούς και οικονομικούς όρους, μιλάμε, λοιπόν, για προσωπικό εξολοκλήρου βασανιστήριο-κολαστήριο) με μοναδική, ουσιαστικά, πρωταγωνίστρια τη γυναίκα που επιθυμεί να διακόψει την εγκυμοσύνη της. Όλοι όσοι τείνουν χείρα βοηθείας ή πέλεκυ αδιαφορίας, επιτίμησης, χλευασμού, καρατόμησης, είναι απλοί κομπάρσοι. Η πράξη της άμβλωσης γίνεται με πρωτόγονο τρόπο, στοιχειώδη και επικίνδυνα μέσα, τα οποία επιλέγονται ως έσχατη λύση. Η νεαρή γυναίκα θα βασανίσει στο έπακρο τον εαυτό της, κακοποιώντας το σώμα της, τα όργανά της, προκειμένου να πετύχει τον σκοπό της. Η δραματική ένταση της δοκιμασίας θα κορυφωθεί τη στιγμή κατά την οποία το έμβρυο, επιτέλους, θα γίνει απόλυμα (από-λύω, διώχνω) και απόρριμμα. Και τότε, ακριβώς, το δράμα θα μετατραπεί σε τραγωδία. Η γυναίκα αδυνατεί να Αποχωριστεί το έμβρυο, και ενώ έχει χώσει, με τόλμη, διάφορα φονικά εργαλεία μες στο σώμα της, τιτρώσκοντας τη μήτρα της, τώρα δειλιάζει κι αδυνατεί να κόψει τον ομφάλιο λώρο, αφήνοντας το απόλυμα να αιωρείται ανάμεσα στα σκέλια της, πάνω απ’ την άβυσσο μιας λεκάνης τουαλέτας (ζητώντας απεγνωσμένα από τη φίλη της να είναι εκείνη που θα κόψει με το ψαλίδι το ενωτικό σχοινί). Είναι η πιο δυνατή στιγμή της ταινίας της Ντιγουάν, μια στιγμή κινηματογραφικής, αδιάσειστης, αλήθειας, η οποία θα αποτυπωθεί γερά στη μνήμη μας, ως θεατών. Κατά τα άλλα, η ταινία είναι πολύ προσεκτικά κατασκευασμένη, σε όλα τα επίπεδα, και σε όλους τους τομείς, με κυριότερο προσόν τα εκφραστικά μέσα της πρωταγωνίστριας Άννα Μαρία Μπαρτολομέι, και με δικλίδα ασφαλείας την στενή επικοινωνία μεταξύ βλεμμάτων, εκφράσεων προσώπου και σωματικών αντανακλαστικών, τα οποία προδίδουν και όσα συμβαίνουν στα ενδότερα του σώματος. Κατά την άποψή μου, η Ντιγουάν επέλεξε τον δρόμο (τον όχι και τόσο εύκολο) του σκληρού νατουραλισμού αλά Μωρίς Πιαλά, καταφέρνοντας να φέρει επιτυχώς σε πέρας ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα. Και για τούτο έχει την αμέριστη υποστήριξή μας.

(Πρώτη δημοσίευση ανάρτηση στο facebook)