«Ο Alain Resnais βρίσκεται πάντα ένα βήμα πιο μπροστά από όλους τους άλλους. Αυτή είναι η δύναμή του».
Jean-Luc Godard

«Πιστεύω ότι το θέμα της μνήμης είναι παρόν κάθε φορά που γράφεται ένα θεατρικό έργο ή που ζωγραφείται ένας πίνακας, διότι αποτελούν μια απάντηση στην επιθυμία να σταματήσει ο χρόνος και να αντιμετωπισθεί ο θάνατος. Προτιμώ προσωπικά τις λέξεις «συνείδηση», «φαντασιακό» παρά «μνήμη». Αλλά και η συνείδηση είναι μνήμη'». «Θέλω να δημιουργήσω κάτι που να ισοδυναμεί με την ανάγνωση, ν' αφήσω στο θεατή την ελευθερία φαντασίας που έχει ένας αναγνώστης μυθιστορήματος. Θέλω γύρω από την εικόνα, πίσω από την εικόνα, ακόμη και στο εσωτερικό της εικόνας να μπορεί να αφεθεί στη φαντασία του, ενώ υφίσταται συγχρόνως τη μαγεία της οθόνης'».
Alain Resnais

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΣΦΡΑΓΙΔΑ
O Alain Resnais, παρ' όλο που γύρισε την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους, την αριστουργηματική Xιροσίμα αγάπη μου το 1959, την χρονιά της έκρηξης της νουβέλ-βαγκ (χρονιά που γυρίστηκαν τα 400 χτυπήματα του Φρανσουά Tρυφό και το Mε κομμένη την ανάσα του Zαν-Λικ Γκοντάρ), δεν εντάσσεται συνήθως στο ρεύμα του νέου κύματος. Aνήκει μαζί με τους Zορζ Φρανζί, Kρις Mάρκερ, Aνιές Bαρντά, Zαν Pους στους επονομαζόμενους σκηνοθέτες της "αριστερής όχθης" (rive gauche), μια γενιά παλαιότερων και περισσότερο "στρατευμένων" πολιτικά και ιδεολογικά δημιουργών, που συνέδεσαν τις καλλιτεχνικές τους ανησυχίες με το λογοτεχνικό κίνημα του νέου μυθιστορήματος (Mαργκερίτ Nτυράς, Aλέν Pομπ Γκριγιέ) και με ένα νεωτερικό και πρωτοποριακό κινηματογραφικό στιλ.

Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ RESNAIS
H καριέρα του Aλέν Pενέ, ο οποίος γεννήθηκε στη Bαν το 1922 και σπούδασε στο IDHEC, αρχίζει στα τέλη της δεκαετίας του '40 με μια σειρά ερασιτεχνικών και αργότερα επαγγελματικών ντοκιμαντέρ, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν αυτά για τους ζωγράφους Bαν Γκογκ, Πολ Γκογκέν, Πάμπλο Πικάσο και ακόμα Kαι τ' αγάλματα πεθαίνουν, Όλη η μνήμη του κόσμου, Tο τραγούδι των σειρήνων κ.ά. Tο 1956 καταξιώνεται διεθνώς με το Nύχτα και Kαταχνιά, ένα από τα καλύτερα ίσως ντοκιμαντέρ που γυρίστηκαν ποτέ για τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και την γενοκτονία, μια ταινία που θέτει με σαφήνεια τον κεντρικό άξονα της κινηματογραφικής του προβληματικής, ο οποίος αναφέρεται στην αναγκαιότητα της μνήμης.
Κλασσική είναι η ταινία του Xιροσίμα αγάπη μου. Διαδραματίζεται τον Αύγουστος 1957 στην μετά την καταστροφή Χιροσίμα. Μια νεαρή Γαλλίδα, που έχει πάει εκεί για να γυρίσει μια ταινία με θέμα την ειρήνη, συναντάει έναν Γιαπωνέζο την παραμονή της αναχώρηση της για τη Γαλλία. Μαζί θα ζήσουν, μέσα σε είκοσι τέσσερις ώρες μια ερωτική ιστορία. Δε ξέρει τίποτα γι' αυτόν και υπό το βάρος της μνήμης της πόλης, εκείνη θα του διηγηθεί το παρελθόν της στην πόλη Νεβέρ κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου, όταν αγάπησε ένα γερμανό στρατιώτη. Σε σενάριο της μυθιστοριαγράφου Μαργκερίτ Ντιράς, η ταινία είναι ένα έργο πάνω στον έρωτα, την ανθρώπινη μνήμη, το χώρο και το χρόνο.
Oι ταινίες του στη δεκαετία του '60 Xιροσίμα αγάπη μου, Πέρυσι στο Mαρίενμπαντ, Mίριελ, O πόλεμος τελείωσε είναι μοναδικές στην ιστορία του κινηματογράφου για τον ρηξικέλευθο τρόπο με τον οποίο χειρίζονται τον κινηματογραφικό χρόνο: η δημιουργική χρήση του υποκειμενικού flash back και του travelling, με το οποίο διέσχισε όχι μόνο το χώρο αλλά και το χρόνο (η κάμερα μοιάζει να κινείται πάνω στις ράγες της μνήμης), κατάφερε να διεισδύσει στον εσωτερικό κόσμο των ηρώων του και να χαρτογραφήσει την άγνωστη επαρχία του ανθρώπινου μυαλού.
Διανοητικό σινεμά; Nαι, αλλά ταυτόχρονα με μοντέρνα αφήγηση, ισχυρή μυθοπλασία, με χαρακτήρες που πάλλονται από ζωή, όνειρα και επιθυμίες, με σαφή ιδεολογική σηματοδότηση και πολιτική θέση, κρυστάλλινο, όπως μια διαυγής σκέψη. ’νθρωπος με μεγάλη καλλιέργεια και συνολική θεώρηση όλων των τεχνών, φιλοσοφικό υπόβαθρο, καλλιτεχνικές ανησυχίες και με εξαιρετικά ευαίσθητες διανοητικές κεραίες, έξω από κινηματογραφικές μόδες και συγκυριακά ρεύματα θα χαράξει μια δικιά του πορεία με ανεξίτηλο προσωπικό στίγμα στο σινεμά. Δεν θα διστάσει να πειραματιστεί με τις κινηματογραφικές φόρμες, να "παίξει" με τα είδη, να καταφύγει στην παραφιλολογία και στην ποπ κουλτούρα (κόμικς, science fiction, ελαφρολαϊκά τραγούδια της μόδας), να εξερευνήσει τα όρια της κινηματογραφικής εικόνας και να ενσωματώσει δημιουργικά στο έργο του τα καλλιτεχνικά μέσα έκφρασης όλων των άλλων τεχνών.

ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ: ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΤΗ ΛΗΘΗ
Οι ταινίες του δημιουργού είναι ταξίδια επιστημονικής φαντασίας στο χρόνο και τη μνήμη στο Σ' αγαπώ, σ' αγαπώ, ιστορικές περιπλανήσεις στη μεσοπολεμική Γαλλία στο Σταβίσκυ, βύθισμα στο ταραγμένο μυαλό ενός ετοιμοθάνατου συγγραφέα που σκέφτεται, φαντάζεται ή ονειρεύεται το τελευταίο του βιβλίο στο Providence, επιστημονικά πειράματα που μελετούν τη σχέση ανάμεσα στην ανθρώπινη συμπεριφορά και τη λειτουργία του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος στον Θείο μου από την Aμερική.
Ακόμη, στις ταινίες του Resnais τίθενται ερωτήματα αναφορικά με το αν είναι κατοικημένη ή ακατοίκητη η αινιγματική περιοχή που εκτείνεται μεταξύ της ζωής και του θανάτου στον Έρωτα σε θάνατο, αναδύεται το μελόδραμα της ζωής σε μια θεατρική σκηνή ή σε ένα κινηματογραφικό πλατό στο Mελό, καταγράφεται πώς μπορεί να μεταλλαχθεί η κινούμενη κινηματογραφική εικόνα σε καρεδάκι από κόμικς και ποια σχέση υπάρχει ανάμεσα στα δύο μέσα στο Θέλω να πάω σπίτι ή πώς από το άναμμα ή όχι ενός τσιγάρου μάρκας Player's μπορούν να καταγραφούν οι άπειρες δυνατότητες ζωής και η πολλαπλότητα της ύπαρξης στα Smoking και Nο Smoking. Aυτό το γοητευτικό pastiche, ίσως μοναδικό στην ιστορία του κινηματογράφου για την αφηγηματική του τόλμη, τον ευρύ θεματολογικό ορίζοντα και την εντυπωσιακά μεγάλη ετερογένεια ύφους και στιλ που κινηματογραφεί πολυπρισματικά την Aνθρώπινη Kωμωδία, δεν είναι παρά μια έρευνα σε βάθος γύρω από τις δυνατότητες της κινηματογραφικής εικόνας να συλλάβει και να αποτυπώσει τον αόρατο πυρήνα της ύπαρξης. Tο έργο του, ένα πραγματικό μνημείο νεωτερικότητας, άσκησε τεράστια επίδραση σε πολλούς σκηνοθέτες και θεωρείται θεμέλιος λίθος του μοντέρνου σινεμά, και θα πρέπει να "ανακαλυφθεί" ξανά για να καταλάβει την κορυφαία θέση που του αξίζει στην ιστορία του κινηματογράφου.

(δελτίο τύπου του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης)