Το Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας, ο θεσμός της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, το Νοέμβριο έχει γενέθλια: κλείνει τα δέκα και το γιορτάζει  με πολλές εκπλήξεις.

Το 10ο AΑGFF,  θα διεξαχθεί από τις 20 Νοεμβρίου έως τις 5 Δεκεμβρίου 2019 στην Ταινιοθήκη (Αίθουσες A, B) και το Exile Room, με κάποιες από τις δράσεις του να φιλοξενούνται και στο Γαλλικό Ινστιτούτο, φιλοδοξώντας να αναδείξει ό, τι πιο φρέσκο και ρηξικέλευθο έχει συμβεί στον παγκόσμιο κινηματογράφο.
Τις τελετές έναρξης (Τετάρτη 20/11) και λήξης (Σάββατο 30/11) του 10ου ΦΠΚΑ θα επιμεληθεί σκηνοθετικά ο Γιάννης Σακαρίδης. Eίσοδος μόνο με προσκλήσεις.
Συνολικά θα προβληθούν πάνω από 160 ταινίες.

*Το φετινό, εξαιρετικά πλούσιο, Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα  του 10ου ΦΠΚΑ περιλαμβάνει εννέα ταινίες, νέων κατά βάση σκηνοθετών, οι οποίοι πειραματίζονται με νέες μορφές αφήγησης και συχνά χρησιμοποιούν τεχνικές που συνδυάζουν την μυθοπλασία και το ντοκιμαντέρ για να διερευνήσουν προβλήματα ταυτότητας, εντάσεις σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες, ή τις συνέπειες της κρίσης στην σημερινή νεολαία, ενώ συχνά φέρνουν στο προσκήνιο αυτούς που βρίσκονται στο περιθώριο των κοινωνιών τους.
Θα παρουσιάσει ταινίες μυθοπλασίας αλλά και ντοκιμαντέρ από Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ελβετία, Πορτογαλία, Ιαπωνία, Αργεντινή, Βραζιλία, Ιράν, Ινδία, Αλγερία και Κατάρ, που μας έρχονται από σπουδαία φεστιβάλ (από τις Κάνες έως το Λοκάρνο), σχεδόν όλα σε πανελλαδική πρεμιέρα, επιχειρώντας να καταργήσει τους φραγμούς που θέτουν τα είδη και οι διαφορετικές κατηγορίες ταινιών. Αποστολή του είναι να ανακαλύψει και να χαρτογραφήσει το νέο χώρο που έχει επινοήσει η τέχνη του σύγχρονου κινηματογράφου.
Στην Αθήνα θα βρεθούν για να παρουσιάσουν τις ταινίες τους, οι σκηνοθέτες Ρόνι Σεν (Σπίρτα) και Εχσάν Κοσμπάχτ (Φιλμφαρσί), καθώς και η πρωταγωνίστρια της ταινίας Λοβ μι τέντερ Μπάρμπαρα Τζορντάνο.

Κριτική επιτροπή Διεθνούς Διαγωνιστικού:
Χέιντεν Γκεστ (αμερικανός καθηγητής, διευθυντής του Κινηματογραφικού Αρχείου του Χάρβαρντ), Βασίλης Κ. Καραμητσάνης (πρόεδρος του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινουμένων Σχεδίων Animasyros, πρόεδρος ΔΣ της Εθνικής Λυρικής Σκηνής), Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος (διακεκριμένος έλληνας σκηνοθέτης), Ιρένα Μπίλιτς (γαλλοσέρβα σκηνοθέτις και διευθύντρια του Φεστιβάλ L’Europe autour de l’Europe στο Παρίσι), Γκαέλ Τζόουνς (γαλλίδα παραγωγός).

To 10ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας έχει εξασφαλίσει μια σειρά από εξαιρετικά αφιερώματα:

