του Jonathan Nossiter
(η άποψη του σκηνοθέτη)

Συναναστρεφόμενός με οινοπαραγωγούς για πάνω από 20 χρόνια, συνειδητοποίησα ότι αυτός ο μοναδικός κόσμος είναι κατά ένα παράξενο τρόπο αντιπροσωπευτικός όλου του κόσμου. Ο λόγος είναι απλός. Το κρασί, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στον πλανήτη, είναι όπως οι άνθρωποι στην ατέλειωτη πολυπλοκότητα τους. Ένας οινοπαραγωγός είναι ταυτόχρονα αγρότης, επιχειρηματίας και καλλιτέχνης. Το δέσιμο του με την γη είναι απλό και ταπεινό, εξαρτάται από τις σκληρές ιδιοτροπίες της φύσης. Όμως την ίδια στιγμή που αυτός δουλεύει στη γη, το κρασί που φτιάχνει συνδέεται με τις μεγαλύτερες πολιτισμικές φιλοδοξίες και αξιώσεις της εποχής του. Και όπως ένας καλλιτέχνης προσπαθεί να προσφέρει ευχαρίστηση και να προκαλέσει διάλογο. Το κρασί είναι ένα είδος φύλακα του δυτικού πολιτισμού.
Δεν ήταν σύμπτωση που υπήρξε μια έκρηξη σχετική με το κρασί στις ΗΠΑ την δεκαετία του 70. Εκείνη την εποχή το κρασί της Καλιφόρνιας ήταν ορισμένες φορές υπερβολικό, πολύ έντονο στην γεύση και ορισμένες φορές δύσκολο να το καταπιείς. Όμως προκαλούσε το ενδιαφέρον, ήταν ριζοσπαστικό και αναζωογονητικό. Όλοι οι οινοπαραγωγοί είχαν την ίδια επιθυμία για ανακαλύψεις και πειραματισμούς όπως οι Cassavetes, Scorsese και Coppola.
Στην δεκαετία του 80, την εποχή του προέδρου Reagan, το κρασί αμέσως άρχισε να αλλάξει. Μέσα σε μια νύχτα αυτό το ποτό που πριν ήταν άγριο και απρόβλεπτο έγινε ραφιναρισμένο και πολύ κοντά στο μέσο γούστο: κρασιά ευκολόπιοτα σε εντυπωσιακές συσκευασίες, σχεδιασμένα για να προκαλούν, να επιδεικνύουν prestige και οικονομική δύναμη: όπως οι ταινίες του James Cameron και του Steven Spielberg. Δεν νομίζω ότι είναι συμπτωματικό ότι την ίδια εποχή στο Χόλιγουντ οι ταινίες έγιναν πιο αυτάρεσκες, εμπορικά προϊόντα χωρίς καμιά διάθεση για να απολογούνται γι' αυτό. Ο Michel Rolland (που εμφανίζεται στην ταινία Mondovino) είναι ο Steven Spielberg του κόσμου του κρασιού. Ο Rolland είναι ένας γνήσιος εκφραστής της εποχής του. Αντιλαμβάνεται με ένστικτο τις τάσεις και τις επιθυμίες της εποχής του και ξέρει πώς να τις συλλάβει αυτές και να τις βάλει σ' ένα προϊόν το οποίο προβλέπει τι οι καταναλωτές θα αποδεχτούν.
Πιστεύω ότι σ' ένα κόσμο που βρίσκεται στην σκιά του Bush και του Berlusconi και των άλλων εγκληματιών που κυβερνούν τον πλανήτη είναι αδύνατο να είσαι ευαίσθητος άνθρωπος και να μην τρομοκρατηθείς προσπαθώντας να κατανοήσεις το τι ακριβώς συμβαίνει γύρω σου. Είναι εύκολο να πεις ότι είναι απλώς ο Bush, ο Blair ή ο πόλεμος στο Ιράκ. Ωστόσο νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι κατανοούν ότι όλα αυτά είναι απλώς εκφράσεις ενός πολύ πολιτισμού εμποτισμένου με δηλητήριο. Οι άνθρωποι αρχίζουν να αμφισβητούν τις βασικές αξίες του κόσμου στον οποίο ζούμε.
Είμαι εξαιρετικά επιφυλακτικός με οποιαδήποτε ταινία -μυθοπλασία ή ντοκιμαντέρ- που εκφράζει απαρέσκεια και καταδικάζει γι' αυτούς που δεν υιοθετούν τις ιδέες της. Προσπάθησα να διερευνήσω ορισμένες από τις πιο ενοχλητικές όψεις του παγκόσμιου εμπορίου κρασιού, όμως την ίδια στιγμή προσπάθησα να μην χάσω ποτέ μια ουσιαστική συμπάθεια για τον καθένα (που εμφανίζεται στην ταινία). Αυτό που μ' ενδιέφερε πολύ είναι να προκαλέσω τους θεατές να επανεξετάσουν, να ξανασκεφτούν τις απόψεις τους. Δεν νομίζω ότι αυτό ξεκινά να συμβαίνει μόλις βγεις από τον κινηματογράφο. Στην πραγματικότητα όταν μια ταινία σε εξαναγκάζει να το κάνεις αυτό τότε το αποτέλεσμα είναι επιφανειακό. Το ίδιο συμβαίνει και με το κρασί. Υπάρχουν πολλά κρασιά που σε χτυπούν στο κεφάλι. Αμέσως δίνουν την γεύση του χυμώδους και του γλυκού -είσαι όλο Ω! και Α!- και ύστερα από λίγα λεπτά αισθάνεσαι άρρωστο στο στομάχι σου, γιατί αυτά είναι κρασιά πολύ αλκοολούχα και γλυκά. Ή το χειρότερο, να τα ξεχνάς.
Το κρασιά που μ' αρέσουν περισσότερο είναι αυτά που όταν τα πίνεις στην αρχή δεν είσαι πολύ σίγουρος για το τι πίνεις. Δεν ανταποκρίνονται, δεν συμφωνούν σ' αυτό που πιστεύεις ότι σ' αρέσει. Όμως υπάρχει κάτι σ' αυτά που σου προκαλεί το ενδιαφέρον και πίνεις άλλη μια γουλιά και άλλη μια, και μετά περιμένεις λίγα λεπτά και επανέρχεσαι σ' αυτό. Και ξαφνικά η γεύση του αρχίζει να ξετυλίγεται. Αυτό ισχύει και στις ανθρώπινες σχέσεις: Μ' ενδιαφέρον περισσότερο οι άνθρωποι που αφήνουν πάνω μου κάτι, παρά αυτοί που με χτυπούν κατακέφαλα.
Οι αλήθειες των ταινιών, οι αλήθειες των ανθρώπων, οι αλήθειες των κρασιών.

(αποσπάσματα από δηλώσεις στην εφημερίδα Times και στην ηλεκτρονική τοποθεσία του London Film Festival. Απόδοση Δημήτρης Μπάμπας).