(Ο προμηθευτής)
της Shirley Clarke
(κείμενο του Βασίλη Ραφαηλίδη)

 Η πρώην χορεύτρια Σίρλευ Κλάρκ/ Shirley Clarke γεννημένη το 1925, εγκατάλειψε το χορό για τον κινηματογράφο με την πρόθεση να καταγράψει στη ζελατίνα τις φευγαλέες χορευτικές φιγούρες και έτσι «μονιμοποιώντας» τες να τις δικαιώσει. Αλλά όπως λέει ο Γκοντάρ «κοιτώντας τον κόσμο μέσα απ’ το βίζερ της κάμερα έμαθε να τον βλέπει». Οι οχτώ ταινίες μικρού μήκους που γύρισε της έδωσα να καταλάβει ότι οι συσπάσεις των απόκληρων δεν είναι παρά ένας μακάβριος χορός εκ του φυσικού.
Ο προμηθευτής (The Connection, 1969). είναι μια συστηματοποίηση των προηγούμενων εμπειριών της, κι αποτέλεσμα της συνεργασίας της με το εκτός Μπρόνγουαίη θέατρο ειδικότερα με το Λίβινγκ Θήατερ. Πρόκειται για ιδιότυπη κινηματογράφηση της θεατρικής παράστασης με τέτοιο τρόπο ώστε ο θεατής νάχει την εντύπωση ότι παρίσταται μάρτυρας σ’ ένα πραγματικό περιστατικό, χωρίς τη διπλή μεσολάβηση του θεάτρου στην αρχή και του σινεμά μετά. Μια κάμερα είναι παρούσα στο οπτικό πεδίο μίας άλλης κάμερα, η θέση της οποίας ορίζεται με σαφήνεια. Ακόμη ένας ηθοποιός στο ρόλο του σκηνοθέτη υποκαθιστά την Σίρλευ Κλάρκ ώστε η δικής της παρουσία να γίνεται αισθητή μόνο μέσα απ’ την κινηματογραφική τεχνική.
Στο μοναδικό ντεκόρ-σκηνή (μια άθλια σοφίτα) παίζεται ένα υποτονικό δράμα, χωρίς δραματικές αιχμές, σαν αυτά της καθημερινής ζωής. Μια ομάδα λευκών και νέγρων μουσικών περιμένουν αγωνιώντας τον προμηθευτή τους (της μορφίνης). Το κοινό τους πρόβλημα λειτουργεί σαν σπινθήρας που κάθε τόσο προκαλεί μια μικρή έκρηξη στη συμπεριφορά τους. Όμως, ο ερχομός του προμηθευτή δεν είναι παρά ένα ιντερμέτζο στον αέναα συνεχιζόμενο δρόμο τους, στον οποίο το πάθος τους είναι μία μόνο πλευρά του. Δεν πρόκειται για μια «διαστροφή» αλλά για μια ριζική διαστρέβλωση της προσωπικότητας τους που δεν οφείλεται στη μορφίνη αλλά στην επενέργεια του «αμερικάνικου ονείρου» που εδώ λειτουργεί μέσα από την απλή του μορφή, κι όταν όλοι οι άλλοι τρόποι (επιτυχία και βόλεμα με την μουσική κ.λ.π.) έχουν ήδη αποτύχει. Το φιλελεύθερο δόγμα της «ισότητας των ευκαιριών» έχει ήδη δείξει την πλήρη του ιδεολογική και πραχτική γύμνια, έχει γίνει «ευκαιρία για την συμμετοχή στη δυστυχία». Τα ναρκωτικά είναι ο απλούστερος τρόπος για να επιτευχθεί μια τέτοια «ισότητα». (Μην ξεχνάτε ότι ο Άλντους Χάξλευ τα προτείνει σοβαρά σαν λύση στα κοινωνικά και ψυχολογικά προβλήματα).
Το έργο που παίζουν οι ηθοποιοί του Λίβινγκ Θήαστερ μπροστά στην κάμερα της Κλάρκ θα μπορούσε νάταν μια απάντηση στο μεταφυσικό πρόβλημα της απελπισμένης αναμονής μια σωτηρίας που δεν έρχεται, όπως αυτό το πρόβλημα μπαίνει στο Περιμένοντας τον Γκοντό. Οι μουσικοί της Κλάρκ περιμένουν κάτι συγκεκριμένα: την ευτυχία υπό μορφήν μορφίνης. Σε τελική ανάλυση περιμένουν το δια της χημείας θαύμα, μια πολύ πραχτική και τυπικά αμερικάνικη μορφοποίηση της υπόσχεσης για ευτυχία. Όμως τούτη η ευτυχία δεν είναι δυνατόν να πραγματωθεί παρά μόνο μέσα απ’ την πλήρη της μεταστροφή σε δυστυχία. Πρόκειται για την άλλη, τη μη ρομαντική πλευρά του αμερικάνικου ονείρου που γίνεται πράξη σπαραχτική και τραγική. Ακριβώς τούτη την όψη περιγράφει η Κλάρκ.

 (Το κείμενο του Βασίλη Ραφαηλίδη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Βήμα φ. 28-1-1975)