(Οι ταινίες και τα σχόλια του σκηνοθέτη)

ΗΘΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
Σκέφτηκα ότι κοινό και παραγωγοί υπήρχε περίπτωση να δεχθούν πιο εύκολα την ιδέα μου σ' αυτήν την μορφή -ως μια σειρά από έξη ηθικές ιστορίες- παρά σε οποιαδήποτε άλλη. Αντί να αναρωτιέμαι συνεχώς τι θέματα θα είχαν περισσότερη απήχηση στο κοινό, έπεισα τον εαυτό μου ότι τα καλύτερο θα ήταν να χειριστώ το ίδιο θέμα έξι φορές. Ελπίζοντας ότι με την έκτη φορά το κοινό θα ήταν πλέον με το μέρος μου. Ήμουνα αποφασισμένος να είμαι άκαμπτος και σταθερός, γιατί αν επιμένεις σε μια ιδέα στο τέλος μπορείς να εξασφαλίσεις την χρηματοδότηση της επόμενης ταινίας. Ακόμα και έναν διανομέα …είναι πολύ πιο δύσκολο γι' αυτόν να προβάλλει αντιρρήσεις ή ν' ασκήσει κριτική σ' ένα σενάριο που είναι μέρος μίας ομάδας έξι - σ' ένα σενάριο που είναι μόνο του μπορεί να το κάνει πιο εύκολα.
Αυτό που αποκαλώ ηθική ιστορία δεν είναι μια ιστορία μ' ένα ηθικό δίδαγμα, αλλά μια ιστορία που ασχολείται λιγότερο με το τι κάνουν οι άνθρωποι και περισσότερο με το τι συμβαίνει στο μυαλό τους όταν αυτοί κάνουν κάτι…
Οι άνθρωποι στις ταινίες μου δεν εκφράζουν αφηρημένες ιδέες -δεν υπάρχει ιδεολογία σ' αυτούς (ή υπάρχει ελάχιστη)- αλλά αποκαλύπτουν τι σκέφτονται για τι σχέσεις ανδρών και γυναικών, για την φιλία, την αγάπη, την επιθυμία, την αντίληψη τους για την ζωή, για την ευτυχία… , για την ανία, την δουλειά, τον ελεύθερο χρόνο. Για πράγματα για τα οποία ο κινηματογράφος έχει μιλήσει στο παρελθόν, συνήθως έμμεσα μέσα στα πλαίσιο μίας δραματικής πλοκής. Αν και τέτοια δραματική πλοκή στις ηθικές ιστορίες δεν υπάρχει -πιο συγκεκριμένα δεν υπάρχει κορύφωση της τραγωδίας ή της κωμωδίας. Μπορεί κάποιος να πει ότι το έργο μου είναι πιο κοντά στο μυθιστόρημα -σ' ένα συγκεκριμένο είδος κλασικού μυθιστορήματος το οποίο ο κινηματογράφος αντικαθιστά- παρά σ' άλλες μορφές διασκέδασης, όπως είναι το θέατρο.

L' ANGLAISE ET LE DUC
Ηταν ένα σχέδιο που είχα στο μυαλό μου τα τελευταία 10 χρόνια. Τότε όμως δεν ήμουν ικανοποιημένος από τα αποτελέσματα της δουλειάς όταν περνούσαμε το υλικό από το βίντεο στον κινηματογράφο. Επρεπε να περιμένω να εξελιχθεί η τεχνική αυτή. Κάποιες ταινίες τις είχα αφήσει μέσα μου για περισσότερο από 30 χρόνια όπως η La Femme de l' Aviateur (Γυναίκα του Αεροπόρου). Πρέπει να τις αφήνει κανείς να ωριμάζουν, σαν τα φρούτα.
(...) Κατά τη διάρκεια των διακοπών μου διάβασα σε μια ιστορική επιθεώρηση, μία περίληψη των ημερολογίων της Γκρέις Ελιοτ. Ηταν μια Αγγλίδα που υπήρξε ερωμένη του Δούκα της Ορλεάνης, του αδελφού του Λουδοβίκου του 16ου. Μέσα στο άρθρο αυτό αναφερόταν ότι ακόμα υπήρχε το κτίριο στο οποίο έζησε η Ελιοτ στο Παρίσι. Ηθελα να πάω να το επισκεφθώ καθώς και να διαβάσω τα απομνημονεύματα της γυναίκας αυτής που την ώρα που το Παρίσι φλεγόταν από την Επανάσταση εκείνη ζούσε διακριτικά στο σπίτι της. Κατά κάποιον τρόπο θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο λόγος που ήθελα να κάνω αυτήν την ταινία ήταν η επιθυμία μου να δείξω το Παρίσι εκείνης της εποχής, χωρίς να καταφύγω σε κάποιες γωνιές της πόλης ή της επαρχίας που έχουν καλά διατηρημένα μεσαιωνικά κτίσματα.
Βέβαια, το Παρίσι της Επανάστασης δεν υπάρχει πια. Επρεπε να το κατασκευάσω και γι' αυτό ήρθα σε επαφή με τον ζωγράφο Ζαν Μπατίστ Μαρό για να φτιάξουμε ένα αυθεντικό Παρίσι. Εκείνος μετέτρεψε την πραγματικότητα της εποχής σε κάδρο. Παρουσίασε τη Γαλλική Επανάσταση όπως την έζησαν οι πρωταγωνιστές, δίνοντας πνοή στους πίνακες του Μουσείου Καρνάβαλε ή στις παλιές γκραβούρες. Τα απομνημονεύματά της ηρωίδας τα έγραψε έπειτα από πολύ καιρό και έχω την εντύπωση ότι εμφανίζεται πιο φιλομοναρχική από ό,τι ήταν στην πραγματικότητα. Εγώ υποψιάζομαι ότι θα μπορούσε να είναι ένας διπλός πράκτορας. Ούτε τελικά αποκαλύπτει ποιος ακριβώς ήταν ο εραστής της, ούτε ποιος αντικατέστησε τον Δούκα αν και μάλλον ήταν κάποιος από τους στρατηγούς των Επαναστατών. Προφανώς, αυτός γλίτωσε το κεφάλι της από την γκιλοτίνα.