*Στο σπουδαίο πορτογάλο σκηνοθέτη Μανοέλ ντε Ολιβέιρα σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Πορτογαλίας και την Πρεσβεία της Πορτογαλίας στην Ελλάδα. Θα προβληθούν 12 μικρού, μεσαίου και μεγάλου μήκους ταινίες, οι περισσότερες από τις οποίες θα παρουσιαστούν σε πανελλαδική ή αθηναϊκή πρεμιέρα.
Δεν είναι τυχαίο πως το πανέμορφο, εκφραστικό πρόσωπο που κυριαρχεί στη φετινή αφίσα του επετειακού 10ου ΦΠΚΑ, είναι  αυτό της μούσας του Ολιβέιρα, Λέινορ Σιλβέιρα η οποία πρωταγωνιστεί στην Κοιλάδα του Αβραάμ.
Γεννημένος το 1908, στο Πόρτο, από ευκατάστατους γονείς, ο Ολιβέιρα  μυήθηκε στον κινηματογράφο το 1927. Πέθανε το 2015, στα 106 του χρόνια, έχοντας διανύσει 88 χρόνια μιας θαυμαστής κινηματογραφικής πορείας.
Βασικός ομιλητής για τον Ολιβέιρα θα είναι ο Ζοζέ Μανουέλ Κόστα (διευθυντής της Πορτογαλικής Ταινιοθήκης), ενώ για τις πρώτες του ταινίες θα μιλήσει ο Μιγκουέλ Σάμπρα (Miguel Seabra Lopes), σεναριογράφος της ταινίας Πυρετός (Α Febre) της Maya Da-Rin που θα προβληθεί στην ενότητα Athenian Premieres. Στην ίδια ενότητα θα προβληθεί μεταξύ άλλων και η νέα, βραβευμένη με Χρυσή Λεοπάρδαλη στο Λοκάρνο, ταινία του Πέδρο Κόστα Vitalina Varela την οποία, επίσης θα παρουσιάσει στο κοινό του Φεστιβάλ ο Ζοζέ Μανουέλ Κόστα.

*Στο  διακεκριμένο ιταλό σκηνοθέτη Μάρκο Μπελόκιο σε συνεργασία με το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο. Ο Μάρκο Μπελόκιο είναι ένας από τους σημαντικότερους και δημιουργικότερους σκηνοθέτες του ιταλικού κινηματογράφου. Στο αφιέρωμά του 10ου ΦΠΚΑ αναδεικνύεται η αντισυμβατική του ματιά, μέσα από 6 εμβληματικές ταινίες του. Η πορεία του ακολούθησε τις πολιτικές αναταραχές της χώρας του, ενώ το έργο του δεν σταμάτησε να αφουγκράζεται την πηγή του κακού, στα πρόσωπα του φασισμού, της πολιτικής βίας και της μαφίας.

*Στη σημαντική ελληνίδα ντοκιμαντερίστα, Εύα Στεφανή, η οποία θα μας δείξει ένα μεγάλο μέρος του έργου της (15 ταινίες που επιλέχθηκαν σε συνεργασία με την σκηνοθέτιδα). Η Εύα Στεφανή έχει, από την αρχή της σταδιοδρομίας της, αφιερωθεί στον κινηματογράφο της παρατήρησης (Γράμματα από το Άλμπατρος, Το κουτί κ.α.), στρέφοντας την κάμερά της σε αυτούς που η κοινωνία έχει καταστήσει  αόρατους (φυλακισμένους, τρόφιμους  ιδρυμάτων, άστεγους  και νυκτόβιους, άνεργους  και άεργους, ηλικιωμένους) αλλά αργότερα διαπρέπει και στην πιο ποιητική φόρμα του πειραματικού ντοκιμαντέρ (Ακρόπολις, Χειρόγραφο).

H Εύα Στεφανή θα δώσει Masterclass την Δευτέρα 25/11 (15:30, Ταινιοθήκη - Aίθουσα Α)

* Προσκεκλημένος του 10ου ΦΠΚΑ θα είναι επίσης ο σημαντικός γάλλος ντοκιμαντερίστας Φλοράν Μαρσί για τον οποίο το φεστιβάλ έχει ετοιμάσει ξεχωριστή ενότητα (με 7 ταινίες). Εδώ και 30 χρόνια ο Φλοράν Μαρσί διασχίζει πολεμικά μέτωπα και πεδία συγκρούσεων ανά τον κόσμο και καταγράφει με την κάμερά του πολέμους, ξεσηκωμούς, απελευθερώσεις, αλλά και τις πιο καταφανείς στερήσεις της εποχής μας, στο σταυροδρόμι δημοσιογραφίας, βίντεο-τέχνης, πολεμικού φώτο-ρεπορτάζ και κινηματογράφου, μακριά από τη συμβατική δημοσιογραφία. Γυρίζει, μοντάρει και χρηματοδοτεί ο ίδιος τις ταινίες του, χρησιμοποιώντας τη νέα ψηφιακή οπτικοακουστική τεχνολογία με ριζοσπαστικό τρόπο ως μια δική του απάντηση στην προπαγάνδα των μέσων. Το αξίωμά του είναι «όσο δεν πάμε να δούμε από μόνοι μας, δεν μπορούμε να ξέρουμε τι συμβαίνει εκεί έξω».

