Στην ταινία «Τερέζ Ντεκερού», η Οντρέ Τοτού ερμηνεύει την ηρωίδα του μυθιστορήματος του Φρανσουά Μοριάκ

της Katherine Shoard/ The Guardian

Η αίθουσα συνεντεύξεων στο υπόγειο του ξενοδοχείου Hyatt Regency, στο Τορόντο, δεν έχει παράθυρα. Εχει καφέ και μπισκότα και το μουρμουρητό ενός μεγάλου εξαεριστήρα. Κοντεύει μεσημέρι, αλλά η νυσταγμένη ατμόσφαιρα φαίνεται να παρατείνεται επ’ αόριστον.
Και ξαφνικά, εμφανίζεται η Audrey Tautou/ Οντρέ Τοτού: ντυμένη από την κορφή μέχρι τα νύχια σε κόκκινο μετάξι, μάτια λαμπερά, δέρμα σαν πορσελάνη. Θα μπορούσε να είναι ένα ολόγραμμα, ένα πλάσμα από άλλο κόσμο ― συγκεκριμένα από τις Κάννες, όπου έκανε την πρεμιέρα του το φιλμ για το οποίο θα μιλήσουμε σήμερα και όπου, πριν από λίγο καιρό, έκανε χρέη οικοδέσποινας στην έναρξη και στο κλείσιμο του φεστιβάλ, με ασύγκριτη χάρη και μπρίο.
Η Γαλλίδα ηθοποιός δεν φαίνεται άτομο που μπορεί να νιώσει εκτός τόπου. Μοιάζει μάλλον με ψάρι που αλλάζει τη θερμοκρασία όποιας λίμνης τύχει να βρεθεί μέσα. Στη συζήτησή μας, οι ερωτήσεις γίνονται στα αγγλικά και εκείνη απαντά, με τη μεσολάβηση διερμηνέα, στα γαλλικά. Και, ομολογουμένως, η διάρκεια και η ευελιξία των απαντήσεών της δεν είναι εύκολο να μεταφερθούν στο χαρτί.
Οχι, λέει, δεν υπήρχε τίποτα το ιδιαίτερο που την ώθησε να συνεργαστεί με τον σκηνοθέτη Claude Miller/ Κλοντ Μιλέρ, πέρα από το γεγονός ότι ταίριαζαν. «Πιστεύω ότι όταν έχεις αυτή την τόσο δυνατή επιθυμία να δουλέψεις με κάποιον είναι επειδή ενστικτωδώς νιώθεις ότι υπάρχει μια κάποια συγγένεια». Ναι, ο θάνατός του ένα μήνα μετά το τέλος των γυρισμάτων της ταινίας έχει ενισχύσει το πάθος της για την προώθησή της (αυτός είναι και ο λόγος της επίσκεψής της στον Καναδά). «Ξέρω πόσο ήθελε ο Κλοντ να δει την ταινία ο κόσμος».
Η ταινία είναι η Thérèse Desqueyroux / «Τερέζ Ντεκερού», ένα αυστηρό, ευφυές «φιλμ δωματίου», όπου η Τοτού παίζει μια νεόκοπη κληρονόμο τη δεκαετία του 1920. Η Τερέζ προορίζεται από τα παιδικά της χρόνια να ζευγαρώσει με τον βαρετό Μπερνάρ (Ζιλ Λελούς), αδελφό της παιδικής της φίλης Ανν, ο οποίος πρόκειται να κληρονομήσει κι αυτός μια διόλου ευκαταφρόνητη περιουσία. Ομως ο φαινομενικός συντηρητισμός της Τερέζ, ιδίως απέναντι στο φλερτ της Ανν με έναν κοινωνικά «αταίριαστο» αλλά σεξουαλικά ελκυστικό νεαρό Εβραίο, κρύβει την επιθυμία για μια λιγότερο συμβατική και πατριαρχική ζωή. Ετσι, αρχίζει να ρίχνει μικρές δόσεις αρσενικού στο βραδινό ποτό του Μπερνάρ.

