του Παναγιώτη Παπαφράγκου
(κριτική: Καλλιόπη Πουτούρογλου)

Μέσα στην αξιομνημόνευτη ομορφιά της φύσης και των εποχών της, μακριά από την πρωτεύουσα, στους πρόποδες του όρους Πατέρας στα Μέγαρα Αττικής, το βλέμμα του δημιουργού που κατάγεται από την περιοχή εστιάζει στον αμνό που προσπαθεί απεγνωσμένα να επιβιώσει βυζαίνοντας το πρωτόγαλα. Τετράγωνο κάδρο, πλάνο κοντινό. Το νεογέννητο ζώο γεμίζει σχεδόν την θολή κοκκώδη εικόνα, που έρχεται από τα βάθη των χρόνων. Μέσα στα 46 λεπτά που ακολουθούν ο θεατής γίνεται μάρτυρας μιας τελετουργίας που υπερβαίνει την οπτική καταγραφή ενός ντοκιμαντέρ παρατήρησης. Η γέννηση των αμνοεριφίων, η εκτροφή τους, το άρμεγμα. Ο αγιασμός των κοπαδιών, η σφαγή, η νέα γέννηση. Ο αέναος κύκλος της ζωής και η τοπικότητα που τον περικλείει. Εικόνες σύγχρονες ανακατεμένες με πλάνα αρχείου, ένα παραδοσιακό ηπειρώτικο και η νοσταλγική αναπόληση του παρελθόντος από μια ηλικιωμένη. Η τρυφερότητα αλλά και το ακόνισμα του μαχαιριού. Μια ευλαβική πένθιμη πομπή ανθρώπων και ζώων που καταλήγει στο παραδοσιακό ελληνορθόδοξο εορταστικό τυπικό. Και στο επίκεντρο η έννοια της μητρότητας, του θηλασμού και της ορφάνιας των νεαρών αμνοεριφίων. Αλλά και η ηθική στάση του ανθρώπου απέναντι στα ζωντανά, η σχέση που αναπτύσσει το ανθρώπινο βλέμμα με αυτά, μέσα από μια εικονοκλαστική συχνά αισθητική προσέγγιση.
Το Πρωτόγαλα του Παναγιώτη Παπαφράγκου με πειραματική διάθεση αλλά και επαναλαμβανόμενες σταθερές, αλλάζει αφηγηματικές τεχνικές (από την ρεαλιστική στην εικαστική απεικόνιση), τόνους (από το προσωπικό-εξομολογητικό στο κοινωνικό-συλλογικό), εποχές, χρώματα και πρωταγωνιστές για να μας παραδώσει ένα σαρανταπεντάλεπτο κινηματογραφικό ποίημα για την πανάρχαια σύνδεση του ανθρώπου της υπαίθρου με τα ζωντανά του, τον αγώνα της επιβίωσης, τη ζωή και τον θάνατο, αλλά και τις μνήμες που επιβιώνουν, σαν το καλοστρωμένο οικογενειακό τραπέζι που περιμένει τους καλεσμένους του.

Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης 2024