les-sauteures.jpg

Les Sauteurs, Abou Bakar Sidibé, Estephan Wagner & Moritz Siebert
Μια εκ των έσω καταγραφή των καταυλισμών μεταναστών στις παρυφές της Ευρώπης, το ντοκιμαντέρ αυτό είναι γεμάτο από εικόνες απελπισίας, επιμονής αλλά και ελπίδας.
Ο πρωταγωνιστής του (Abou Bakar Sidibé) και ένας εκ των συν-σκηνοθετών της, είναι ένας νεαρός μετανάστης από το Μάλι. Ζει στον πρόχειρο καταυλισμό παράνομων μεταναστών, στο όρος Gurug που βρίσκεται λίγο έξω από τον ισπανικό θύλακα της Melilla (Μελίγια), στο Μαρόκο. Αυτός ο θύλακας περιβάλλεται από ένα φράκτη ασφαλείας για να αποτρέπει τις παράνομες εισόδους. Ο στόχος του πρωταγωνιστή, όπως και των συντρόφων του, είναι να πηδήσει τον φράχτη και να περάσει μέσα στο θύλακα: να γίνει “παράνομος μετανάστης” στην Ευρώπη.
Οι σκηνοθέτες -Estephan Wagner & Moritz Siebert- έδωσαν στον ήρωα μια μικρή βιντεοκάμερα για να καταγράψει απερίσπαστος τη ζωή του στον καταυλισμό, τις προετοιμασίες και τις απόπειρες για την “επίθεση” στο φράχτη. Για να καταγράψει, επιπλέον, τους άπειρους νεκρούς χρόνους της σχόλης, τις εσωτερικές συγκρούσεις, τις απελπισίες και τις ελπίδες.
14 μήνες παραμονής στον καταυλισμό, αμέτρητες απόπειρες και η καθημερινή ζωή: το ποδόσφαιρο, τα τραγούδια, οι συζητήσεις, οι ¨συντονισμένες “επιθέσεις” στο φράχτη, οι έφοδοι της αστυνομίας. Το υποκειμενικό βλέμμα του ήρωα πρωταγωνιστή, η ζωή όπως πραγματικά την ζει, προσδίδουν μια ανεκτίμητη αξία στις εικόνες: η ταινία είναι ντοκουμέντο αλλά και μια προσωπική μαρτυρία.
Αυτές οι “εκ των έσω” εικόνες γυρισμένες με κάμερα στο χέρι,, άτεχνες και γεμάτες ατέλειες, αντιπαραβάλλονται με εικόνες ψυχρές, από τις κάμερες ασφάλειας του φράκτη που καταγράφουν τις επιθέσεις. Ο φράκτης ως ένα συμβολικό (;) αλλά και κυριολεκτικό όριο που ορίζει τη ζωή μέσα στη ευμάρεια από τη ζωή μέσα στη δυστυχία και τη μιζέρια.
Ό,τι διακρίνει αυτά τα πρόσωπα είναι η επιμονή τους να γίνουν Ευρωπαίοι πολίτες. Και ο τροφοδότης της: η απελπισία και η ανέχεια.
Όσοι, εντέλει, περνούν το όριο -το φράκτη- είναι μόνο όσοι αντέχουν και επιμένουν.
 eldorado-xxi.jpg

