(Άνυδρο καλοκαίρι)
του Metin Erksan

Τα στενά σοκάκια ενός χωριού. Ένας αγρότης καβάλα σε ένα μουλάρι. Ένα ζευγάρι ερωτευμένων που κυνηγιέται μέσα στις καλαμιές. Το νερό που ρέει στα κανάλια...
Βραβευμένο με τη Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ Βερολίνου (1964) αυτό το κοινωνικό μελόδραμα κατορθώνει να ισορροπεί το κοινωνικό πλαίσιο με το μελοδραματικό πυρήνα. Μια ακόμη απόδειξη του δυναμισμού περιφερειακών κινηματογραφιών, όπως της τουρκικής, η ταινία είναι ένα εξαίρετο δείγμα κλασικού κινηματογράφου. Ο λόγος δεν είναι μόνο ο δραματικός πυρήνας - ένα ερωτικό τρίγωνο, όπου στο κέντρο συναντάμε τη σταρ του τούρκικου σινεμά Hülya Koçyiğit-, αλλά το πως αυτός εντάσσεται μέσα στο κοινωνικό τοπίο: η χρήση των κοινών αγαθών -του νερού πιο συγκεκριμένα- στην αγροτική παραγωγή.
Κεντρικό πρόσωπο της ταινίας είναι ένας γαιοκτήμονας, ο Osman ο οποίος αποφασίζει να τοποθετήσει φράγματα και να μην να αφήνει το νερό να ρέει απρόσκοπτα. Κατακρατώντας το φυσικό πόρο βυθίζει τους γείτονές του στην απελπισία. Της απόφασης αυτής ακούσιος συμπαραστάτης είναι ο μικρός αδελφός του, ο Hasan. Παντρεμένος με τη νεαρή Bahar (που υποδύεται η γοητευτική Hülya Koçyiğit), ο Hasan, σε αντίθεση με τον στερημένο Osman, ζει τις χαρές του ίμερου και της κλινοπάλης. Παγιδεύοντας τον αδελφό του, ο Osman μένει μόνος του με την Bahar: ο Hasan εκτίει ποινή για φόνο. Κυρίαρχος πλέον των φυσικών πόρων, ο Osman απολαμβάνει πλέον και την κυριαρχία εντός του οίκου του...
Δύο είναι κυρίως οι δραματικοί χώροι της ταινίας. Ο πρώτος είναι ο χώρος του μικρού αγροτικού σπιτιού, όπου μένουν τα δύο αδέλφια και η νεαρή γυναίκα. Καμία ιδιωτικότητα. Ο στενός χώρος είναι ο τόπος όπου τα σώματα βρίσκονται το ένα εγγύς του άλλου: εδώ αναπτύσσεται το ερωτικό τρίγωνο. Είναι το βλέμμα πόθου και φθόνου του στερημένου άνδρα που κυριαρχεί. Είναι το σώμα της νεαρής γυναίκα που βρίσκεται στο κέντρο και αποτελεί το αντικείμενο του πόθου, τόσο αυτού που την κατέχει, δηλαδή του άνδρα της, όσο εκείνου που την φαντασιώνεται, δηλαδή του μεγάλου αδελφού.
Και από την άλλη είναι ο τόπος των αγρών, το ανοικτό τοπίο μιας ταξικής σύγκρουσης. Εδώ το διαφιλονικούμενο αντικείμενο είναι ένα φυσικό αγαθό, το νερό, -το κοινό κτήμα όλων- και ο έλεγχος επ' αυτού δεν είναι παρά έκφραση ενός φθόνου, της βαθιάς ανθρώπινης επιθυμίας για κυριαρχία.
Και γι' αυτό το αληθινά δραματικό πρόσωπο της ταινίας, δεν είναι παρά ο γαιοκτήμονας: Ό,τι μπορούμε να αναγνωρίσουμε σ' αυτό το πρόσωπο είναι το επιθετικό βλέμμα και την τάση για κυριαρχία, την επιβολή του πάνω στη φύση και τους άλλους. Η κυριαρχία του επί του φυσικού πόρου αντισταθμίζεται από τη μειονεκτική θέση όσον αφορά τη σεξουαλικότητα: καμία σωματική απόλαυση μόνο βλέμματα φθόνου και πόθου. Αυτή είναι η αντίφαση που σημαδεύει την ύπαρξή του.
Και γι' αυτό όταν αυτή η αντίφαση καταλυθεί τότε το μελόδραμα θα κορυφωθεί: η Ύβρις απέναντι στη Φύση και τους άλλους είναι απόλυτη, όπως και η κυριαρχία του, και γι' αυτό η τιμωρία του είναι προδιαγεγραμμένη και ανάλογη: Η απόλυτη συντριβή του...

Δημήτρης Μπάμπας