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ
Ηθελα να φύγω απ' το Παρίσι και να διαλέξω ένα χώρο διαφορετικό, όχι όμως την Κυανή Ακτή όπως είχα γυρίσεις τη  La Collectionneuse, ούτε την Νορμανδία όπου έκανα την Paulien a la plage.. Εχοντας επισκεφτεί στο παρελθόν την περιοχή, θυμήθηκα ότι είναι ένα πολύ όμορφο μέρος, αν το κοιτάξω από τη σκοπιά της ταινίας, μου χάρισε πολλές εμπνεύσεις.
Γράφω πάντα τις ταινίες μου σε δύο φάσεις. Την πρώτη φορά, γράφω την υπόθεση σε γενικές γραμμές, δεν υπάρχει όμως ακόμη σκελετός της αφήγησης, όλα είναι ρευστά. Για να δώσω υπόσταση στην ιστορία μου, έχω ανάγκη να ξέρω καλά τους ηθοποιούς και τους χώρους. Ετσι έγινε και με τις Ιστορίες του καλοκαιριού.
Δεν ήθελα όμως να ψάξω τα "όμορφα τοπία". Η παραλία και ο ουρανός ήταν εκεί. Αυτό που με ενδιαφέρει πριν απ' όλα είναι οι ήρωες. Μπορώ λοιπόν να πω ότι, τελικά, το οπτικό μέρος της ταινίας είναι απλό αξεσουάρ, η ουσία βρίσκεται σ' αυτά που λέγονται. Και η επιτυχία της ταινίας είναι πως ο θεατής δεν το αντιλαμβάνεται.
Δεν πρόκειται για τη σημερινή νεολαία, αλλά πρόκειται για τη παντοτινή νεολαία. Εξάλλου, αγαπώ τους ήρωές μου και δεν τους ειρωνεύομαι ποτέ. Αν υπάρχει κάποια ειρωνεία, έρχεται από τους ίδιους. Αν και πρόκειται μάλλον για αίσθηση του χιούμορ και όχι για ειρωνεία. Σας ξανάλεω, δεν τοποθετώ τον εαυτό μου ποτέ πάνω από τους ήρωες.
Δεν προσπάθησα ποτέ σαν σκιαγραφήσω γενιές. Ημουν πάντα μεγαλύτερος σε ηλικία από τους ήρωές μου και κρατούσα για την ταινία την απόσταση της εμπειρίας. Στην προκειμένη περίπτωση πάντως, έχει να κάνει με το καλοκαίρι: στις διακοπές, οι νέοι δεν ζουν μαζί με τους γονείς τους. Αυτό που μ' ενδιέφερε ήταν να δείξω πως οι μικρές αποφάσεις της νεότητας δεν επηρεάζουν αναγκαστικά το μέλλον. Σε δέκα χρόνια ο ήρωας θα είναι διαφορετικός. Το σινεμά δεν είναι το καλύτερο μέσο για ν' αφηγείσαι ολόκληρες ζωές. Θα μπορούσες να κάνεις σειρές, όμως σε μιάμιση ώρα μπορείς μόνο να περιγράψεις μια στιγμή. Αυτό έκανε ο Τρυφώ στη σειρά των ταινιών με ήρωα τον Αντουάν Ντουανέλ -εμένα όμως δεν μ' ενδιαφέρει τόσο πολύ να έχω τον ίδιο ήρωα. Εχω την εντύπωση ότι η απλή φιλοδοξία να ζωγραφίσεις μια μικρή φέτα ζωής έχει αρχίσει να χάνεται στο σινεμά. Εγώ θέλω πάντα το τέλος να είναι ανοιχτό. Δεν εννοώ ορθάνοιχτο, δηλαδή να μην υπάρχει καθόλου τέλος, αλλά δεν μου αρέσουν καθόλου τα κλειστά φινάλε, που ξεκαθαρίζουν όλους τους λογαριασμούς μια για πάντα.