*Θα δούμε επίσης τη δουλειά  της πρωτοποριακής και τολμηρής γαλλίδας σκηνοθέτιδας Μαρί Λοζιέ, η οποία θα παρουσιάσει το αφιέρωμα στο έργο της που φιλοξένησε πρόσφατα το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (MoΜΑ), και θα προλογίσει την τελευταία ταινία της Felix in wonderland για το γνωστό μουσικό Φέλιξ Κούμπιν (ηλεκτρονική μουσική) . Η ταινία θα προβληθεί σε πανελλαδική πρεμιέρα.
Η Μαρί Λοζιέ, κινηματογραφίστρια και επιμελήτρια, σπούδασε λογοτεχνία στη Γαλλία και Καλές Τέχνες στη Ν.Υόρκη, όπου και εργάστηκε για 22 χρόνια. Οι ταινίες της  έχουν προβληθεί στα μεγαλύτερα φεστιβάλ και μουσεία, όπως η Μπερλινάλε, το φεστιβάλ Tribeca, η Tate Modern, το MoMA και η Γαλλική Ταινιοθήκη. Στην εποχή του ψηφιακού κινηματογράφου, εκείνη επιμένει στο αναλογικό φιλμ. Έχει γυρίσει τα κινηματογραφικά πορτραίτα πολλών αβαν γκαρντ καλλιτεχνών (σκηνοθετών, μουσικών και συνθετών) – πορτραίτα αντισυμβατικά,  που εξερευνούν τη ζωή και τη δουλειά των καλλιτεχνών αυτών, τους οποίους πείθει να αναπαραστήσουν σκηνές από τις ζωές τους.

Ο Φλοράν Μαρσί και η Μαρί Λοζιέ θα δώσουν Masterclass, την Τετάρτη 27/11 (15.30, Ταινιοθήκη -  Αίθουσα Β) ο πρώτος, και την Πέμπτη 28/11 (19:00, Exile Room) η δεύτερη.

*Από τις εκπλήξεις της φετινής διοργάνωσης: με αφορμή το αμερικανικό ντοκιμαντέρ πρόσφατης παραγωγής Hitchcock/Truffaut  (βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο το οποίο καταγράφει τη σειρά μαραθώνιων συνεντεύξεων του Άλφρεντ Χίτσκοκ προς τον νεαρό Φρανσουά Τριφό το 1962, όταν ο Χίτσκοκ τέλειωνε το μοντάζ της ταινίας του Τα πουλιά), θα προβληθεί ένας σημαντικός αριθμός ταινιών του κάθε σκηνοθέτη σε μια μεταξύ τους «συνομιλία».  Θα δούμε από το Ψυχώ μέχρι το Οπωσδήποτε την Κυριακή και τον Άνδρα που αγαπούσε τις γυναίκες, αλλά και τις δύο αγαπημένες χιτσκοκικές ταινίες του Τριφό: Νύχτα αγωνίας και Υπόθεση Νοτόριους.
Μεταξύ άλλων, την Κυριακή 1/12 (17:00, Ταινιοθήκη - Αίθουσα Α) θα παρουσιαστεί η βωβή ταινία του Χίτσκοκ O νοικάρης (1927). Συνθέτει και συνοδεύει με πρωτότυπη μουσική ο Μηνάς Ι. Αλεξιάδης.

* Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης το αφιέρωμα «Απελευθερώσεις σεξουαλικές, Επαναστάσεις ορατές» σε επιμέλεια της Νικόλ Μπρενέζ και του Στεφάν Ζεράρ με προκλητικά ενδιαφέρουσες ταινίες που εξερευνούν διάφορες εκφάνσεις της σεξουαλικότητας –ταινίες, που σύμφωνα με την επιμελήτρια, “με το κουράγιο, την ενέργεια και την ομορφιά τους, προκάλεσαν στην εποχή τους και έπειτα συντέλεσαν στη δική μας απελευθέρωση”, καθώς κι ένα ακόμα στον αμερικανικό πειραματικό και πρωτοποριακό κινηματογράφο: θα παρουσιαστούν  επιλογές από  το έργο (ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους) του πειραματικού κινηματογραφιστή, επιδραστικού καλλιτέχνη Ρόμπερτ Μπίβερς, στενού συνεργάτη του Γκρέγκορι Μαρκόπουλος.  Επίσης θα παρουσιάσει το έργο της συντρόφου του:  της γερμανίδας σκηνοθέτιδας και καθηγήτριας Ute Aurand. Στο ίδιο αφιέρωμα θα παρουσιαστεί το έργο της σημαντικής καλλιτέχνιδας του  πειραματικού αμερικανικού κινηματογράφου, της animator Σούζαν Πιτ (Suzan Pitt), που έφυγε πρόσφατα από κοντά μας, σε επιμέλεια του διευθυντή του Harvard Film Archive, καθηγητή και προέδρου της κριτικής επιτροπής Χέιντεν Γκεστ (Haden Guest).

O Ρόμπερτ Μπίβερς  θα δώσει το δικό του Masterclass την Τρίτη 26/11 (16:00, Ταινιοθήκη - Αίθουσα Α).
        
*Ο ελληνικός κινηματογράφος εκπροσωπείται με δύο αφιερώματα που περιλαμβάνουν ταινίες σταθμούς στην ελληνική κινηματογραφία: Το Μοντέρνο ως πείραμα σε επιμέλεια της Μαρίας Κομνηνού, παρακολουθεί τις επιδράσεις της δεκαετίας του ’30 μέχρι την καθυστερημένη εμφάνιση της νεωτερικότητας στον ελληνικό κινηματογράφο (Δράκος) και την ανάδυση του ελληνικού πειραματικού και εικαστικού κινηματογράφου (Κ. Σφήκας, Θ. Ρεντζής, Α. Αγγελίδη).
Το Κάτι τρέχει με την οικογένεια, σε επιμέλεια του Δημήτρη Παπανικολάου, περιλαμβάνει ταινίες από τον Κακογιάννη και τον Αγγελόπουλο μέχρι τον Λάνθιμο, τον Οικονομίδη και τον Κούτρα και μια σειρά από πρόσφατες μικρού μήκους ταινίες που καταπιάνονται με το θέμα της οικογένειας.
Όπως σημειώνει η Μαρία Κομνηνού, «η διερεύνηση των οικογενειακών μυστικών που ακόνισε τη μοντερνιστική διάθεση ενός Αγγελόπουλου και ενός Κακογιάννη, θα οδηγήσει στην ανάδυση ενός νέου αλλόκοτου/λοξού κύματος που θα ανανεώσει τον σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο».
Μια καλή ευκαιρία να ξαναδούμε στη μεγάλη οθόνη ταινίες που έγραψαν ιστορία: από την  Αναπαράσταση μέχρι το Σπιρτόκουτο και από το Φόβο μέχρι τον Κυνόδοντα και τη Στρέλλα. Το αφιέρωμα αυτό έχει σχεδιαστεί ως μια κινηματoγραφική αναφορά στο βιβλίο του καθηγητή Δημήτρη Παπανικολάου Κάτι τρέχει με την οικογένεια: Έθνος, πόθος και συγγένεια την εποχή της κρίσης (Πατάκης 2018), όπου όλες αυτές οι ταινίες αναλύονται.
Την Πέμπτη 21/11, στις 21:15, μετά την προβολή της ταινίας Το τελευταίο ψέμα του Μιχάλη Κακογιάννη (19:00, Ταινιοθήκη - Αίθουσα Β), θα ακολουθήσει συζήτηση με τον Δημήτρη Παπανικολάου, την διευθύντρια του ΦΠΚΑ Μαρία Κομνηνού, την συγγραφέα Μαρία Ευσταθιάδου και την ακαδημαϊκό Ιουλία Μέρμηγκα.

*Για πρώτη φορά φέτος διοργανώνεται το Φεστιβάλ Φοιτητικού Κινηματογράφου, με επίσημους καλεσμένους τους φοιτητές του Πανεπιστημίου της Καρλσρούης και τον καθηγητή τους Ζοάο Ταμπάρα,  οι οποίοι θα παρουσιάσουν  τις δικές τους ταινίες στο κοινό του 10ου ΦΠΚΑ. Παράλληλα, οι φοιτητές του Τμήματος Επικοινωνίας του ΕΚΠΑ καθώς και  του Τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ θα παρουσιάσουν δικές τους δουλειές καθώς και επιλογές από την εκπομπή του Καναλιού της Βουλής  «Φοιτητιβίσματα». Η είσοδος, στο Exile Room, θα είναι δωρεάν.

