Ο Tsai Ming-liang είναι ένας από τους πιο σημαντικούς δημιουργούς σήμερα. Στην ταινία του με τον τίτλο What time is it there? παρουσιάζει πρόσωπα που ζουν σ' ένα περιβάλλον αποξένωσης, απομονωμένοι, να αναζητούν μάταια την επικοινωνία και την ανθρώπινη επαφή.
Το σκηνοθετικό του ύφος -το οποίο κινείται στον χώρο που όρισαν σκηνοθέτες τόσο διαφορετικοί όπως οι Bresson, Fassbinder και Tati- ορίζεται από πολύ μακρινά πλάνα, ελάχιστο διάλογο, απουσία μουσικής και σταθερή κάμερα.
Η ταινία What time is it there? είναι μία παράδοξη ερωτική ιστορία που διεξάγεται σε δύο μακρινές πόλεις το Παρίσι και την Taipei. Το μόνο που καλύπτει την απόσταση, που γεφυρώνει το χάσμα, το οποίο χωρίζει τον άνδρα και την γυναίκα είναι το ρολόι: στην ταινία σε μια απελπισμένη χειρονομία γεμάτη ερωτικές σημασίες ο ήρωας (τον υποδύεται Lee Kang-Sheng το alter ego του σκηνοθέτη) αλλάζει την ώρα σ' όλα τα ρολόγια της Taipei, με την ώρα Παρισιού (εκεί που βρίσκεται η αγαπημένη του)….
Στα αποσπάσματα που ακολουθούν ο σκηνοθέτης αναφέρεται στα της ταινίας (και όχι μόνο)…
ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ
Υπάρχουν τόσα πολλά γεγονότα στη ζωή που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Όμως το γεγονός που ειδικά με ενδιέφερε ήταν ο θάνατος του πατέρα μου το 1992. Πάντα αισθανόμουν ότι θα έπρεπε να κάνω κάτι γι' αυτό, διαφορετικά δεν θα μπορούσα να κάνω τίποτε. Βασικά έπρεπε να ολοκληρώσω αυτή την ταινία για να μπορέσω να προχωρήσω. Αφού ολοκληρώθηκε ανακουφίστηκα. Αισθάνθηκα σαν να έχω καταφέρει κάτι.
(...) Όταν ο πατέρα μου πέθανε, ήμουν τρομαγμένος για να το αντιμετωπίσω: είχα πει ακόμα ότι ποτέ δεν θα έκανα μία ταινία με φαντάσματα. Όμως το 1997 πέθανε ο πατέρα του Kang- Sheng (Lee, ο κεντρικός ηθοποιός της ταινίας και το alter-ego του σκηνοθέτη). Ήμαστε πολύ κοντά ο ένας στον άλλο και αισθάνθηκα σαν να είχε πεθάνει ο άλλος μου πατέρας. Άρχισα πάλι να σκέφτομαι το θάνατο. Δεν μπορούσα να υποκρίνομαι ότι δεν συνέβη- και έτσι αποφάσισα να κάνω αυτή την ταινία.
(...) Στην πραγματικότητα το φάντασμα του πατέρα μου υπάρχει. Όταν κάναμε την ταινία η διαδικασία παραγωγής ήταν πολύ ήρεμη, επειδή είχαμε την προστασία από το φάντασμα του πατέρα μου. Ήταν σαν κάτι μαγικό. Όταν κάναμε την ταινία, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των σκηνών μέσα στο διαμέρισμα, όταν ένας ηθοποιός δεν μπορούσε να προχωρήσει καλούσα το όνομα του πατέρα του Kang- Sheng ή έλεγα "Θείε, βγες και βοήθησε μας". Ξαφνικά οι ηθοποιοί γίνοταν πολύ καλοί. Γι' αυτό νομίζω ότι είναι μια ταινία με μία αληθινή ιστορία φαντασμάτων. Όμως δεν είναι μόνο αυτά τα αληθινά φαντάσματα της ταινίας. Υπάρχουν σ' αυτή και άλλοι θεοί, όπως στην κινέζικη παράδοση, ειδικότερα στο βουδισμό. Νομίζω ότι ο Kang- Sheng έπαιξε τόσο καλά γιατί το πνεύμα των δικών του νεκρών το βοήθησε να παίξει.
Ο ΒΟΥΔΙΣΜΟΣ
(...) Ο βουδισμός σίγουρα έχει μια επίδραση στην ταινία μου. Πριν μερικές μέρες η μητέρα ενός φίλου μου είδε την ταινία και μου είπε ότι είναι μία ταινία για το βουδισμό. Πιστεύω ότι ο αληθινός βουδισμός είναι μία θρησκεία για ανθρώπους που αναζητούνται πνευματικότητα τους και τη σοφία από βαθιά μέσα τους, όχι από τον εξωτερικό κόσμο. Ένα μέρος της ταινίας μου αφορά αυτού του είδους τα πνευματικά ζητήματα.
ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥΚΟΣΜΙΑ
(…) Μ' αρέσει παρά πολύ το Παρίσι, όμως δεν πιστεύω ότι ανήκω εκεί. Πριν κάνω την ταινία νοίκιασα ένα διαμέρισμα στο Παρίσι και έμεινα εκεί για ένα μήνα. Νόμιζα ότι μετακομίζοντας σε μια νέα πόλη γεμάτη με ξένους, μπορεί να αισθανόμουνα πιο χαλαρός και να ανακάλυπτα ένα νέο μου εαυτό τον οποίο πριν να μην ήξερα . Ωστόσο αυτό δεν συνέβη. Νομίζω ότι αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι δεν μιλώ πολύ καλά γαλλικά ή αγγλικά και γιατί λόγω χαρακτήρα κουβαλώ μαζί μου πάντα τον εαυτό μου. Στην Τάιπεϊ αν δω ένα εστιατόριο γεμάτο, ποτέ δεν θα μπω μέσα.
(….) Στην πραγματική ζωή ποτέ δεν απολαμβάνω την πολυκοσμία- θέλω να είμαι μόνος μου. Η μοναξιά και η απομόνωση είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης. Μερικοί άνθρωποι εκτιμούν ή βάζουν μία τιμή στην απομόνωση, αλλά άλλοι τη φοβούνται: πρέπει να πηγαίνουν σ' ένα πολυσύχναστο μέρος, να ανακατεύονται με τον κόσμο. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είσαι απομονωμένος μέσα στον πλήθος. Έτσι έχουμε ανθρώπινες σχέσεις που χαρακτηρίζονται από την υποκρισία: επειδή οι άνθρωποι φοβούνται αυτά τα κοινωνικά στοιχεία της απομόνωσης. Πρέπει να αντιμετωπίζω την απομόνωση όπως αντιμετώπισα τον θάνατο. Είναι γι' αυτό που στις περισσότερες ταινίες μου θα βρεις τον Kang- Sheng απομονωμένο όταν είναι μ' ένα άλλο πρόσωπο ή όταν είναι μόνος του σε μια σκηνή. Μ' αρέσει να βάζω τους χαρακτήρες μέσα σε περιβάλλοντα όπου φαίνεται σαν να μην έχουν σχέση μ' άλλα πρόσωπα, επειδή θέλω να σκεφτώ τι είδους απόσταση θα έπρεπε να κρατάμε μεταξύ μας. Επίσης μ' αρέσει να βάζω ανθρώπους σε καταστάσεις όπου δεν έχουν την αγάπη, γιατί θέλω να ξέρω πόση αγάπη έχουμε ανάγκη και τι είδους σχέσεις θέλουμε
ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
(…) Στην πρώτη μου ταινία Rebels of the Neon God έδωσα περισσότερη έμφαση στη σχέση ανθρώπου - περιβάλλοντος. Όμως στην συνέχεια ειδικότερα μετά το The River προσπάθησα να θολώσω το φόντο. Δεν ενδιαφέρομαι για διάφορες πόλεις ή τοποθεσίες πλέον. Στην ταινία The River αν και μπορείς να δεις την πόλη της Τάιπεϊ, αυτή απλώς είναι ένας τόπος. Στο What time is it there? η ιστορία συμβαίνει στο Παρίσι, όμως στην πραγματικότητα δεν μπορούσε να πούμε ότι είναι στο Παρίσι. Περισσότερο έχει σχέση με το πως αισθάνομαι για τις πόλεις: η πόλη δεν είναι απλώς ένα σκηνικό στο βάθος. Το ίδιο συμβαίνει με το Vancouver (σ.τ.μ. η συνέντευξη διεξήχθη στη καναδική πόλη, κατά την διάρκεια του ετήσιου κινηματογραφικού φεστιβάλ). Έχω βρεθεί εδώ ορισμένες φορές στο παρελθόν, όμως δεν μπορώ να θυμηθώ τίποτε, ούτε διακριτικά σημεία της πόλης, ούτε τα ιδιαίτερα στοιχεία της ομορφιάς της. Η εντύπωση που έχω για την πόλη είναι μόνο το ξενοδοχείο στο οποίο έμεινα.
(…) Η πρώτη μου φορά στην Νέα Υόρκη ήταν τον περασμένο Ιούλιο και θεώρησα ότι ήταν η πιο ενδιαφέρουσα πόλη που είχα δει πότε: με τους ψηλούς ουρανοξύστες και τον άβολο υπόγειο σιδηρόδρομο. Κατά κάποιο τρόπο γοητεύτηκα από αυτή την ενόχληση, και επίσης οι σκληροί άνθρωποι, άνθρωποι με πόζα, ήταν συναρπαστικό. Αλλά δύο μήνες μετά δεν θυμάμαι τίποτε για την Νέα Υόρκη, και όταν πήγα ξανά για το φεστιβάλ εξακολουθούσα να έχω την αίσθηση ότι δεν ξέρω τίποτε για την πόλη. Δεν είμαι σίγουρος γιατί αισθάνομαι έτσι τώρα ή αν έχει υπάρξει κάποια αλλαγή μετά την 11η Σεπτεμβρίου.
(αποσπάσματα από συνέντευξη που δόθηκε στον συντάκτη του CinemaScope, Mark Peranson. Δημοσιεύθηκε στο indiwire.com 22/1/02)