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΥ
Η Μπεταρίς Ρομάν και η Μαρί Ριβέρ πολύ γρήγορα επιβλήθηκαν να και στην αρχή δεν τις είχα σκεφθεί. Η ανάμνηση των προηγούμενων ρόλων τους (σ.τ.μ η Μπεταρίς Ρομάν έχει παίξει στην ταινία Beau Marriage και η Μαρί Ριβέρ στις ταινίες La Femme de l' Aviateuer, La Rayon Verde) ήταν ένας ακόμα λόγος που θα μ' έκανε διστακτικός στο να τις προσλάβω. Δεν ήθελα τα τις βάλω πάλι σε καταστάσεις που γνώριζαν από πριν. Προσπάθησα να τις παρουσιάσω σε τελείως διαφορετικές καταστάσεις. Στο τέλος όμως η επιλογή των ηθοποιών μοιάζει να επιβλήθηκε από μόνη της.
Οι ταινίες που διαδραματίζονται σε ενδιάμεσες εποχές όπως είναι οι Ιστορίες του Φθινοπώρου και της Άνοιξης είμαι υποχρεωμένος, λόγω του τοπίου που αλλάζει, να τις γυρίζω όπως είναι γραμμένες (σ.τ.μ με χρονολογική σειρά). Ωστόσο της γυρίζω έτσι και εξαιτίας των ηθοποιών.
Σ' αυτήν την ταινία υπάρχουν πλάνα σαμ κόντρ σαμ (σ.τ.μ. ο ένας ηθοποιός είναι απέναντι στον άλλο και η εικόνα δείχνει πότε τον ένα και πότε τον άλλο) τα οποία τα γύρισα στην σωστή σειρά για να μην διακόψω τους ηθοποιούς. Έτσι δεν χρειάζεται να επιλέξω από πριν τι θα δείξω και τι δεν θα δείξω. Αυτό το κάνω στο μοντάζ. Πολύ συχνά επιλέγω να δείξω τις αντιδράσεις των ηθοποιών: όταν κάποιος λεει κάτι σημαντικό δεν δείχνω τον ίδιο αλλά τον συνομιλητή του . Πιστεύω ότι ο ηθοποιός είναι ένα ελεύθερο άτομο και πρέπει να τον αφήνεις να αναπτύσσει τον αυθορμητισμό του. Πρέπει πάντοτε να παίζει όπως ο ίδιος αισθάνεται.
Είμαι υπέρ του σασπένς. Όχι όμως τόσο υπέρ του σασπένς του Χίτσκοκ όσο υπέρ του σασπένς του Κορνέιγ: πρέπει να προαισθάνεται κανείς τα γεγονότα, να ξεγελιέται και την ίδια στιγμή να επαναπαύεται.

Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΩΣ ΤΕΧΝΗ
Από τότε που ο κινηματογράφος πέτυχε να αποκτήσει το status μίας τέχνης, βλέπω να υπάρχει μόνο ένα θέμα για να αναπτυχθεί: η αντίθεση δύο τάξεων -η μία φυσική, η άλλη ανθρώπινη -η μία υλική, η άλλη πνευματική - η μια μηχανική, η άλλη ελεύθερη - μια καθημερινή, η άλλη ηρωική. Μια κλασσική αντίθεση, όμως επίσης μια αντίθεση που η τέχνη του κινηματογράφου από την φύση της να μπορεί να την μεταφέρει τόσο καλά -αφού το ενδιάμεσο του συμβόλου αντικαθίσταται από την αμεσότητα του συμβάντος. Ένα σύμπαν σχέσεων λοιπόν παρουσιάζεται, ένα σύμπαν σχέσεων που οι άλλες τέχνες μπορούσαν να σχεδιάσουν ή να φωτίσουν, αλλά δεν μπορούσαν να δείξουν: την σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και την φύση, ανάμεσα στον άνθρωπο και αντικείμενα -άμεσα αντιληπτές σχέσεις που είναι όμορφές-αλλά επίσης και την λιγότερη ορατή σχέση ανάμεσα στο άτομο και την κοινωνία.

[Αποσπάσματα από συνεντεύξεις αλλά και κείμενα τους σκηνοθέτη που δημοσιεύτηκαν στα Cahiers du Cinema, El Pais και Sight and Sound από το 1953 έως σήμερα.]