Eldorado XXI -Salome Lamas
Ένα ντοκιμαντέρ που εστιάζει σ' ένα χωριό χρυσοθήρων στις Περουβιανές Άλπεις και στους κατοίκους του.
Σούρουπο. Πλάνα εντυπωσιακά ενός χιονισμένου ορεινού τοπίου ανοίγουν την ταινία. Μέσα στην διάχυτη λευκότητα του ορεινού όγκου  με δυσκολία  διακρίνεται ένα  χωριό. Η ταινία ξεκινά μ' ένα 50 λεπτών διάρκεια σταθερό μονόπλανο. Μία συνεχή ροή ανθρώπων που ανεβοκατεβαίνουν από τα έγκατα της γης. Καθώς σιγά-σιγά νυχτώνει,  στην ηχητική μπάντα ακούγονται φωνές που αφηγούνται. Ανδρικές και γυναικείες φωνές εναλλάσσονται. Αφηγούνται τις ζωές τους. Πως έφθασαν σ' αυτό το μέρος, τι κάνουν. Βρισκόμαστε στο La Rinconada, σ' ένα χωρίο στις εσχατιές, στις Περουβιανές Άλπεις.  Οι κάτοικοι του είναι ινδιάνοι ιθαγενείς.
Η σκηνοθέτις αφιερώνει σχεδόν το 1/2 της ταινίας στις προσωπικές αφηγήσεις και σ’αυτό το μονόπλανο.  Ό,τι ακολουθεί είναι σκόρπιες εικόνες – σκηνές της ζωής στο χωριό: μια σύναξη γυναικών και μια συζήτηση. Η κόκα και τα πλεονεκτήματα της. Η “νυκτερινή” ζωή στο χωριό. Πλάνα από εργάτριες που αναζητούν το πολύτιμο μετάλλευμα στις πλαγιές ενός λόφου. Ένα πανηγύρι λαϊκής μουσικής. Πορτραίτα, χώρος, μια  τοπιογραφία, ο προσωπικός λόγος, μια καταγραφή του τόπου και των ανθρώπων του . Η αφηγηματική δομή του αποτελείται από δύο μέρη: Το πρώτο μέρος είναι  οι σκέψεις των ανθρώπων και το δεύτερο εικόνες από τη ζωή στο χώρο. Και ό,τι βλέπουμε ενδιάμεσα είναι πλάνα ενός επιβλητικού τοπίου. Η λίμνη, το γκρίζο του ορεινού όγκου: εικόνες πανοραμικές. Μια αίσθηση El Dorado, Άγριας Δύσης του 21ου Αιώνα.
p-s-jerusalem.jpg
P.S. Jerusalem, Danae Elon
Ταινία που καταγράφει μια επιστροφή στα πατρώα εδάφη, το ντοκιμαντέρ αυτό είναι παράλληλα και η ιστορία μιας οικογένειας.
Η σκηνοθέτις Danae (Δανάη) Elon είναι η κόρη του διάσημου ισραηλινού «αιρετικού» διανοούμενου Amos Elon. Ο πατέρας της υπήρξε από τους πιο σφοδρούς κατήγορους της επιθετικής εθνικιστικής πολιτικής του Ισραήλ. Και ως συνέπεια της αντισυμβατικής του στάσης ήταν να οδηγηθεί, και εντέλει να πεθάνει στην αυτοεξορία. Μετά το θάνατο του, η κόρη του, ήδη παντρεμένη μ’ ένα γάλλο-αλγερίνο εβραίο και μητέρα δυο αγοριών, αποφασίζει να επιστρέψει στην πατρίδα της και να επανασυνδεθεί με τις εβραϊκές της ρίζες. Η Danae Elon καταγράφει με μια μικρή ψηφιακή κάμερα τόσο τα της επιστροφής, όσο και την οικογενειακή της ζωή στο νέο τόπο. Ως γνήσια κόρη του πατέρα της, η σκηνοθέτις εντάσσεται γρήγορα στο μειοψηφικό κίνημα των επικριτών της επίσημης και κυρίαρχης πολιτικής, και είναι αυτή της η στάση που την καθορίζει . Είναι η αποστροφή, η απουσία ενός συναισθηματικού δεσμού με τον τόπο και τα ήθη τους, που κυριαρχεί στην οπτική της για τα τεκταινόμενα. 
Ό,τι έχει όμως αξία σ’ αυτό το ντοκιμαντέρ είναι όμως οικογενειακή της ζωή και οι αντανακλάσεις αυτής της αποστροφής . Εστιάζει, η σκηνοθέτις  στο μεγάλο της γιο και στη σχολική του ζωή στην πρώτη τάξη του δημοτικού, στις συζητήσεις με τον σύζυγό της αλλά και στις απορίες της για ό,τι αντικρίζει γύρω της. Αυτή η παρουσία του προσωπικού σε πρώτο πλάνο είναι όμως μια παραπλάνηση: το ντοκιμαντέρ αυτό είναι μια εξαιρετική προσωπική μαρτυρία για τη σχέση με μια πατρίδα που δεν είναι πλέον  πατρίδα. 

Δημήτρης Μπάμπας