*Παράλληλα, συνεχίζεται και φέτος η γνωστή ενότητα του ΦΠΚΑ «Μερικοί το προτιμούν μικρό» (με ελληνικές και ξένες επιλογές μικρού μήκους, οι περισσότερες σε πρεμιέρα). Όπως σημειώνει η Νίνα Βελιγράδη, που επιμελείται το αφιέρωμα, η ενότητα  αυτή «είναι ένας χώρος για ανεξάρτητους σκηνοθέτες που επιλέγουν να εκφράσουν το συλλογισμό τους με πιο περιεκτικό τρόπο. Δημιουργίες από όλον τον κόσμο, το σκηνικό των οποίων εκτείνεται από τα Σκόπια έως την πλατεία Τραφάλγκαρ του Λονδίνου, και από το Λούβρο σε μια πισίνα της πίσω αυλής. Μυθοπλασία, δοκίμια σε μορφή βίντεο, αρχιτεκτονική και ποίηση συνδέονται για να συγκροτήσουν μία από τις πιο πυκνές ενότητες του φεστιβάλ».

*Τέλος, δεν θα μπορούσε να λείπει η αγαπημένη ενότητα του ΦΠΚΑ «Αποκατεστημένες και υπέροχες» που φέτος περιλαμβάνει την ταινία έναρξης Χρυσή εποχή του Λουί Μπουνιουέλ, την ταινία λήξης Θαύμα στο Μιλάνο του Βιτόριο ντε Σίκα και τις εμβληματικές ταινίες Το τσίρκο του Τσάρλι Τσάπλιν και ο Ξένοιαστος Καβαλάρης του Ντένις Χόπερ.
 Στην τελετή λήξης θα προβληθεί και η νέα μικρού μήκους ταινία Nimic του Γιώργου Λάνθιμου, με τον Ματ Ντίλον και τη Δάφνη Πατακιά.

*Masterclass θα δώσει επίσης ο καθηγητής Ζοάο Ταμπάρα (Παρασκευή 22/11, 19:00, Εxile Room), ενώ την Πέμπτη 28/11 (Ταινιοθήκη - Αίθουσα Α, 16:00) θα πραγματοποιηθεί συζήτηση με την παραγωγό και μέλος της κριτικής επιτροπής Γκαέλ Τζόουνς πάνω σε ζητήματα παραγωγής και συμπαραγωγής. Τέλος ο σκηνοθέτης Μενέλαος Καραμαγγιώλης θα κάνει παρουσίαση με τίτλο «Από το JACE στους Afro-Greeks» (Τρίτη 3/12, 16:00, Ταινιοθήκη, Αίθουσα Α).

ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ:
Στο ταμείο της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και στο viva.gr:
https://www.viva.gr/tickets/cinemas/tainiothiki-tis-ellados-lais/10o-festival-protoporiakou-kinimatografou/
Γενική είσοδος: 5 ευρώ.
Κάρτα 5 προβολών: 20 ευρώ
Κάρτα 10 προβολών: 35 ευρώ
Κάρτα 20 προβολών: 65 ευρώ
Ειδική κάρτα 10 προβολών (AμεA και συνοδός, άνεργοι, φοιτητές, μαθητές, εκπαιδευτικοί, ατέλειες και άτομα άνω των 65 ετών): 25 ευρώ.
Σημείωση: Ο αριθμός των καρτών είναι περιορισμένος. Θα διατίθενται από 29 Οκτωβρίου και μέχρι εξαντλήσεως.
Η είσοδος σε όλες τις προβολές του Exile Room καθώς και στην προβολή που θα πραγματοποιηθεί στο Γαλλικό Ινστιτούτο (Αύριο Τρίπολη/Tomorrow Tripoli, του Φλοράν Μαρσί, την Τρίτη 26/11, 8 μ.μ.) είναι δωρεάν.

Tαινιοθήκη της Ελλάδος
Ιερά Οδός 48 και Μεγάλου Αλεξάνδρου, μετρό Κεραμεικός, τηλ. 210 3612046

Exile Room
Αθηνάς 12, 3ος όροφος, μετρό Μοναστηράκι, τηλ.210 3223395