του Noah Baumbach

Η ταινία The Squid and the Whale επικεντρώνεται στις συναισθηματικές αναταράξεις που προκαλούνται λόγω ενός διαζυγίου στους γιους μιας οικογένειας.
1986, Μπρούκλιν, Νέα Υόρκη. Ο γάμος του Bernard και της Joan Berkman διαλύεται. Ο Bernard Berkman είναι συγγραφέας και η λογοτεχνική του καριέρας δεν είναι στα καλύτερα της. Σε αντίθεση με τον σύζυγο της η Joan είναι μια ανερχόμενη δημοσιογράφος. Οι δύο γιοι τους ο 16χρονος Walt και 12χρονος Frank βρίσκονται αντιμέτωποι με τις δυσκολίες του διαζυγίου. Νέες ισορροπίες που πρέπει να διαμορφωθούν και ένα νέο τοπίο συνθημάτων που πρέπει να χαρτογραφηθεί.
Η ταινία είναι βασισμένη σε αυτοβιογραφικά στοιχεία καθώς ο Noah Baumbach είναι λογοτέχνης και η μητέρα του Georgia Brown κινηματογραφικός κριτικός. Επικεντρωμένη πάνω στους χαρακτήρες, η σκηνοθεσία σχεδιάζει ένα πολύπλοκο συναισθηματικό πορτραίτο των δύο νεαρών αγοριών που βιώνουν μια δύσκολη εφηβεία.
Ο Noah Baumbach επισημαίνει τα αυτοβιογραφικά στοιχεία του σεναρίου: «Από τότε που οι γονείς μου χώρισαν, ήθελα να γράψω για αυτή μου την εμπειρία. Ωστόσο είχα δύο σκέψεις που ήταν αντίθετες. Η πρώτη, που είναι κοινός τόπος, ήταν ότι όλοι ξέρουν την ιστορία του διαζυγίου. Η δεύτερη σκέψη ήταν ότι η εμπειρία μου ήταν τόσο εξαιρετική και μοναδική που δεν θα ενδιέφερε κανένα. Με τρόπους που δεν το συνειδητοποιούσα τοποθετούσα διαχωριστικά φράγματα μεταξύ της πραγματικής εμπειρίας και αυτού θα μπορούσα να γράψω. Η απάντηση στα προηγούμενα ήταν ότι ωρίμαζα και ήμουν έτοιμος να αφηγηθώ την ιστορία πρώτα από την σκοπιά ενός παιδιού και μετά απ' αυτή ενός ενήλικα. Κάποτε μπόρεσα να ξεπέρασω τους φόβους μου ότι η ιστορία δεν είχε ενδιαφέρον. Όμως ποτέ δε φοβήθηκα ότι αυτά που θα έγραφα στο σενάριο θα πλήγωναν τους κοντινούς μου ανθρώπους».
Και συνεχίζει: «Η ταινία είναι η μυθοπλαστική εκδοχή μιας πραγματικής εμπειρίας. Οι αναμνήσεις μου είναι επιλεκτικές γι' αυτό προέρχονται από τα συναισθήματα παρά από αληθινές συζητήσεις. Τα συναισθήματα είναι αληθινά όλα τα υπόλοιπα στην ταινία είναι μυθοπλασία».
Σχετικά με το νόημα του τίτλου (Το καλαμάρι και η φάλαινα) σχολιάζει: «Μ' αρέσει ως τίτλος αλλά δεν ξέρω τι σημαίνει. Μ' έχουν πει ότι καθορίζει τη σχέση μεταξύ των δύο γονιών όμως χρησιμοποιώντας αυτό τον τίτλο δεν προσπάθησα να πω κάτι τέτοιο. Ο τίτλος προέρχεται από μια ανάμνηση του Walt καθώς κάνει ψυχανάλυση και θυμάται την επίσκεψη μαζί με την μητέρα του στο μουσείο Φυσικής Ιστορίας: εκεί είδε το έκθεμα με το καλαμάρι να μάχεται τη φάλαινα».
Τέλος ο Noah Baumbach τοποθετεί την ταινία του μέσα στη φιλμογραφία του: «Είναι η πιο ρεαλιστική απ' όλες τις ταινίες μου. Είναι μια αλλαγή για μένα που έχω μεγαλώσει με το μεταμοντέρνο και τον Godard. Στις δύο πρώτες μου ταινίες χρησιμοποίησα στοιχεία από τη γαλλική Nouvelle Vague, τεχνικές που έκαναν την ταινία να δείχνει «τεχνητή». Ίσως κάποτε επιστρέψω σ' αυτήν την αισθητική, τώρα όμως μ' ενδιαφέρει να βάλω τον θεατή κατευθείαν μέσα στη ταινία».