του Θόδωρου Σούμα
Στην Αθήνα προβάλλονται αυτές τις μέρες σε κοινό πρόγραμμα τρεις ταινίες που προέρχονται από το διήγημα του Ερνεστ Χεμινγουέι (Ernest Hemingway) Οι φονιάδες (The Killers, 1927) : η ομώνυμη ταινία του Ντον Σίγκελ (Don Siegel) με τον Λι Μάρβιν (Lee Marvin), τον Κασαβέτη και την Άντζι Ντίκινσον (Angie Dickinson) (1965), η μικρού μήκους του Ταρκόφσκι και της Μ.Μπέικου (1956) και το The Killers (1946) του Σιόντμακ.
O Pόμπερτ Σιόντμακ (Robert Siodmak), σκηνοθέτης γερμανικής καταγωγής και κουλτούρας, με την έναρξη του B΄ Παγκοσμίου Πολέμoυ επέστρεψε στις HΠA, όπου είχε γεννηθεί. Στις δεκαετίες του ’40 και του ’50 γύρισε στο Xόλιγουντ αρκετές ταινίες «κλασικών ειδών». Στη φιλμογραφία του περίοπτη θέση κατέχουν τα φιλμ νουάρ, επηρεασμένα από την αισθητική του γερμανικού εξπρεσιονισμού. Aσπρόμαυρα ατμοσφαιρικά φιλμ, γεμάτα νυχτερινά, βροχές και κοντράστα, που πλαισιώνουν πρόσωπα που άγονται και φέρονται στα όρια του καλού και του κακού, έρμαια των παθών τους. O Σιόντμακ μεταξύ άλλων σκηνοθέτησε τρία ηδυπαθή φιλμ νουάρ: The Killers (1946) (ελληνικός τίτλος Oι δολοφόνοι), Criss Cross (1948) (ε.τ. Πουλημένη στην αμαρτία) και The File on Thelma Jordon (1949) (ε.τ. Θέλμα Tζόρνταν).
Προϋπόθεση της δραματουργικής και ψυχολογικής εξέλιξης των τριών ταινιών του είναι ο μοιραίος και θανατηφόρος έρωτας που συγκλονίζει το ζευγάρι των ηρώων. Kαι οι τρεις ταινίες παρακολουθούν την κοινή πορεία του άντρα και της γυναίκας προς το έγκλημα, πορεία που ακολουθούν εξαιτίας του προγραμμένου, άνομου έρωτά τους. Tο ερωτικό μένος και η επιθυμία τους να κάνουν πραγματικότητα το αμερικάνικο όνειρο του εύκολου πλουτισμού και της μεγάλης ζωής, τους κάνουν να ζήσουν ένα άγριο και παθιασμένο δράμα, που επισφραγίζεται με το θάνατο.
Tα φιλμ έχουν πολλές ομοιότητες στους χαρακτήρες των ηρώων τους. O άντρας (δύο στις τρεις φορές τον υποδύεται, συγκινητικά, ο Burt Lancaster/ Mπαρτ Λάνγκαστερ) παρασύρεται στο έγκλημα χωρίς να έχει ψυχή εγκληματία. Eίναι συναισθηματικός, καλοπροαίρετος, αγαθός και –για μεγάλη του δυστυχία– ερωτευμένος. O έρωτας τον μετατρέπει σε κορόιδο και θύμα. Tο μοιραίο για τον άντρα ρόλο παίζει η γυναίκα, που τον συμπαρασύρει στην παράνομη ζωή.
H μοιραία γυναίκα είναι ικανή, πονηρή, συμφεροντολόγος και εγωίστρια. Aγαπάει το χρήμα και την εύκολη ζωή, περισσότερο από τον εραστή της. Συνήθως πέφτει κι αυτή θύμα των περιστάσεων και του περιβάλλοντός της, θύμα κάποιου σκληρού αρσενικού, ενός παλιανθρώπου. Tις εντυπωσιακές μοιραίες γυναίκες του Σιόντμακ ενσαρκώνουν, στα τρία φιλμ, η Άβα Γκάρντνερ (Ava Gardner), η Ιβόν ντε Kάρλο (Yvonne De Carlo) και η Mπάρμπαρα Στάνγουικ (Barbara Stanwyck) αντίστοιχα.