Ερωτήσεις χωρίς απαντήσεις
Το μυθιστόρημα του Φρανσουά Μοριάκ, πάνω στο οποίο βασίστηκε η ταινία, είναι γεμάτο φλας-μπακ. Ο Μιλέρ, ωστόσο, αποδόμησε την αρχιτεκτονική του και το έκανε γραμμικό. «Σε κάνει να σκέφτεσαι, σε αποσταθεροποιεί», λέει η ηθοποιός. «Εκείνο που προσθέτει μυστήριο και συγκίνηση στην ταινία είναι ότι θέτει ερωτήσεις αλλά δεν προσφέρει έτοιμες απαντήσεις».
Ακολουθώντας χρονολογική σειρά, η ταινία ενισχύει μιαν αίσθηση αμαρτίας: καθώς η Ανν γλιστράει στη χοάνη του σεξ, η Τερέζ γλιστράει στο έγκλημα. «Λέει πως βρίσκεται σε τούνελ χωρίς έξοδο. Γι’ αυτήν, είναι νόμιμη άμυνα. Δεν μπορεί να δει άλλη λύση από το δηλητήριο. Πριν από τα γυρίσματα, αναρωτήθηκα σε ποιο σημείο έγινε η Τερέζ ηθικά ένοχη. Ο Μπερνάρ δεν είναι κανένα τέρας. Ρώτησα τον Κλοντ και εκείνος μου είπε: “Οχι, δεν αισθάνεται ένοχη. Είναι υπερήφανη για τον εαυτό της. Να μη δείξεις κανέναν οίκτο για τον βλάκα τον Μπερνάρ”».
Εχουν περάσει 12 χρόνια από την «Αμελί», τον ρόλο με τον οποίο ακόμα την ταυτίζουν, παρά την πλειάδα δραμάτων και κωμωδιών που γύρισε έκτοτε στη Γαλλία και την ερμηνεία της άμεσης απογόνου του Ιησού στον «Κώδικα Ντα Βίντσι». Η «Τερέζ Ντεκερού» βρίσκεται πολύ μακριά από τη γλυκύτητα της Αμελί: πικρόχολη, σκληρή και αποφασισμένη ώς την τελευταία στιγμή. Η ηθοποιός αποκρούει την ιδέα ότι πρόκειται για μια ιστορία περιορισμένη στο χρονικό της πλαίσιο. Η κοινωνία εξακολουθεί να σπρώχνει τους ανθρώπους σε δυστυχισμένους γάμους, λέει, ακόμα και στη Δύση.
Μήπως όμως όλοι οι γάμοι περιέχουν κάποιο στοιχείο αιχμαλώτισης; Η Οντρέ Τοτού δεν συμφωνεί. Η Τερέζ, άλλωστε, βλέπει αρχικά τον γάμο σαν έναν δρόμο για να βγει από το ψυχικό άγχος. «Λέει, “το κεφάλι μου είναι τόσο γεμάτο από ιδέες, θέλω τον γάμο για να το σταματήσει αυτό”. Νιώθει πως το πλεονέκτημα του γάμου είναι ότι θα τη βάλει σε πειθαρχία. Προσπαθεί να πείσει τον εαυτό της ότι είναι μια σωτηρία. Εκείνο που θέλει είναι η ελευθερία να μπορεί να εκφραστεί».

«Χλόη» σε άλλο μυθιστόρημα
Η επόμενη ταινία της Οντρέ Τοτού θα είναι κι αυτή βγαλμένη από τη γαλλική λογοτεχνία – το μυθιστόρημα του Μπορίς Βιάν «Ο αφρός των ημερών», διασκευασμένο για τη μεγάλη οθόνη από τον Μισέλ Γκοντρί. Η Οντρέ Τοτού ερμηνεύει τη Χλόη, η οποία αρρωσταίνει όταν ένας κρίνος αρχίζει να αναπτύσσεται μέσα στο στήθος της. Είναι λοιπόν μια γυναίκα που κυριαρχείται από τη φύση αντί για μια γυναίκα που η ταυτότητά της προκαθορίζεται από την ιδιοκτησία της γης.
«Είναι αλήθεια ότι στο φιλμ του Μισέλ υπάρχει μια εισβολή της φύσης σε όλα: η αρρώστια καταλαμβάνει το σώμα της Χλόης», λέει η Γαλλίδα ηθοποιός συγκρίνοντας το θέμα των δύο ταινιών. «Με τον Κλοντ, υπάρχει μια πιο υλιστική θεώρηση. Δεν υπάρχει χώρος για ποίηση στον κόσμο της Τερέζ. Εδώ το φυσικό περιβάλλον, το δάσος είναι απλώς ένα σημάδι του πλούτου τους. Ο Κλοντ θέλησε να δείξει την αυστηρή, σκοτεινή όψη του δάσους, ίσως και σαν μια μεταφορά για το τι κρύβεται πίσω από τα δέντρα. Τα πάντα έχουν νόημα».

(η ελληνική μετάφραση δημοσιεύτηκε στην εφ. H KAΘHMEPINH  21-07-13)